Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, σε άρθρο του στους Financial Times με τίτλο «Πέντε χρυσοί κανόνες για την πράσινη μετάβαση της Ευρώπης», υπογραμμίζει την κρισιμότητα της Πράσινης Συμφωνίας της ΕΕ εν μέσω αυξανόμενων τιμών ενέργειας και γεωπολιτικών αναταράξεων. Προτείνει πέντε βασικούς κανόνες για την επιτυχή μετάβαση στην «πράσινη» εποχή, επικεντρώνοντας στην αποδοτικότητα, την τεχνολογική ουδετερότητα, την ενσωμάτωση των αγορών, τη διακυβέρνηση και την ισορροπία μεταξύ της αποανθρακοποίησης και άλλων στρατηγικών στόχων.

Στο άρθρο του, ο πρωθυπουργός αναφέρει: «Η Πράσινη Συμφωνία της ΕΕ βρίσκεται σε σταυροδρόμι. Οι υψηλές τιμές ενέργειας αφήνουν λίγα περιθώρια να επιβαρύνουμε τις οικονομίες μας με πρόσθετα κόστη. Παράλληλα, το νέο γεωπολιτικό περιβάλλον έχει μειώσει την όρεξη της Ευρώπης να αναπτύξει νέες εξαρτήσεις από καύσιμα, μέταλλα ή τεχνολογίες. Και η ΕΕ αντιμετωπίζει πλήθος άλλων προκλήσεων -η ενεργειακή μας μετάβαση πρέπει να ενισχύσει ένα ευρύτερο στρατηγικό πλαίσιο για το πού θέλει να βρίσκεται η Ευρώπη στον κόσμο».

Προχωρώντας στην ανάλυση των κανόνων, ο Μητσοτάκης τονίζει: «Πρώτον, πρέπει να επικεντρωθούμε στην αποδοτικότητα κόστους. Ενώ οι ευρωπαϊκές χώρες εξακολουθούν να καίνε άνθρακα στις μονάδες ηλεκτροπαραγωγής τους και πετρέλαιο για να θερμάνουν τα σπίτια και τα εργοστάσιά μας, προχωράμε σε αποανθρακοποίηση των πλοίων, των αεροπλάνων και των πιο δύσκολων βιομηχανικών διαδικασιών. Αυτή η έμφαση στην αντιμετώπιση όλων των εκπομπών ταυτόχρονα είναι βραχυπρόθεσμη. Πρέπει να ενισχύσουμε τις τεχνολογίες χαμηλών εκπομπών που είναι ανταγωνιστικές, ενώ συνεχίζουμε να αναπτύσσουμε εκείνες που δεν είναι -αλλά με έναν λογικό ρυθμό».

Επιπλέον, επισημαίνει την ανάγκη για προσεκτική προσέγγιση, διατήρηση της ευελιξίας και διασφάλιση της συμφωνίας των αριθμών, δεδομένου του υψηλού κόστους των τελευταίων βημάτων προς την κλιματική ουδετερότητα.

«Δεύτερον, πρέπει να σεβαστούμε την τεχνολογική ουδετερότητα. Για πολύ καιρό συμπεριφερόμασταν σαν να είναι η ενεργειακή μετάβαση ένα παιχνίδι ηθικής. Ήρθε η ώρα να αποχωρήσουμε από τον κήπο της καλής και κακής ηθικής. Η Ευρώπη υπογράφει συμφωνίες για την αγορά φυσικού αερίου από την Αμερική, αλλά δεν στηρίζει την παραγωγή αερίου εντός ΕΕ. Υπάρχει αρκετό χρήμα για να χρηματοδοτηθεί το υδρογόνο ως πηγή ενέργειας, αλλά πολύ λίγα για την πυρηνική ενέργεια» αναφέρει χαρακτηριστικά.

Ο πρωθυπουργός υπογραμμίζει την ανάγκη για επενδύσεις στις τεχνολογίες που μπορούν να επιφέρουν ουσιαστική μείωση των εκπομπών, αφήνοντας πίσω τις εντυπώσεις.

«Τρίτον, πρέπει να αφιερωθούμε ξανά στην εσωτερική αγορά. Υπάρχουν τεράστιες διαφορές τιμών στην Ευρώπη, ειδικά στην ηλεκτρική ενέργεια. Η ενσωμάτωση των αγορών γίνεται με το σταγονόμετρο και λίγοι θέλουν να μοιραστούν την φθηνή τους ηλεκτρική ενέργεια. Έτσι καταλήγουμε με αρνητικές τιμές σε μια χώρα, ενώ σε άλλη έχουμε τιμές σε τριψήφια νούμερα. Αυτό είναι παράνοια. Η ιστορία μας διδάσκει ότι η ενσωμάτωση δεν συμβαίνει από μόνη της. Είναι πολιτικό έργο. Πρέπει να το προωθήσουμε στις υψηλότερες βαθμίδες» τονίζει.

Αναφερόμενος στην ανάγκη για ισχυρότερη διακυβέρνηση της αγοράς, ο Κυριάκος Μητσοτάκης επισημαίνει ότι οι αγορές ενέργειας γίνονται ολοένα και πιο πολύπλοκες και αδιαφανείς, δημιουργώντας ένα επικίνδυνο περιβάλλον για ένα προϊόν ζωτικής σημασίας. Προτείνει την έναρξη συζήτησης για τη διακυβέρνηση της αγοράς σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Τέλος, υπογραμμίζει ότι η πράσινη μετάβαση δεν μπορεί να είναι αυτοσκοπός, καθώς η Ευρώπη δεν μπορεί να παραβλέπει άλλους σημαντικούς στόχους όπως η απασχόληση και η βιομηχανική παραγωγή. «Αν πρέπει να αποδεχθούμε κάποιες εκπομπές για λίγο περισσότερο για να σώσουμε τις βιομηχανίες μας ή να διατηρήσουμε την κοινωνική συνοχή, ας το κάνουμε. Πρέπει να έχουμε αυτές τις συζητήσεις με ειλικρίνεια. Δεν μπορούμε να ξεκινήσουμε με την κλιματική ουδετερότητα και να ελπίζουμε ότι όλα τα υπόλοιπα θα μπουν στη θέση τους» καταλήγει.

Ο πρωθυπουργός θεωρεί ότι η σοβαρή εφαρμογή αυτών των κανόνων θα οδηγήσει σε μια ριζικά διαφορετική ατζέντα για την ΕΕ το 2025, προειδοποιώντας για τον κίνδυνο να κερδηθεί ο αγώνας για την κλιματική ουδετερότητα, αλλά να χαθεί ένας ευρύτερος αγώνας.