Είναι αναπόφευκτος ο πρόωρος θάνατος για τους άνδρες; Τίποτα δεν είναι δεδομένο, ωστόσο υπάρχει μια τάση οι άνδρες να πεθαίνουν σε μικρότερη ηλικία από τις γυναίκες. Σε παγκόσμιο επίπεδο, οι άνδρες ζουν κατά μέσο όρο 5,4 χρόνια λιγότερο από τις γυναίκες. Η διαφορά στο προσδόκιμο ζωής ποικίλλει ανά χώρα, αλλά το φαινόμενο παρατηρείται σχεδόν παντού.

Σύμφωνα με έρευνα στο επιστημονικό περιοδικό JAMA Internal Medicine, στις Ηνωμένες Πολιτείες το «χάσμα ζωής» είναι 5,8 χρόνια υπέρ των γυναικών. Οι βασικοί παράγοντες που οδηγούν τους άνδρες σε πρόωρο θάνατο είναι τα ατυχήματα, ο διαβήτης, η αυτοκτονία, οι ανθρωποκτονίες και οι καρδιακές παθήσεις.

Μια νέα μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Science Advances, επιχειρεί να ερμηνεύσει αυτή τη διαφορά από εξελικτική σκοπιά, εξετάζοντας αν παρόμοιο «χάσμα ζωής» υπάρχει και στα ζώα.

Οι επιστήμονες ανέλυσαν δεδομένα από 528 είδη θηλαστικών. Όπως και στους ανθρώπους, στα θηλαστικά τα αρσενικά πεθαίνουν νωρίτερα. Σε 381 από τα 528 είδη (72%), τα αρσενικά πέθαναν νωρίτερα από τα θηλυκά. Μόνο το 5% των ειδών θηλαστικών παρουσίασε το αντίθετο.

Σχεδόν το 40% των ειδών είχε μεγάλη διαφορά υπέρ των θηλυκών. Κατά μέσο όρο, η διαφορά στο προσδόκιμο ζωής μεταξύ αρσενικών και θηλυκών θηλαστικών ήταν 12% της συνολικής διάρκειας ζωής, αποδεικνύοντας ότι η πρόωρη θνησιμότητα των αρσενικών είναι ο κανόνας στη φύση.

Οι ερευνητές προχώρησαν σε στατιστική ανάλυση και εντόπισαν τρεις βασικούς παράγοντες:

1. **Μονογαμία του είδους:** Στα μη μονογαμικά είδη, τα θηλυκά ζουν κατά 15% περισσότερο από τα αρσενικά. Εξελικτικά, τα αρσενικά ρισκάρουν περισσότερο για να κερδίσουν συντρόφους, μειώνοντας έτσι τη διάρκεια ζωής τους.

2. **Διαφορές μεγέθους μεταξύ φύλων:** Όσο μεγαλύτερη είναι η διαφορά μεγέθους μεταξύ αρσενικού και θηλυκού, τόσο μεγαλύτερη είναι η διαφορά στο προσδόκιμο ζωής. Τα μεγαλόσωμα αρσενικά έχουν έντονο ανταγωνισμό, οδηγώντας σε ρίσκα που αυξάνουν τον κίνδυνο θανάτου.

3. **Φροντίδα απογόνων:** Η συμμετοχή στη φροντίδα των μικρών αυξάνει το προσδόκιμο ζωής, μειώνοντας τις επικίνδυνες συμπεριφορές.

Οι επιστήμονες θεωρούν ότι αυτά τα ευρήματα εξηγούν γιατί οι γυναίκες ζουν περισσότερο από τους άνδρες. Το πλεονέκτημα των γυναικών φαίνεται να είναι αποτέλεσμα μακροχρόνιας εξελικτικής πορείας, όχι απλώς ένα ανθρώπινο χαρακτηριστικό.

Οι άνδρες συχνά επιδεικνύουν πιο ριψοκίνδυνες συμπεριφορές από τις γυναίκες, όπως η ταχύτητα στην οδήγηση ή η κατανάλωση αλκοόλ ή ουσιών, αυξάνοντας τον κίνδυνο πρόωρου θανάτου. Οι παράγοντες που ευθύνονται για το «χάσμα ζωής», όπως τα ατυχήματα, οι καρδιοπάθειες και ο διαβήτης, επηρεάζονται σε μεγάλο βαθμό από τον τρόπο ζωής.

Ενδιαφέρον εύρημα της μελέτης είναι ότι η γονεϊκότητα φαίνεται να αυξάνει το προσδόκιμο ζωής, καθώς όσοι φροντίζουν παιδιά τείνουν να ζουν πιο προσεκτικά.