Τρεις διακεκριμένοι επιστήμονες, δύο από τις ΗΠΑ και ένας από την Ιαπωνία, θα μοιραστούν το φετινό Νόμπελ Φυσιολογίας-Ιατρικής, επιβεβαιώνοντας την εξαιρετική συνεισφορά τους στην κατανόηση του ανοσοποιητικού συστήματος. Η επιτροπή των βραβείων, από το Ινστιτούτο Καρολίνσκα της Στοκχόλμης, ανακοίνωσε την απόφασή της, αναγνωρίζοντας την καινοτόμο δουλειά τους.

Οι Μέρι Μπράνκοου, Φρεντ Ράμσντελ και Σίμον Σακαγκούτσι θα μοιραστούν το χρηματικό έπαθλο, το οποίο ανέρχεται σε 11 εκατομμύρια σουηδικές κορώνες, που αντιστοιχούν σε 1,2 εκατομμύρια δολάρια. Η κύρια συμβολή τους έγκειται στην αναγνώριση των «ρυθμιστικών Τ-κυττάρων», τα οποία διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στην αποτροπή του ανοσοποιητικού συστήματος από το να επιτίθεται στους υγιείς ιστούς του σώματος.

Η επιτροπή τόνισε ότι οι τρεις επιστήμονες ανακάλυψαν τους μηχανισμούς της «περιφερειακής ανοσιακής ανοχής», θέτοντας έτσι τις βάσεις για την ανάπτυξη καινοτόμων θεραπειών. Αυτές οι θεραπείες υπόσχονται να αντιμετωπίσουν μια σειρά ασθενειών, συμπεριλαμβανομένου του καρκίνου και των αυτοάνοσων διαταραχών, προσφέροντας ελπίδα σε εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως.

Ο πρόεδρος της Επιτροπής Νόμπελ, Όλε Κέμπε, δήλωσε χαρακτηριστικά: «Οι ανακαλύψεις τους είχαν αποφασιστική σημασία προκειμένου να κατανοήσουμε πώς λειτουργεί το ανοσοποιητικό σύστημα και γιατί δεν αναπτύσσουμε όλοι σοβαρές αυτοάνοσες ασθένειες». Αυτή η δήλωση υπογραμμίζει τη βαθιά επίδραση της έρευνάς τους στην ιατρική επιστήμη.

O Σίμον Σακαγκούτσι, του Πανεπιστημίου της Οσάκα, σήμερα 74 ετών, πρωτοστάτησε το 1995, σε μια εποχή που η κυρίαρχη άποψη στην επιστημονική κοινότητα ήταν ότι ο θύμος αδένας είναι αποκλειστικά υπεύθυνος για την προστασία των υγιών ιστών από τις επιθέσεις του ανοσοποιητικού συστήματος. Ο Σακαγκούτσι, όμως, ανακάλυψε μια εντελώς νέα κατηγορία ανοσιακών κυττάρων που προστατεύουν τον οργανισμό από αυτοάνοσα νοσήματα. Η ανακάλυψη αυτή αποτέλεσε μια σημαντική αλλαγή παραδείγματος στην ανοσολογία.

Τη σκυτάλη πήραν στη συνέχεια η Μέρι Μπράνκοου του Ινστιτούτου Βιολογίας Συστημάτων στο Σιάτλ, σήμερα 64 ετών, και ο Φρεντ Ράμσντελ της εταιρείας βιοτεχνολογίας Sonoma Biotherapeutics, 65 ετών.

Το 2001, οι δύο ερευνητές ανακάλυψαν, μέσω πειραμάτων σε ποντίκια, ότι ένα γονίδιο που ονόμασαν Foxp3 προστατεύει από τα αυτοάνοσα νοσήματα. Επιπλέον, διαπίστωσαν ότι μεταλλάξεις του γονιδίου αυτού προκαλούν τη σοβαρή αυτοάνοση ασθένεια IPEX, ανοίγοντας νέους δρόμους για τη θεραπεία της.

Δύο χρόνια αργότερα, ο Σακαγκούτσι συνέδεσε τα ευρήματα αυτά, αποδεικνύοντας ότι το γονίδιο Foxp3 ελέγχει την ανάπτυξη των κυττάρων που είχε ανακαλύψει το 1995. Τα κύτταρα αυτά, γνωστά πλέον ως ρυθμιστικά Τ-κύτταρα, παρακολουθούν άλλα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος και εμποδίζουν εσφαλμένες επιθέσεις, διατηρώντας την ισορροπία του ανοσοποιητικού συστήματος.

Οι τρεις ερευνητές θα παραλάβουν τα μετάλλια του βραβείου στην επίσημη τελετή απονομής, η οποία πραγματοποιείται κάθε χρόνο στις 10 Δεκεμβρίου στη Στοκχόλμη. Εξαίρεση αποτελεί το Νόμπελ Ειρήνης, το οποίο απονέμεται συνήθως την ίδια ημερομηνία στο Όσλο.

Το βραβείο Φυσιολογίας-Ιατρικής είναι το πρώτο από τα φετινά βραβεία Νόμπελ που ανακοινώνονται. Θα ακολουθήσουν την Τρίτη το Νόμπελ Φυσικής, την Τετάρτη το Χημείας, την Πέμπτη το Λογοτεχνίας, την Παρασκευή το Ειρήνης και τη Δευτέρα το Οικονομικών, ολοκληρώνοντας έτσι την εβδομάδα των ανακοινώσεων των βραβείων Νόμπελ.