«Ζήσε τώρα που μπορείς, γιατί ο χρόνος περνάει σαν νερό» λένε συχνά οι μεγαλύτεροι, μια αντίληψη που ώθησε τους επιστήμονες να ερευνήσουν το φαινόμενο. Είναι κοινή η αίσθηση ότι στην παιδική και εφηβική ηλικία ο χρόνος κυλούσε πιο αργά. Ατελείωτα καλοκαίρια στο χωριό ή εβδομάδες γεμάτες σχολικές υποχρεώσεις φάνταζαν αιώνες, με την Παρασκευή να αργεί απελπιστικά.

Αντιθέτως, μεγαλώνοντας, μετά τα πρώτα ή δεύτερα «άντα», ο χρόνος φαίνεται να επιταχύνεται. Η εργασία, οι οικογενειακές ευθύνες και πιθανές αποτυχίες δημιουργούν την αίσθηση ότι τα χρόνια περνούν ιλιγγιωδώς. Η επιστήμη εξηγεί ότι βιώνουμε τον «χρόνο της εμπειρίας», πέρα από τον γραμμικό, φυσικό χρόνο.

Όσο μεγαλώνουμε, η καθημερινότητα γεμίζει ρουτίνα και επαναλήψεις, καταστάσεις που βιώνουμε «μηχανικά» και δεν αποτυπώνονται ως ζωντανές αναμνήσεις. Σύμφωνα με τον καθηγητή Χουάν Αντόνιο Μαδρίδ, ιδρυτή του Εργαστηρίου Χρονοβιολογίας και Ύπνου στο Πανεπιστήμιο της Μούρθια, η «έλλειψη νέων ερεθισμάτων» και η «μειωμένη μνήμη πρόσφατων γεγονότων» επιταχύνουν την αίσθηση του χρόνου.

Νευροεπιστημονικές μελέτες δείχνουν ότι η ηλικία αλλάζει τον τρόπο που ο εγκέφαλος καταγράφει τα γεγονότα. Οι εναλλαγές γίνονται σπανιότερες, μειώνοντας τις «σημαντικές στιγμές». Επιπλέον, υπάρχει και μια μαθηματική εξήγηση: στα 5 έτη, ένα έτος είναι το 20% της ζωής, ενώ στα 50 μόλις το 2%. Κάθε νέα χρονιά μοιάζει μικρότερη σε σχέση με όσα έχουν ήδη βιωθεί.

Εάν η επιτάχυνση του χρόνου οφείλεται στη ρουτίνα, την οργάνωση και τη νοητική «αδράνεια», υπάρχουν τρόποι να «ξεγελάσουμε» τον εγκέφαλό μας και να εμπλουτίσουμε τα χρόνια μας. Δεν είναι πάντα η ηλικία που «φταίει» για την αίσθηση ότι ο χρόνος «φεύγει γρήγορα». Σχετίζεται περισσότερο με τις επιλογές μας: ρουτίνα, μονοτονία, έλλειψη προσοχής και συνειδητής εμπειρίας.

Εάν μάθουμε να εκτιμούμε τις μικρές εκπλήξεις, να ζούμε συνειδητά, να αλλάζουμε «προγράμματα» και να δίνουμε χώρο στη δημιουργικότητα και την περιέργεια, μπορούμε να μετατρέψουμε τα χρόνια μας σε πλούσιες εμπειρίες και να ξαναζήσουμε την αίσθηση των παιδικών καλοκαιριών που δεν τελείωναν ποτέ.