Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις Βρυξέλλες ολοκληρώθηκε χωρίς συμφωνία για το «δάνειο επανορθώσεων» προς την Ουκρανία, ύψους 140 δισ. ευρώ. Το ζήτημα, που αφορά τη χρήση των «παγωμένων» ρωσικών περιουσιακών στοιχείων, θα συζητηθεί ξανά στην επόμενη συνεδρίαση του Δεκεμβρίου.

Οι επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και της Κομισιόν προσπάθησαν να καθησυχάσουν, τονίζοντας ότι όλοι οι ηγέτες είναι αποφασισμένοι να καλύψουν τις οικονομικές ανάγκες της Ουκρανίας για την περίοδο 2026-2027.

Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Αντόνιο Κόστα, δήλωσε χαρακτηριστικά: «Η Ρωσία θα πρέπει να το σημειώσει καλά: η Ουκρανία θα έχει τους οικονομικούς πόρους που χρειάζεται για να αμυνθεί ενάντια στην επιθετικότητα της Ρωσίας στο άμεσο μέλλον». Πρόσθεσε ότι οι νομικές και οικονομικές λεπτομέρειες της ευρωπαϊκής στήριξης θα εξεταστούν ενδελεχώς εν όψει της συνόδου του Δεκεμβρίου.

Ο Κόστα ξεκαθάρισε ότι «κανείς δεν έθεσε βέτο σήμερα σε τίποτα», αναφερόμενος εμμέσως στον Βέλγο πρωθυπουργό, ο οποίος ζητά ισχυρές εγγυήσεις για τη χρήση των «παγωμένων» περιουσιακών στοιχείων της ρωσικής κεντρικής τράπεζας, τα οποία βρίσκονται κυρίως στο Euroclear, στο Βέλγιο.

Από την πλευρά του, ο Βέλγος πρωθυπουργός Μπαρτ ντε Βέβερ απέρριψε την ιδέα ότι το Βέλγιο προσπαθεί να κρατήσει τα χρήματα αυτά. Παραδέχθηκε ότι τα ακινητοποιημένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία αποφέρουν φορολογικά έσοδα, αλλά δήλωσε ότι «θα ήταν μια ευτυχής ημέρα να δούμε ότι τα χρήματα αυτά φεύγουν από το Βέλγιο».

Ο Ντε Βέβερ έθεσε τρεις όρους για τη χρήση των «παγωμένων» ρωσικών περιουσιακών στοιχείων: πλήρη αμοιβαιότητα του ρίσκου, ισχυρές εγγυήσεις από τους «27» σε περίπτωση που τα χρήματα πρέπει να επιστραφούν στη Ρωσία, και πλήρη συντονισμό με άλλες χώρες που κατέχουν παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία.

Ο Γερμανός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς εξέφρασε την υποστήριξή του στις διαβεβαιώσεις αυτές. «Θα χρησιμοποιούσα το ίδιο επιχείρημα εάν τα περιουσιακά στοιχεία ήταν στη Γερμανία. Σήμερα κάναμε ένα βήμα μπροστά, που δεν πρέπει να θεωρείται δεδομένο. Θα κάνουμε ό,τι μπορούμε για να προχωρήσουμε. Είμαι βέβαιος ότι όλα τα κράτη-μέλη θα το υπογράψουν, αλλά πρέπει να συζητήσουμε περαιτέρω την ευθύνη», δήλωσε.

Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν επιβεβαίωσε ότι η Κομισιόν έχει αναλάβει να καταλήξει σε νομικές προτάσεις και «τεχνικές ρυθμίσεις» για τη μακροπρόθεσμη οικονομική υποστήριξη της Ουκρανίας, επιβεβαιώνοντας τη δέσμευση των Ευρωπαίων ηγετών.

«Η Κομισιόν έχει λάβει εντολή να καταλήξει σε τελική συμφωνία τον Δεκέμβριο», τόνισε ο Μακρόν.

Η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ανέφερε ότι οι συζητήσεις για το δάνειο «μάς επέτρεψαν να εντοπίσουμε σημεία που πρέπει να διευκρινίσουμε».

