Η διαφαινόμενη ενίσχυση της αμερικανικής παρουσίας στην Ανατολική Μεσόγειο φαίνεται πως φέρνει στο προσκήνιο νέα δεδομένα για την «παγωμένη» ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας – Κύπρου (Great Sea Interconnector – GSI). Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», βρίσκονται σε εξέλιξη συζητήσεις για την ένταξη νέων επενδυτών στο έργο, με γνώμονα τόσο τη γεωπολιτική σκακιέρα όσο και την οικονομική βιωσιμότητα του εγχειρήματος.

Η πρόσφατη συνάντηση Μητσοτάκη και Χριστοδουλίδη στην Αθήνα, σε συνδυασμό με τις επαφές στις Βρυξέλλες, σηματοδοτεί μια περίοδο έντονων διεργασιών στον ενεργειακό τομέα της Ανατολικής Μεσογείου.

Συγκεκριμένα, εξετάζεται η πιθανότητα συμμετοχής αμερικανικών επενδυτικών σχημάτων στο GSI, ίσως μέσω ενός ταμείου που ειδικεύεται σε υποδομές, όπως ο οργανισμός χρηματοδότησης αναπτυξιακών έργων DFC (U.S. International Development Finance Corporation).

Δεδομένου ότι ο DFC έχει ως αποστολή τη δημιουργία χρηματοδοτικών αντιβάρων σε περιοχές με έντονη κινεζική παρουσία, σε συνδυασμό με το αμερικανικό ενδιαφέρον για την ενεργειακή διασυνδεσιμότητα, η συζήτηση αναπόφευκτα αγγίζει και τον σχεδιασμό για τον Διάδρομο Ινδίας – Μέσης Ανατολής – Ευρώπης (IMEC).

Αξίζει να σημειωθεί ότι ο DFC έχει ήδη επενδύσει 125 εκατ. δολάρια στα Ναυπηγεία Ελευσίνας στην Ελλάδα, ενώ σχεδιάζει περαιτέρω χρηματοδοτήσεις σε υποδομές, κυρίως λιμενικές. Η Ελλάδα επιδιώκει να αποτελέσει μία από τις πύλες εισόδου του IMEC στην Ευρώπη, ενώ ενδιαφέρον για το έργο έχουν εκδηλώσει επίσης το Ισραήλ και χώρες του Κόλπου.

Την κινητικότητα γύρω από την ηλεκτρική διασύνδεση επιβεβαιώνει η συνάντηση των υπουργών Ενέργειας Ελλάδας και Κύπρου, Σταύρου Παπασταύρου και Γιώργου Παπαναστασίου, με τον αρμόδιο επίτροπο Νταν Γιόργκενσεν στις Βρυξέλλες.

Μετά τη συνάντηση, ο κ. Παπασταύρου δήλωσε ότι οι δύο υπουργοί υπογράμμισαν «την ανάγκη να επικαιροποιηθούν τα οικονομικά και τεχνικά στοιχεία της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κύπρου και Ελλάδας, όπως δήλωσαν πριν από λίγες ώρες ο Ελληνας πρωθυπουργός και ο Κύπριος πρόεδρος ενόψει και του δυνητικού επενδυτικού ενδιαφέροντος».

Στις δηλώσεις του, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, μετά τη συνάντησή του με τον πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκο Χριστοδουλίδη, αναφέρθηκε σε «νέα δεδομένα» που ενισχύουν την αξία των έργων διασυνδεσιμότητας.

«Προχωράμε στην άμεση επικαιροποίηση των οικονομοτεχνικών παραμέτρων του έργου του καλωδίου διασύνδεσης, ώστε δυνητικά να ενισχυθεί από την είσοδο νέων ισχυρών επενδυτών», είχε τονίσει χαρακτηριστικά ο κ. Μητσοτάκης.

