Το Ινστιτούτο Ερευνών για το Κλίμα του Πότσνταμ (PIK) έκανε μια θλιβερή και ανησυχητική διαπίστωση: 7 από τα 9 «όρια του πλανήτη» έχουν πλέον ξεπεραστεί. Το επίπεδο οξίνισης των ωκεανών ξεπέρασε το όριο που είναι συμβατό με σταθερά και βιώσιμα οικοσυστήματα.

Η έννοια των «ορίων του πλανήτη» είχε οριστεί το 2009 από περίπου 30 ερευνητές, οι οποίοι τότε αποτιμούσαν ότι η ανθρωπότητα είχε «ξεπεράσει τουλάχιστον τρία όρια του πλανήτη». Έκτοτε, οι ετήσιοι απολογισμοί του PIK δείχνουν μια συνεχή υποβάθμιση.

Ο απολογισμός για το 2025 παρουσιάστηκε σε τηλεδιάσκεψη από τη Νέα Υόρκη, όπου διεξάγεται η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ. Αυτός ο απολογισμός δείχνει ότι το όριο της «οξίνισης των ωκεανών» μόλις ξεπεράστηκε. «Ο ωκεανός υφίσταται οξίνιση, η οποία απειλεί τη θαλάσσια ζωή και μας οδηγεί σε επικίνδυνες συνθήκες», ενώ παρουσιάζει «τάση περισσότερης επιδείνωσης», σημείωσαν οι ερευνητές.

Τα άλλα έξι πλανητικά όρια που έχουν ήδη ξεπεραστεί αφορούν:

- την κλιματική αλλαγή (CO2 στην ατμόσφαιρα),
- την ακεραιότητα της βιόσφαιρας (εξαφάνιση ειδών και ιδιοποίηση των πόρων από την ανθρωπότητα),
- τη χρήση γης (αποψίλωση),
- τον κύκλο του γλυκού νερού (ζώνες που έχουν πληγεί από την ξηρασία ή τις πλημμύρες),
- τους βιογεωχημικούς κύκλους (προσθήκη λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων),
- την εισαγωγή νέων οντοτήτων στη βιόσφαιρα (πλαστικά κι άλλα βιομηχανικά χημικά προϊόντα),
- τα αερολύματα στην ατμόσφαιρα (ατμοσφαιρική ρύπανση) και
- το επίπεδο του όζοντος στη στρατόσφαιρα.

Οι ωκεανοί, που καλύπτουν το 70% της επιφάνειας του πλανήτη, συγκεντρώνουν το 97% του νερού στη Γη. Καθώς η οξύτητα μετράται με το pH, η αναφορά για αυτό το όριο είναι η συγκέντρωση αραγωνίτη, ενός μετάλλου απαραίτητου για τη ζωή των κοραλλιών και των οστρακόδερμων. Όσο πιο όξινος είναι ο ωκεανός, τόσο περισσότερο διαλύεται ο αραγωνίτης. Το όριο είχε οριστεί στο 80% της συγκέντρωσης την προβιομηχανική εποχή, και οι ωκεανοί έχουν πέσει κάτω από αυτό το επίπεδο.

«Το pH στην επιφάνεια του ωκεανού έχει ήδη πέσει κατά περίπου 0,1 από την αρχή της βιομηχανικής εποχής. Αυτό είναι ισοδύναμο με αύξηση 30 ως 40% της οξύτητας», επισήμαναν οι επιστήμονες. «Αυτή η αλλαγή απειλεί τους οργανισμούς που σχηματίζουν κελύφη ή σκελετούς από ανθρακικό ασβέστιο, όπως τα κοράλλια, τα μαλάκια ή είδη που είναι κρίσιμης σημασίας για το πλαγκτόν. Η σταδιακή εξαφάνιση των οργανισμών αυτών μπορεί να διαταράξει τη διατροφική αλυσίδα», προειδοποίησαν.

Η βασική αιτία της οξίνισης των ωκεανών είναι η απορρόφηση διοξειδίου του άνθρακα (CO2) που εκπέμπεται με την καύση ορυκτών καυσίμων. Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι οι ωκεανοί έχουν απορροφήσει περίπου το 30% του πλεονάζοντος CO2 που έχει απελευθερωθεί στην ατμόσφαιρα από την καύση πετρελαίου, φυσικού αερίου και άνθρακα.

Η αύξηση της οξίνισης σε σχέση με τα αριθμητικά στοιχεία που είχαν δημοσιευτεί πέρυσι οφείλεται επίσης εν μέρει σε βελτίωση των δεδομένων και σε αναθεώρηση των υπολογισμών.