
Ψυχολογία του χρόνου: Τι αποκαλύπτει η συνέπεια και η αργοπορία;
Η ακρίβεια στην ώρα εκτιμάται σε όλους τους τομείς της ζωής, αλλά τι σημαίνει στην πραγματικότητα για τον καθένα μας;
Όσοι καθυστερούν μπορεί να αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην οργάνωση ή τη διαχείριση του χρόνου, ενώ οι συνεπείς επιδιώκουν να δείξουν αφοσίωση. Αντίθετα, η υπερβολική ακρίβεια ίσως υποδηλώνει ανασφάλεια ή φόβο. Σύμφωνα με την Diana DeLonzor, ειδική στη διαχείριση χρόνου, όσοι είναι πάντα συνεπείς έχουν περισσότερο αυτοέλεγχο και καλύτερη αίσθηση του χρόνου. «Συνήθως σκέφτονται τα χειρότερα σενάρια και χρειάζονται χρόνο για να αντιμετωπίσουν τυχόν απρόοπτα», εξήγησε στους NYT.
Επιπλέον, η DeLonzor σημειώνει πως όσοι φτάνουν πάντα στην ώρα τους ή νωρίτερα, συχνά βλέπουν την καθυστέρηση ως ασέβεια.
Ο Βρετανός ψυχολόγος Oliver Burkeman τονίζει ότι η ακρίβεια συνδέεται με την καλή διαχείριση χρόνου, αλλά έχει και βαθύτερες αιτίες. Όσοι έρχονται νωρίτερα, φαντάζονται συχνά τα χειρότερα σενάρια, γεγονός που υποδεικνύει άγχος και ευαισθησία στο στρες. Στο βιβλίο του «Four Thousand Weeks: Time Management for Mortals» αναφέρει πως η ακρίβεια σχετίζεται με την ανάγκη μας να ελέγξουμε τον χρόνο, σαν να είναι κάτι απαραίτητο, παρόλο που πιστεύει ότι η συνέπεια δεν εξυπηρετεί πάντα αυτόν τον σκοπό.
Ο Burkeman σημειώνει πως η υπερβολική ακρίβεια μπορεί να υποδηλώνει έντονο άγχος και επιθυμία να ευχαριστήσουν τους άλλους, χαρακτηριστικά των «people pleasers». «Αν φτάνεις νωρίς, νιώθεις πως ελέγχεις την κατάσταση. Από την άλλη, αν κάνεις τους άλλους να περιμένουν, αυτό είναι κι ένας τρόπος να δείξεις την εξουσία σου και να καθορίσεις τα γεγονότα», εξηγεί.
Η υπερβολική πρόωρη άφιξη ίσως κρύβει την προσπάθεια να εκμεταλλευτεί κάποιος κάθε δευτερόλεπτο για μέγιστη αποδοτικότητα. Σύμφωνα με τον ειδικό, αυτό αντανακλά την δυσκολία αποδοχής των περιορισμών της ανθρώπινης ύπαρξης, σαν να υπάρχει η ψευδαίσθηση απόλυτου ελέγχου πάνω σε κάτι αβέβαιο.
Λαμβάνοντας υπόψη απρόοπτα όπως καθυστερήσεις στα μέσα μεταφοράς, κίνηση ή έλλειψη πάρκινγκ, όσοι φτάνουν πολύ νωρίς προσπαθούν να «νικήσουν» το άγνωστο, κάτι που δεν είναι πάντα εφικτό. Αυτή η συμπεριφορά δημιουργεί μια αίσθηση ελέγχου και δύναμης, οδηγώντας σε υπερβολικά πρόωρες αφίξεις.
Η Diana DeLonzor τονίζει ότι η καλή σχέση με τον χρόνο είναι συχνά μια καθιερωμένη συνήθεια, με φυσιολογικά ή ψυχολογικά αίτια, και δύσκολα αλλάζει αν είναι χρόνια ριζωμένη. Όπως κάθε συνήθεια, μπορεί να έχει διδαχθεί στην παιδική ηλικία ή να είναι έμφυτη.
Ο καθηγητής ψυχολογίας Lawrence T. White επισημαίνει ότι η σύνδεση μεταξύ καλής σχέσης με τον χρόνο και προσωπικότητας είναι «απροσδόκητα περιορισμένη» και οι σχετικές μελέτες παρουσιάζουν συχνά αντιφατικά αποτελέσματα. Οι περισσότερες προσπάθειες εστίασαν στο μοντέλο Big Five προσωπικότητας: άνοιγμα στην εμπειρία, ευσυνειδησία, εξωστρέφεια, ευχάριστη συμπεριφορά και νευρωτισμό.