Η NASA έκανε ένα κοσμογονικό βήμα, παρουσιάζοντας έναν ολοκαίνουργιο χάρτη του ουρανού, καταγεγραμμένο σε 102 διαφορετικά μήκη κύματος. Αυτό το επίτευγμα είναι καρπός του διαστημικού παρατηρητηρίου SPHEREx, ανοίγοντας νέους ορίζοντες στην αστρονομία.

Το SPHEREx (Spectro Photometer for the History of the Universe, Epoch of Reionization, and Ices Explorer) είναι ένα διαστημικό τηλεσκόπιο που περιφέρεται γύρω από τη Γη περίπου 15 φορές την ημέρα. Σε κάθε τροχιά, το σκάφος καταγράφει περίπου 3.600 εικόνες του ουρανού. Αυτό το διαστημικό τηλεσκόπιο κατάφερε να ολοκληρώσει την πρώτη πλήρη χαρτογράφηση ολόκληρου του ουρανού στο υπέρυθρο φως, απεικονίζοντας τον Κόσμο σε 102 διαφορετικές συχνότητες. Ένα μικρό δείγμα αυτών των σαρώσεων παρουσιάζεται στα εντυπωσιακά «μωσαϊκά» του ουρανού που δόθηκαν στη δημοσιότητα.

Ο χάρτης και το σύνολο των δεδομένων που συνέλεξε το SPHEREx, το οποίο εκτοξεύτηκε τον Μάρτιο του 2025, αναμένεται να βοηθήσουν τους αστρονόμους να απαντήσουν σε μερικά από τα πιο θεμελιώδη ερωτήματα της κοσμολογίας. Μεταξύ των «αινιγμάτων» που ελπίζουν να λύσουν είναι το τι ακριβώς συνέβη στο πρώτο απειροελάχιστο κλάσμα του χρόνου μετά τη Μεγάλη Έκρηξη και πώς αυτά τα γεγονότα διαμόρφωσαν την τρισδιάστατη κατανομή εκατοντάδων εκατομμυρίων γαλαξιών στο Σύμπαν.

Ο Σον Ντόμαγκαλ Γκόλντμαν, διευθυντής της Διεύθυνσης Αστροφυσικής της NASA στην Ουάσιγκτον, δήλωσε: «Είναι απίστευτο πόσες πληροφορίες έχει συλλέξει το SPHEREx μέσα σε μόλις έξι μήνες — πληροφορίες που θα αποκτήσουν ακόμη μεγαλύτερη αξία όταν συνδυαστούν με τα δεδομένα των υπόλοιπων αποστολών μας για να κατανοήσουμε καλύτερα το Σύμπαν. Ουσιαστικά διαθέτουμε 102 νέους χάρτες ολόκληρου του ουρανού, ο καθένας σε διαφορετικό μήκος κύματος, και ο καθένας περιέχει μοναδικές πληροφορίες για τα αντικείμενα που καταγράφει».

Ο Γκόλντμαν πρόσθεσε επίσης: «Κάθε αστρονόμος θα βρει κάτι πολύτιμο σε αυτό το υλικό, καθώς οι αποστολές της NASA επιτρέπουν στη διεθνή επιστημονική κοινότητα να απαντήσει σε θεμελιώδη ερωτήματα για το πώς γεννήθηκε το Σύμπαν και πώς εξελίχθηκε επιτρέποντας τη δημιουργία ενός περιβάλλοντος κατάλληλο για τη ζωή».

Επιπλέον, οι επιστήμονες θα χρησιμοποιήσουν τα δεδομένα του SPHEREx για να μελετήσουν την εξέλιξη των γαλαξιών στα 13,8 δισεκατομμύρια χρόνια, αναζητώντας απαντήσεις σχετικά με τον τρόπο που τα βασικά χημικά συστατικά της ζωής διασκορπίστηκαν στο Διάστημα.

Ο Ντέιβ Γκάλαχερ, διευθυντής του εργαστηρίου JPL, τόνισε: «Το SPHEREx είναι μια αποστολή μεσαίας κλίμακας που μας τροφοδοτεί με επιστημονικά δεδομένα μεγάλης σημασίας. Αποτελεί ένα εξαιρετικό παράδειγμα του πώς υλοποιούμε τολμηρές ιδέες – και με αυτόν τον τρόπο εξασφαλίζουμε τεράστιες δυνατότητες για νέες ανακαλύψεις».