Η περιέργεια ενός 8χρονου αγοριού, του Χιούγκο Ντινς, στην Πενσιλβάνια, έφερε στο φως μια εκπληκτική σχέση ανάμεσα στα μυρμήγκια και τις σφήκες, ανατρέποντας όσα γνωρίζαμε για την οικολογία.

Ο μικρός Χιούγκο, παίζοντας στον κήπο του, παρατήρησε μυρμήγκια να μαζεύουν μικροσκοπικές σφαίρες κοντά στη φωλιά τους. Αρχικά, νόμιζε πως ήταν σπόροι. Ο πατέρας του, Άντριου Ντινς, καθηγητής εντομολογίας στο Πανεπιστήμιο της Πενσιλβάνια, αναγνώρισε ότι πρόκειται για όζους βελανιδιάς, αλλά δεν ήξερε γιατί τα μυρμήγκια τα μετέφεραν στη φωλιά τους.

Η απλή ερώτηση του Χιούγκο, «Γιατί τα μυρμήγκια παίρνουν αυτές τις μικρές μπάλες στο σπίτι τους αν δεν είναι σπόροι;», έβαλε σε σκέψεις τον πατέρα του. Έτσι ξεκίνησε μια έρευνα που αποκάλυψε μια άγνωστη μέχρι τότε σχέση αμοιβαίας ωφέλειας.

Οι επιστήμονες γνώριζαν ότι τα μυρμήγκια μεταφέρουν σπόρους πλούσιους σε λιπίδια, αλλά η παρατήρηση του Χιούγκο αποκάλυψε ότι τα μυρμήγκια συλλέγουν επίσης τους όζους βελανιδιάς, μικροσκοπικούς θαλάμους που φιλοξενούν τις προνύμφες των σφηκών Kokkocynips rileyi και Kokkocynips decidua. Αυτοί οι όζοι έχουν ένα μικρό καπάκι στην κορυφή, το οποίο οι ερευνητές ονόμασαν «kapéllo».

Οι παρατηρήσεις έδειξαν ότι τα μυρμήγκια αρπάζουν αυτό το καπάκι, ακριβώς όπως αρπάζουν το ελαιόσωμα στους σπόρους. Στο εργαστήριο, ανακαλύφθηκε ότι το «καπέλο» περιέχει τα ίδια λιπαρά οξέα που προσελκύουν τα μυρμήγκια στους σπόρους. Για τα μυρμήγκια, το «καπέλο» μιλάει την ίδια ακριβώς «γλώσσα» με τους σπόρους. Σε πειράματα, τα μυρμήγκια απέσπασαν το «καπέλο» τόσο από τους σπόρους όσο και από τα σφαιρίδια με τον ίδιο ενθουσιασμό.

Αυτό οδήγησε στο ερώτημα: γιατί τα σφαιρίδια που φιλοξενούν τις νεαρές σφήκες να είναι ελκυστικά στα μυρμήγκια; Η απάντηση βρίσκεται στην προστασία. Μια φωλιά μυρμηγκιών είναι ένα από τα ασφαλέστερα μέρη στο δάσος, απρόσιτη για τα πουλιά, τα τρωκτικά και τις παρασιτικές σφήκες, τους χειρότερους εχθρούς των προνυμφών. Επιπλέον, η φωλιά είναι πλούσια σε αντιμικροβιακές ενώσεις που παράγονται από τα ίδια τα μυρμήγκια.

Με άλλα λόγια, η προνύμφη της σφήκας έχει βρει έναν τρόπο να «υιοθετηθεί», τουλάχιστον προσωρινά, από έναν στρατό σωματοφυλάκων: τα μυρμήγκια. Και αυτή την εκπληκτική ανακάλυψη την έκανε, σχεδόν μόνος του, ένας 8χρονος.