Η Αθήνα και η Λευκωσία αναζητούν από την Κομισιόν τρόπους που θα διευκολύνουν την ένταξη τρίτων επενδυτών στο έργο του GSI, γεγονός που υποδεικνύει ότι θα απαιτηθούν νέες μελέτες για την οικονομική βιωσιμότητα και τα τεχνικά χαρακτηριστικά του έργου. Η υπάρχουσα μελέτη χρονολογείται από το 2016 και χρήζει επικαιροποίησης.

Αυτό συνεπάγεται μια ακόμη παράταση στην ολοκλήρωση του έργου, μέχρι να διαμορφωθεί το νέο επενδυτικό σχήμα και να ολοκληρωθεί το μελετητικό περίβλημα. Η Κομισιόν αναμένεται να παραμείνει στο σχήμα, τόσο ως εγγυητής για ένα έργο με γεωπολιτική αξία στο πλαίσιο της συνδεσιμότητας (και του IMEC), όσο και για να αποφύγει μια άτακτη υποχώρηση από ένα έργο κοινού ενδιαφέροντος (PCI).

Ένα σημαντικό επόμενο βήμα για την εμπλοκή των ΗΠΑ θα είναι η συνάντηση των υπουργών Ενέργειας Ελλάδας, Κύπρου, Ισραήλ και ΗΠΑ στην Ουάσιγκτον, με στόχο τη συζήτηση της ένταξης του GSI στον IMEC, κάτι που θα δικαιολογούσε και γεωπολιτικά την αμερικανική συμμετοχή.

Οι εξελίξεις αυτές έρχονται σε συνέχεια των συμφωνιών που υπογράφηκαν στην Αθήνα με στελέχη της αμερικανικής κυβέρνησης, για τις οποίες συζήτησαν ο κ. Μητσοτάκης και ο κ. Χριστοδουλίδης. Αθήνα και Λευκωσία φαίνεται να συμφωνούν στην ανάγκη για βαθύτερη εμπλοκή των ΗΠΑ στην περιοχή, όπως προέκυψε και από τη συνέντευξη του προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας (FT).

Ο κ. Χριστοδουλίδης αναφέρθηκε στην ανάγκη «ευθυγράμμισης» της Ευρώπης με τον πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ στα ζητήματα της Μέσης Ανατολής, τονίζοντας: «Είναι ο πρόεδρος των ΗΠΑ. Πρέπει να βρούμε έναν τρόπο να συνεργαστούμε μαζί του. Στην περιοχή μας είναι ο ηγέτης και βλέπουμε θετικές εξελίξεις λόγω της ηγεσίας του Τραμπ».

Οι προσπάθειες αυτές συνδέονται με την προώθηση της ιδέας ενός πενταμερούς φόρουμ (Ελλάδας, Λιβύης, Τουρκίας, Αιγύπτου και Κύπρου) για συζήτηση θεμάτων όπως το μεταναστευτικό, η προστασία του θαλασσίου περιβάλλοντος, η συνδεσιμότητα, οι οριοθετήσεις θαλασσίων ζωνών και η πολιτική προστασία.

Η πρωτοβουλία αυτή, ελληνικής πνευματικής ιδιοκτησίας, αποτελεί μια προσπάθεια να παραμείνει η Κύπρος ενεργή στο παιχνίδι. Οι Αμερικανοί φαίνεται να προτιμούν ένα τετραμερές σχήμα με έμφαση στην επίλυση της επικάλυψης των θαλασσίων ζωνών μεταξύ Ελλάδας και Αιγύπτου, καθώς και μεταξύ Αγκυρας και Τρίπολης, οι οποίες στηρίζουν τις διεκδικήσεις τους στο τουρκολιβυκό μνημόνιο.

Ωστόσο, η ελληνική πρωτοβουλία αναμένεται να αντιμετωπίσει δυσκολίες, με την Αγκυρα να ζητά πιθανότατα την εκπροσώπηση και των Τουρκοκυπρίων στο πενταμερές φόρουμ. Επίσης, παραμένει ασαφές το πώς θα εκπροσωπηθεί η Λιβύη, δεδομένης της συνεχιζόμενης διαμάχης μεταξύ Τρίπολης και Βεγγάζης.