Ο Κεν Όνο, ένας από τους πιο διακεκριμένους μαθηματικούς παγκοσμίως, αλλάζει ρότα στην καριέρα του και μετακομίζει στην Silicon Valley, με στόχο να εξερευνήσει τις δυνατότητες της μαθηματικής «υπερνοημοσύνης». Ο καθηγητής Μαθηματικών του Πανεπιστημίου της Βιρτζίνια, γνωστός για τις μη συμβατικές επιλογές του, αφήνει την μόνιμη θέση του για να εργαστεί σε μια startup τεχνητής νοημοσύνης (AI) υπό την ηγεσία μιας 24χρονης.

Πριν έρθει η τεχνητή νοημοσύνη να επαναπροσδιορίσει την πορεία του, ο Όνο ήταν επιφυλακτικός απέναντι στην τεχνολογία. Σήμερα, στα 57 του, παίρνει αναρρωτική άδεια από την ακαδημία, χωρίς σχέδια επιστροφής, και εντάσσεται στην εταιρεία Axiom, που ίδρυσε η πρώην φοιτήτριά του, Καρίνα Χονγκ.

Η Καρίνα Χονγκ, με σπουδές στο MIT και το Στάνφορντ, έχει συγκεντρώσει χρηματοδότηση 64 εκατομμυρίων δολαρίων και έχει προσελκύσει ερευνητές από τη Meta, συμπεριλαμβανομένου του πρωτοπόρου Φρανσουά Σαρτόν, καθώς και τον μέντορά της, Κεν Όνο. «Ο Κεν Όνο είναι ίνδαλμα για πολλούς φοιτητές μαθηματικών», τονίζει η 24χρονη Χονγκ, διευθύνουσα σύμβουλος της Axiom.

Η Axiom στοχεύει στην ανάπτυξη ενός «AI μαθηματικού» ικανού να λύνει προβλήματα, να εντοπίζει νέα και να συντάσσει πλήρως τεκμηριωμένες αποδείξεις. Στόχος είναι η επίλυση προβλημάτων που απασχολούν τους επιστήμονες εδώ και αιώνες. Οι επενδυτές της startup πιστεύουν ότι μια μαθηματική υπερνοημοσύνη θα μπορούσε να έχει εφαρμογές σε πολλούς τομείς, από την επαλήθευση λογισμικού έως τη χρηματοοικονομική μηχανική.

Ο Όνο θεωρεί τον εαυτό του «προπομπό» μιας επερχόμενης μετακίνησης ακαδημαϊκών προς το AI. «Έχω τη δυνατότητα να συμμετέχω στη μεταμόρφωση του τρόπου με τον οποίο λειτουργεί ο κόσμος», δήλωσε στη Wall Street Journal. «Για έναν καθαρό μαθηματικό, αυτό σπάνια ήταν εφικτό». Και καταλήγει με το δικό του «αξίωμα»: «Αν είμαι ο πρώτος, ας είναι. Δεν θα είμαι ο τελευταίος».

Η πορεία του Όνο προς την μαθηματική ιδιοφυΐα ήταν ασυνήθιστη. Παράτησε το Λύκειο λόγω της πίεσης των γονιών του, αλλά κατόρθωσε να εισαχθεί στο πανεπιστήμιο και να αναπτύξει το πάθος του για τα μαθηματικά. Δίδαξε σε πανεπιστήμια όπως το Wisconsin και το Emory, πριν μετακινηθεί στο UVA το 2019. Επιπλέον, υπήρξε μέντορας για 10 νικητές του Βραβείου Morgan, συμπεριλαμβανομένης της Καρίνα Χονγκ.

«Είναι μια φιγούρα μεγαλύτερη από τη ζωή στα μαθηματικά», λέει ο Ken Ribet, πρώην πρόεδρος της American Mathematical Society. Ο Όνο είναι γνωστός για την εργασία του στη θεωρία αριθμών, αλλά και για την εφαρμογή των μαθηματικών σε άλλους τομείς, όπως η συνεργασία με την Εθνική Υπηρεσία Ασφαλείας και η συμμετοχή στην παραγωγή της ταινίας «Ο Άνθρωπος που γνώριζε το Άπειρο».

Τα τελευταία χρόνια, ο Όνο παρακολούθησε την εξέλιξη των μοντέλων AI. Αρχικά, πίστευε ότι η δημιουργικότητα στα καθαρά μαθηματικά θα τον προστάτευε, αλλά ένα συμπόσιο μαθηματικών την περασμένη άνοιξη τον έκανε να αναθεωρήσει. «Το προβάδισμα που είχα έναντι των μοντέλων μειωνόταν. Και σε τομείς εκτός της ειδίκευσής μου, τα μοντέλα με ξεπερνούσαν ήδη», εξομολογείται.

Έπειτα από μια περίοδο «πένθους για την ταυτότητά του», ο Όνο συνειδητοποίησε ότι τα μοντέλα προσφέρουν έναν διαφορετικό τρόπο να κάνει μαθηματικά. «Ξοδεύω μία ή δύο ώρες την ημέρα συζητώντας με τα μοντέλα», λέει.

Εκτός από την τεχνητή νοημοσύνη, η πολιτική των ΗΠΑ για την ανώτατη εκπαίδευση και οι πιέσεις για ομοσπονδιακή χρηματοδότηση τον έκαναν να αισθανθεί ανασφάλεια στην θέση του καθηγητή. «Έχω την πολυτέλεια να συμμετέχω στη μεταμόρφωση του κόσμου», λέει.

Η Καρίνα Χονγκ, όταν έλαβε τη χρηματοδότηση για την Axiom, εγκατέλειψε τις σπουδές της και ξεκίνησε να προσλαμβάνει ταλέντα, όπως τον Φρανσουά Σαρτόν. Ο Όνο μετακομίζει στην Καλιφόρνια με τη σύζυγο και τον σκύλο τους και αναλαμβάνει τον ρόλο του «founding mathematician» στην Axiom.

Στην Axiom, θα δοκιμάζει τα μοντέλα στα όριά τους και θα χαράσσει τον άγνωστο χάρτη της μαθηματικής τεχνητής νοημοσύνης. «Πριν ξεκινήσεις για νέες ανακαλύψεις, πρέπει να ξέρεις πού βρίσκεσαι και τι έχει ήδη εξερευνηθεί», εξηγεί.

Για τον Όνο, η εξερεύνηση είναι πιο σημαντική από τα χρήματα. Στα γραφεία της Axiom, οι αίθουσες συνεδριάσεων φέρουν τα ονόματα θρύλων των μαθηματικών, ενώ πολλοί από τους συναδέλφους του Όνο βρίσκονται στην ίδια φάση ζωής. «Πολλοί κορυφαίοι ερευνητές βρίσκονται σε φάση ζωής όπου έχουν επιτεύγματα, ασφάλεια και ψάχνουν το έργο που θα αφήσουν παρακαταθήκη», λέει η Χονγκ.

«Ακόμα κι αν φτάσουμε στη Σούπερνοημοσύνη, θα υπάρχουν μαθηματικά ερωτήματα που παραμένουν άλυτα», καταλήγει ο Όνο. «Θα συνεχίσω να ψάχνω για απαντήσεις».