
Νετανιάχου: Η «ολοκληρωτική νίκη» και η κρίσιμη συμφωνία με τον Τραμπ
Ο Μπενιαμίν Νετανιάχου, παρά τις διακηρύξεις του για την «ολοκληρωτική νίκη» του Ισραήλ, φάνηκε ηττημένος δίπλα στον Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο τη Δευτέρα. Παρότι ο πρωθυπουργός του Ισραήλ είπε όσα έπρεπε για την ειρηνευτική συμφωνία με τον Ντόναλντ Τραμπ, η φωνή του ήταν βραχνή και έδειχνε αποκαρδιωμένος, επαινώντας τον Τραμπ ως «τον καλύτερο φίλο που είχε ποτέ το Ισραήλ στον Λευκό Οίκο».
Αυτή η φιλία, όμως, μπορεί να του κοστίσει την ίδια του την κυβέρνηση. Οι ακροδεξιοί σύμμαχοί του απειλούν να αποχωρήσουν – και πιθανότατα να ρίξουν την κυβέρνηση – αν κάνει υπερβολικές παραχωρήσεις για να τερματίσει τον πόλεμο. Κυβερνητικοί εταίροι, όπως ο Μπεζαλέλ Σμότριχ και ο Ιταμάρ Μπεν-Γκβιρ, έχουν εκφράσει ανοιχτά την επιθυμία τους να προσαρτήσουν τη Γάζα, να εκδιώξουν τους Παλαιστίνιους και να επανεγκαταστήσουν εβραϊκούς οικισμούς.
Οι ίδιοι, όπως και ο Νετανιάχου, αντιτίθενται σε οποιονδήποτε ρόλο της Παλαιστινιακής Αρχής στη Γάζα και σε οποιοδήποτε «παράθυρο» για τη δημιουργία παλαιστινιακού κράτους. Ωστόσο, η συμφωνία που υπέγραψε ο Νετανιάχου περιλαμβάνει και τα δύο, αν και με επιφυλάξεις.
Ο Τραμπ γνωρίζει ότι, πιέζοντας τον Ισραηλινό πρωθυπουργό να συναινέσει σε αυτήν τη συμφωνία, του ζητά να θέσει σε κίνδυνο την κυβέρνησή του. Σε αντάλλαγμα, του προσφέρει το δέλεαρ μιας ιστορικής παρακαταθήκης: ένα νέο, πιο ειρηνικό μέλλον για την περιοχή και νέους δεσμούς ανάμεσα στο Ισραήλ και τους Άραβες γείτονές του.
Ήταν φανερό, ακόμη και πριν φύγει για την Ουάσινγκτον, ότι ο Νετανιάχου γνώριζε πως πλησιάζει η στιγμή που θα κληθεί να αντιμετωπίσει αυτό το δίλημμα. Ο πρόεδρος του Ισραήλ, Ισαάκ Χέρτζογκ, δήλωσε σε ραδιοφωνικό σταθμό ότι εξετάζει το ενδεχόμενο να δώσει χάρη στον Νετανιάχου για τις υποθέσεις διαφθοράς που αντιμετωπίζει στα δικαστήρια. Οι επικριτές του υποστηρίζουν ότι αυτές οι δίκες είναι ένας από τους λόγους που διστάζει να αποχωρήσει από την πρωθυπουργία και να σταθεί ενώπιον των δικαστών χωρίς την «ασυλία» της εξουσίας και του προφίλ του.
Ωστόσο, η πολιτική διέξοδος που του προσφέρεται – μια παρακαταθήκη περιφερειακού επιπέδου με αντάλλαγμα την παραίτησή του από την εξουσία, και πιθανότατα την πολιτική του καριέρα – δεν φαίνεται να τον έχει πείσει πλήρως. Απευθυνόμενος στους συμπολίτες του, για πρώτη φορά μετά τη συμφωνία, τόνισε δημόσια ότι δεν συμφώνησε, στην πραγματικότητα, στη δημιουργία παλαιστινιακού κράτους.
«Σε καμία περίπτωση. Δεν είναι καν γραμμένο στη συμφωνία», δήλωσε, απαντώντας σε ερώτηση μπροστά στις τηλεοπτικές κάμερες. «Αλλά ξεκαθαρίσαμε ένα πράγμα – ότι θα αντιταχθούμε σφόδρα σε ένα παλαιστινιακό κράτος». Δημοσιεύματα στα ισραηλινά ΜΜΕ ανέφεραν επίσης ότι το υπουργικό συμβούλιο του Ισραήλ δεν θα ψηφίσει επί του συνόλου των όρων της συμφωνίας – αλλά μόνο για την ανταλλαγή Ισραηλινών ομήρων με Παλαιστίνιους κρατούμενους.
Το ερώτημα είναι ποια πολιτική σκοπιμότητα σηματοδοτούν αυτές οι κινήσεις: προσπαθεί ο Νετανιάχου να κρατήσει την κυβέρνησή του ζωντανή για να κάνει τα «πολιτικά μαγικά» του στις δημοσκοπήσεις, ή ποντάρει ότι η Χαμάς θα απορρίψει τη συμφωνία και ο πόλεμος θα συνεχιστεί;
Η συνέχιση του πολέμου ήταν κάτι που επεσήμανε και στην Ουάσινγκτον, υπογραμμίζοντας ότι το Ισραήλ θα έχει το «πράσινο φως» να «τελειώσει τη δουλειά» αν η Χαμάς δεν τηρήσει τη συμφωνία. Υπό αυτό το πρίσμα, εκείνη η άβολη στιγμή μπορεί να ήταν το τίμημα για να συνεχίσουν οι ΗΠΑ να στηρίζουν τον πόλεμό του.
Ο Νετανιάχου είναι γνωστός ως μετρ των πολιτικών ελιγμών, ως ένας άνθρωπος που ξέρει να κερδίσει χρόνο. Έχει αλλάξει στάση σε προηγούμενους γύρους διαπραγματεύσεων και έχει καταπατήσει προηγούμενες εκεχειρίες, για να αποφύγει οποιαδήποτε συζήτηση για τερματισμό του πολέμου.
Πολλοί πιστεύουν ότι ποτέ δεν θέλησε να διαπραγματευτεί τον τερματισμό του πολέμου στη Γάζα, αλλά στόχος του ήταν να εξαναγκάσει τη Χαμάς να παραδοθεί με τους όρους του Ισραήλ. Ωστόσο, είναι δύσκολο να διατηρήσει την εικόνα του αδιάλλακτου για την «ολοκληρωτική νίκη» όταν έχει δεσμευτεί δημόσια για αυτά που προσπαθούσε να εμποδίσει σε όλη την καριέρα του, και όταν περιμένει την απάντηση του εχθρού του.
Για πρώτη φορά από την έναρξη του πολέμου, φαίνεται ότι οι συνέπειες της αποφυγής αυτής της συμφωνίας είναι χειρότερες από τις συνέπειες της αποδοχής της. Και αν ο Τραμπ όντως τον ανάγκασε να διαλέξει ανάμεσα στον σύμμαχό του στην Ουάσινγκτον και τους εγχώριους συμμάχους του, γιατί δεν έκανε το ίδιο και ο Τζο Μπάιντεν όταν μια παρόμοια συμφωνία είχε τεθεί στο τραπέζι πριν από εννέα μήνες;