Η Τεχνητή Νοημοσύνη (ΤΝ) ανατρέπει τα δεδομένα στην αγορά εργασίας, αυτοματοποιώντας διαδικασίες και επαναπροσδιορίζοντας τις δεξιότητες. Διεθνείς έρευνες εξετάζουν ποια επαγγέλματα κινδυνεύουν περισσότερο να συρρικνωθούν και με ποιον ρυθμό.

Ο Σπύρος Μιχαλούλης, σύμβουλος σταδιοδρομίας και συνιδρυτής της Orientum, σημειώνει: «Παράγοντες όπως η πράσινη μετάβαση, η ταχεία αστικοποίηση, αλλά και η γήρανση του πληθυσμού αναδιαμορφώνουν ριζικά τις ανάγκες της αγοράς εργασίας. Βλέπουμε ότι το ενδιαφέρον πλέον στρέφεται σε διαφορετικούς κλάδους, ενώ, την ίδια στιγμή, η αυξανόμενη γεωπολιτική αβεβαιότητα ενισχύει την πίεση για μεγαλύτερη ευελιξία και ανθεκτικότητα στις επιχειρήσεις».

Προσθέτει επίσης ότι «Μέσα σε αυτό το πολυσύνθετο τοπίο, η ΤΝ και ο αυτοματισμός αλλάζουν ταχύτερα από ποτέ το περιεχόμενο της εργασίας, με αποτέλεσμα κάποια επαγγέλματα –αναπόφευκτα– να χάνονται».

Η «Εκθεση για το Μέλλον της Εργασίας 2025» (Future of Jobs Report 2025) του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ (WEF), σε περίπου 300 σελίδες, αναλύει αυτές τις εξελίξεις. Συνδυάζει τις προβλέψεις χιλιάδων εργοδοτών παγκοσμίως με τα στατιστικά δεδομένα απασχόλησης της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας (ILO). Ένα βασικό συμπέρασμα είναι η λίστα επαγγελμάτων που κινδυνεύουν με συρρίκνωση ή και εξαφάνιση έως το 2030.

Βάσει της Έκθεσης, τα επαγγέλματα που αναμένεται να συρρικνωθούν περισσότερο μέσα στην επόμενη πενταετία είναι:

Τα επαγγέλματα που απειλούνται περισσότερο από την αυτοματοποίηση και τα ψηφιακά συστήματα εντοπίζονται κυρίως στους εξής τομείς:

* Γραμματειακές και διοικητικές θέσεις: Αυτοματοποιούνται μέσω ψηφιακών βοηθών, αυτοματοποίησης ροών εργασίας και συστημάτων συνομιλίας (chatbots).
* Ταμίες και υπάλληλοι συναλλαγών (σούπερ μάρκετ, γκισέ, εισιτήρια): Αντικαθίστανται από αυτόματους ταμειακούς σταθμούς, ηλεκτρονικές πληρωμές και συστήματα self-service.
* Τηλεφωνητές και telemarketers: Αντικαθίστανται μέσω τηλεφωνικών ψηφιακών βοηθών και αυτοματοποιημένων κέντρων κλήσεων (call centers).
* Λογιστές και βοηθοί λογιστηρίου: Αυτοματοποιούνται από συστήματα λογιστικής (ERP) και εργαλεία λογιστικής βασισμένα σε ΤΝ.
* Υπάλληλοι καταχώρισης δεδομένων: Επαναλαμβανόμενες εργασίες καταγραφής εκτελούνται πλέον από λογισμικό.
* Εργαζόμενοι στον κλάδο των εκτυπώσεων: Επηρεάζονται από την πλήρη ψηφιακή μετάβαση και από συστήματα διάταξης σελίδων με ΤΝ.
* Υπάλληλοι βιβλιοθηκών και αρχειοθέτησης: Ηλεκτρονικά αρχεία, αναγνώριση χαρακτήρων (OCR) και ΤΝ μειώνουν την ανάγκη για χειροκίνητη διαχείριση εγγράφων.

Στην Ελλάδα, τα στοιχεία του Ευρωπαϊκού Κέντρου για την Ανάπτυξη της Επαγγελματικής Κατάρτισης (Cedefop) δείχνουν ότι η συρρίκνωση αυτών των επαγγελμάτων είναι ήδη σε εξέλιξη. Η μεγαλύτερη πτώση εντοπίζεται σε ειδικότητες χαμηλής ή μεσαίας εξειδίκευσης και αφορά ρόλους με επαναληπτικά καθήκοντα.

Είναι ενδεικτικό ότι οι γραμματειακές θέσεις, με εξαίρεση τους υπαλλήλους γενικών καθηκόντων και εξυπηρέτησης πελατών, παρουσιάζουν σταθερή μείωση στη χώρα μας. Την ίδια ώρα, ο δείκτης έλλειψης εργατικού δυναμικού δείχνει ότι η ζήτηση για καθαρά διοικητικές θέσεις θα συνεχίσει να μειώνεται έως το 2035.

Ο Νίκος Παυλάκος, σύμβουλος σταδιοδρομίας και συνιδρυτής της Orientum, σημειώνει: «Η συρρίκνωση αυτών των επαγγελμάτων οφείλεται σε ένα σύνολο παραγόντων που συνδέονται άμεσα με την τεχνολογική και κοινωνική μετάβαση της εποχής» και προσθέτει: «Οσο η χρήση ρομπότ και αυτόνομων συστημάτων αναλαμβάνει όλο και περισσότερα καθήκοντα ρουτίνας, τόσο περιορίζεται η ανάγκη για ανθρώπινη παρέμβαση, μειώνοντας σταδιακά τη χρησιμότητά της σε παραδοσιακούς διοικητικούς και υποστηρικτικούς ρόλους».

Στον τομέα της γεωργίας, που αποτελούσε διαχρονικά βασικό πυλώνα της ελληνικής οικονομίας, καταγράφεται πλέον η μεγαλύτερη και σταθερότερη συρρίκνωση έως το 2035.

Ο ευρωπαϊκός οργανισμός προβλέπει επίσης ότι θα περιοριστούν τα χειρωνακτικά τεχνικά επαγγέλματα –όπως μεταλλουργοί, μηχανουργοί και εργαζόμενοι σε παλαιότερες βιομηχανικές γραμμές παραγωγής– καθώς αυτοματοποιούνται. Επιπλέον, τα επαγγέλματα που σχετίζονται με την αρχειοθέτηση και τις εκτυπώσεις είναι ανάμεσα σε εκείνα που θα εμφανίσουν τις μεγαλύτερες απώλειες θέσεων εργασίας.

Στον τομέα της γεωργίας, το Cedefop προβλέπει ετήσια πτώση της απασχόλησης στον πρωτογενή τομέα μεταξύ -3,6% και -4,2%. Αυτή η εξέλιξη αποδίδεται στη συνεχιζόμενη μείωση της γεωργικής εργασίας, στη γήρανση του εργατικού δυναμικού και στην αυξανόμενη υποκατάσταση χειρωνακτικών καθηκόντων από συστήματα αυτοματισμού.