Παράλληλα, οι Ευρωπαίοι ηγέτες χαιρέτησαν την έγκριση του 19ου πακέτου κυρώσεων κατά της Ρωσίας, η οποία συνέπεσε με την απόφαση των ΗΠΑ να επιβάλουν κυρώσεις σε δύο ρωσικούς πετρελαϊκούς κολοσσούς, τη Lukoil και τη Rosneft. Ο Μακρόν χαρακτήρισε το γεγονός «σημείο καμπής».

«Αποτελεί τεράστιο πλήγμα για τη χρηματοδότηση της πολεμικής προσπάθειας της Ρωσίας», πρόσθεσε ο Μακρόν, σημειώνοντας ότι η ρωσική οικονομία «αρχίζει να υποφέρει» από τις κυρώσεις που έχουν επιβληθεί.

Επιπλέον, συμφωνήθηκε η διεξαγωγή ειδικής συνόδου κορυφής για την ανταγωνιστικότητα στις 12 Φεβρουαρίου, στην οποία αναμένεται να προσκληθούν οι Μάριο Ντράγκι και Ενρίκο Λέτα.

Ένα από τα βασικά θέματα της Συνόδου Κορυφής ήταν το κλίμα και οι κανόνες της «πράσινης μετάβασης», με αρκετά κράτη-μέλη να εκφράζουν ανησυχίες για πιθανές αρνητικές επιπτώσεις στην ανταγωνιστικότητα της οικονομίας. Το θέμα προκάλεσε διαφωνίες, με ορισμένα κράτη-μέλη, όπως η Ισπανία, να αντιτίθενται σε τυχόν αλλαγές στην «πράσινη» ατζέντα.

Ο Αντόνιο Κόστα τόνισε ότι «επαναβεβαιώσαμε τη δέσμευσή μας για τη Συμφωνία του Παρισιού και τονίσαμε ότι πρέπει να είμαστε ρεαλιστές και ευέλικτοι στη στρατηγική μας». Επίσης, αναφέρθηκε σε μια ρεαλιστική πορεία προς την επίτευξη των κλιματικών στόχων έως το 2040, διασφαλίζοντας ότι η μετάβαση θα είναι δίκαιη και προσιτή για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις.

Ο Κόστα εξέφρασε την εκτίμηση ότι ολοκληρώθηκε ο πρώτος κύκλος για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής άμυνας, θέτοντας τις προτεραιότητες για το μέλλον, όπως η ενίσχυση της ανατολικής πτέρυγας και η δημιουργία «τείχους» κατά των μη επανδρωμένων αεροσκαφών και της αεροπορικής άμυνας.

Σύμφωνα με τον Κόστα, έως το τέλος του έτους θα οριστικοποιηθούν οι «συνασπισμοί» μεταξύ των κρατών-μελών που θα καθοδηγήσουν τα αμυντικά έργα, ενώ στις αρχές του 2026 θα ξεκινήσει η διαδικασία προς τη δημιουργία τους.

Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν υποσχέθηκε ειδική σύνοδο κορυφής στο πρώτο εξάμηνο του 2026 και δεσμεύτηκε να παρουσιάσει το πρώτο ευρωπαϊκό σχέδιο «προσιτής στέγασης» έως το τέλος του τρέχοντος έτους.

Αν και αναγνώρισε ότι «η στέγαση είναι και θα παραμείνει εθνική αρμοδιότητα», τόνισε ότι «κάποιες προκλήσεις θα ευνοηθούν, φυσικά, από μια συντονισμένη ευρωπαϊκή προσέγγιση».

Στα συμπεράσματά τους, οι ηγέτες της Ε.Ε. κάλεσαν την Κομισιόν «να παρουσιάσει γρήγορα ένα φιλόδοξο και ολοκληρωμένο σχέδιο για προσιτή στέγαση, […] λαμβάνοντας δεόντως υπόψη την αρχή της επικουρικότητας και τις εθνικές αρμοδιότητες».