Λίγες ημέρες πριν την κυκλοφορία του βιβλίου του «Ιθάκη», ο Αλέξης Τσίπρας δημοσιεύει ένα ακόμη απόσπασμα, αυτή τη φορά από το κεφάλαιο με τίτλο «Η Μέρκελ άφωνη».

Σύμφωνα με το απόσπασμα, η Άνγκελα Μέρκελ είχε αντιληφθεί ότι ο τότε πρωθυπουργός είχε κάτι άλλο στο μυαλό του, όταν κατά τη διάρκεια της Συνόδου Κορυφής δεν είχε πάρει τον λόγο. Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά ο Τσίπρας, "Είχε ιδιαίτερη συναισθηματική ευφυΐα και κατάλαβε ότι το να μην πάρω τον λόγο δεν ήταν λογικό". Η Μέρκελ σηκώθηκε από τη θέση της, πλησίασε τον Τσίπρα και τον ρώτησε: «Αλέξη, γιατί δε μιλάς;». Εκείνος, θέλοντας να κρατήσει κρυφές τις προθέσεις του, απάντησε: «Αφού τα είπε όλα ο Ντόναλντ, τι να πω εγώ;».

Η απάντηση αυτή δεν καθησύχασε τη Μέρκελ, η οποία ρώτησε τον Τσίπρα: «Ωραία και τι θα κάνεις τώρα; Θα δεχτείς την πρόταση;». Ο τότε πρωθυπουργός απάντησε διπλωματικά: «Δεν αποφασίζω μόνος μου. Έχω και Υπουργικό Συμβούλιο. Θα συνεδριάσουμε και θα σου απαντήσω». Στη συνέχεια, η Μέρκελ συνομίλησε με τον Ολάντ και επέστρεψε στον Τσίπρα ρωτώντας τον: «Και πότε θα ξέρεις να μας απαντήσεις;». Ο Τσίπρας υποσχέθηκε να απαντήσει το ίδιο βράδυ μετά τη συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου. Η Μέρκελ ζήτησε να μιλήσουν τηλεφωνικά και συμφώνησε να συμμετάσχει και ο Ολάντ στην κλήση.

Μετά το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, ο Τσίπρας δήλωσε: «Η Ε.Ε. με τις καταστατικές της αρχές υπερασπίζεται τη δημοκρατία, την αλληλεγγύη και τον αμοιβαίο σεβασμό. Αυτές οι αρχές δεν βασίστηκαν σε εκβιασμούς και τελεσίγραφα».

Το βράδυ, κατά τη διάρκεια της τηλεφωνικής επικοινωνίας με τη Μέρκελ και τον Ολάντ, ο Τσίπρας ανακοίνωσε την απόφαση της κυβέρνησης να ζητήσει από το Eurogroup μια σύντομη παράταση, ώστε να αποφασίσει ο ελληνικός λαός στις 5 Ιουλίου. Όπως αναφέρει, η ανακοίνωση αυτή προκάλεσε απόλυτη σιωπή. Στη συνέχεια, ο Τσίπρας πρόσθεσε: «Θα σεβαστούμε την απόφαση του ελληνικού λαού, είτε μας αρέσει είτε όχι».

Η Μέρκελ, αιφνιδιασμένη, ρώτησε τον Τσίπρα: «Τι θα πεις στον ελληνικό λαό, Αλέξη; Θα τους προτείνεις να ψηφίσουν “ΝΑΙ”;». Ο Τσίπρας απάντησε καθαρά: «Δεν έχω το δικαίωμα να ζητήσω από τον ελληνικό λαό να εγκρίνει μια πρόταση που τη θεωρώ αδιέξοδη και άδικη. Όποια κι αν είναι η απόφασή του λαού, πάντως, θα τη σεβαστώ». Σύμφωνα με τον Τσίπρα, η Μέρκελ έμεινε άφωνη.

Το δημοψήφισμα άλλαξε τα δεδομένα και κινητοποίησε τους φίλους της Ελλάδας στην Ευρώπη. Ο Γάλλος πρόεδρος Ολάντ ανέλαβε πρωτοβουλία και ο τότε Υπουργός Οικονομίας Εμανουέλ Μακρόν επικοινώνησε με τον Βαρουφάκη. Ο ίδιος ο Ολάντ ζήτησε να μιλήσει με τον Τσίπρα, εκφράζοντας την ανησυχία του για την εξεύρεση λύσης πριν από το δημοψήφισμα. Ο Τσίπρας τον διαβεβαίωσε ότι το δημοψήφισμα δεν είχε σκοπό την οριστική ρήξη, αλλά ήταν συνέχεια της διαπραγμάτευσης με άλλους όρους.

Οι διαβουλεύσεις μεταξύ της γαλλικής πλευράς, της ελληνικής και της Κομισιόν οδήγησαν σε μια νέα πρόταση, που είχε ως βάση την επικαιροποιημένη πρόταση Γιούνκερ, με τέσσερις αλλαγές. Η πρόταση αυτή περιείχε τη θέση της Ελλάδας για την κάλυψη των χρηματοδοτικών αναγκών της χώρας και τη δέσμευση για την αναδιάρθρωση του χρέους.

Στις 30 Ιουνίου, ο Τσίπρας έδωσε εντολή να κατατεθεί αίτημα προς τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας για νέο διετές πρόγραμμα βοήθειας, συνοδευόμενο από αναδιάρθρωση χρέους. Σε επιστολή του προς τον ΕΜΣ, ο Ευκλείδης Τσακαλώτος τόνιζε πως «η Ελλάδα δεσμεύεται να παρουσιάσει λεπτομερή πρόταση μεταρρυθμίσεων για να επιτευχθούν οι δημοσιονομικοί στόχοι της χώρας, να διασφαλιστεί η χρηματοπιστωτική σταθερότητα και η βιωσιμότητα του χρέους».

Ωστόσο, η πρωτοβουλία Ολάντ έπεσε στο κενό. Η Μέρκελ δήλωσε ότι δεν θα υπάρξουν νέες διαπραγματεύσεις πριν από το δημοψήφισμα. Το Eurogroup συνεδρίασε εκτάκτως και αποφάσισε να αναβληθεί οποιαδήποτε απόφαση μέχρι τη διεξαγωγή του ελληνικού δημοψηφίσματος.

Ο Τσίπρας καταλήγει ότι οι πυρετώδεις διεργασίες προετοίμασαν τη βάση επανεκκίνησης της διαπραγμάτευσης υπό καλύτερους όρους, υπό την προϋπόθεση ότι θα κέρδιζαν το δημοψήφισμα.