Στην καρδιά της πιο σκοτεινής νύχτας του χρόνου, όπου το φως φαίνεται να υποχωρεί, η επιστήμη επιχειρεί να δώσει απάντηση σε ένα διαχρονικό ερώτημα της χριστιανικής παράδοσης: Τι ήταν το Άστρο της Βηθλεέμ, που σύμφωνα με το Ευαγγέλιο του Ματθαίου, οδήγησε τους τρεις Μάγους; Στο ιστορικό τέμενος Χαμηδιέ, στο κάστρο της Χίου, η Δρ. Φιόρη Αναστασία Μεταλληνού, αστροφυσικός του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, παρουσίασε μια τεκμηριωμένη επιστημονική άποψη για το φαινόμενο.

Η προσέγγιση της αστροφυσικής δεν ερμηνεύει το θαύμα, αλλά διερευνά αν ο ουρανός της εποχής θα μπορούσε να παρουσιάσει ένα γεγονός που θα ερμηνευόταν ως καθοδηγητικό σημάδι. Όπως ανέφερε η Δρ. Μεταλληνού, το πρώτο βήμα είναι η αποσαφήνιση του ιστορικού χρόνου της Γέννησης.

«Το ημερολόγιο που χρησιμοποιούμε δεν είναι απόλυτα ακριβές για την αρχαιότητα. Για να κατανοήσουμε τον Αστέρα της Βηθλεέμ, πρέπει να καθορίσουμε το χρονικό πλαίσιο και να το συγκρίνουμε με γνωστά ουράνια φαινόμενα. Η ακριβής χρονολόγηση παραμένει ανοιχτή. Ενώ ο Διονύσιος ο Μικρός όρισε το έτος γέννησης στο 1 μ.Χ., ιστορικοί το τοποθετούν μεταξύ 7 π.Χ. και 3 π.Χ. Ακόμη και η καθιέρωση των Χριστουγέννων στις 25 Δεκεμβρίου δεν βασίστηκε σε επιστημονικούς υπολογισμούς, αλλά σε επιθυμία αντικατάστασης μιας παλαιότερης ειδωλολατρικής γιορτής», εξηγεί η Δρ. Μεταλληνού.

Η μοναδική γραπτή πηγή που αναφέρεται στο Άστρο είναι το κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο. Εκεί, η περιγραφή του ουράνιου φαινομένου παρουσιάζει δύο καθοριστικά χαρακτηριστικά. «Το Άστρο κινείται και σε κάποια στιγμή φαίνεται να σταματά. Αυτή η λεπτομέρεια δεν είναι ποιητική· είναι παρατηρησιακή», τονίζει η Δρ. Μεταλληνού, προσθέτοντας ότι αυτό επιτρέπει τον αποκλεισμό πολλών φαινομένων.

Οι διάττοντες αστέρες και οι βολίδες απορρίπτονται, λόγω της ελάχιστης διάρκειάς τους. Οι κομήτες, αν και ορατοί για μεγάλα διαστήματα, φέρουν ένα βαρύ πολιτισμικό φορτίο. «Στην αρχαιότητα, οι κομήτες θεωρούνταν κακοί οιωνοί, συνδεδεμένοι με συμφορές, όχι με τη γέννηση ενός βασιλιά», επισημαίνει η αστροφυσικός.

Η έρευνα συγκλίνει σε ένα φαινόμενο γνωστό στους αρχαίους ουρανοπαρατηρητές: τις συνόδους πλανητών. «Οι πλανήτες ήταν οι “περιπλανώμενοι αστέρες” της αρχαιότητας. Η κίνησή τους, οι αλλαγές πορείας και οι στιγμές όπου φαίνονται να σταματούν, είχαν μελετηθεί με μεγάλη προσοχή», αναφέρει η Δρ. Μεταλληνού. «Ιδιαίτερη βαρύτητα έχει η τριπλή σύνοδος Δία και Κρόνου την περίοδο 7–6 π.Χ. στον αστερισμό των Ιχθύων, ένα σπάνιο και εντυπωσιακό φαινόμενο. Όταν οι δύο φωτεινοί πλανήτες πλησίασαν σε μικρή γωνιακή απόσταση, δημιουργήθηκε η οπτική εντύπωση ενός λαμπρού ουράνιου σώματος. Ένα τέτοιο φαινόμενο θα είχε τεράστια σημασία για τους αστρονόμους της εποχής. Αντίστοιχες καταγραφές υπάρχουν σε βαβυλωνιακά κείμενα, γεγονός που ενισχύει το ενδεχόμενο οι τρεις Μάγοι να ήταν εκπαιδευμένοι παρατηρητές του ουρανού».

Σήμερα, η τεχνολογία επιτρέπει την ακριβή αναπαράσταση του ουρανού του παρελθόντος, επιβεβαιώνοντας υπολογισμούς αιώνων. Η Δρ. Μεταλληνού υπενθυμίζει ένα ανάλογο γεγονός τον Δεκέμβριο του 2020, τη σύνοδο Δία και Κρόνου. Όπως εξήγησε, η επιστημονική έρευνα δεν απομυθοποιεί την πίστη, αλλά φωτίζει το φυσικό της υπόβαθρο. Σήμερα αναμένεται να μιλήσει για το Άστρο της Βηθλεέμ σε παιδιά και γονείς στο 4ο Δημοτικό Σχολείο Χίου.