Επιστήμονες στη Μεγάλη Βρετανία ανακοίνωσαν μια εκπληκτική ανακάλυψη που αλλάζει όσα γνωρίζαμε για την εξέλιξη της ανθρωπότητας. Στοιχεία που βρέθηκαν στην ανατολική Αγγλία υποδεικνύουν ότι οι άνθρωποι άναβαν σκόπιμα φωτιές πριν από περίπου 400.000 χρόνια.

Τα ευρήματα αυτά, που δημοσιεύονται στο έγκριτο περιοδικό Nature, μετατοπίζουν την παλαιότερη γνωστή ημερομηνία για ελεγχόμενη χρήση φωτιάς κατά 350.000 χρόνια. Μέχρι σήμερα, τα παλαιότερα επιβεβαιωμένα στοιχεία προέρχονταν από θέσεις Νεάντερταλ στη βόρεια Γαλλία, που χρονολογούνται περίπου 50.000 χρόνια πριν.

Η ανακάλυψη έγινε στο Μπάρναμ, μια παλαιολιθική τοποθεσία στο Σάφολκ, η οποία ανασκάπτεται εδώ και δεκαετίες. Μια ομάδα με επικεφαλής το Βρετανικό Μουσείο εντόπισε ένα κομμάτι ψημένης αργίλου, εργαλεία από πυριτόλιθο που είχαν σπάσει από την έντονη θερμότητα και δύο θραύσματα σιδηροπυρίτη, ενός ορυκτού που παράγει σπινθήρες όταν χτυπηθεί πάνω σε πυριτόλιθο.

Οι ερευνητές χρειάστηκαν τέσσερα χρόνια ενδελεχούς ανάλυσης για να αποκλείσουν το ενδεχόμενο φυσικών πυρκαγιών. Οι γεωχημικές δοκιμές έδειξαν ότι οι θερμοκρασίες είχαν ξεπεράσει τους 700 βαθμούς Κελσίου, με σαφείς ενδείξεις επαναλαμβανόμενης καύσης στην ίδια τοποθεσία.

«Αυτό το μοτίβο συνάδει με μια κατασκευασμένη εστία και όχι με κεραυνό», τονίζουν οι επιστήμονες.

Ο Ρομπ Ντέιβις, παλαιολιθικός αρχαιολόγος στο Βρετανικό Μουσείο, δήλωσε ότι ο συνδυασμός υψηλών θερμοκρασιών, ελεγχόμενης καύσης και θραυσμάτων πυρίτη καταδεικνύει «πώς στην πραγματικότητα άναβαν τη φωτιά».

Ένα σημαντικό στοιχείο είναι ότι ο σιδηροπυρίτης δεν υπάρχει φυσικά στο Μπάρναμ. Η παρουσία του υποδηλώνει ότι οι άνθρωποι που ζούσαν εκεί τον συνέλεγαν σκόπιμα, καθώς κατανοούσαν τις ιδιότητές του και γνώριζαν πώς να τον χρησιμοποιήσουν ως προσάναμμα.

Το σκόπιμο άναμμα φωτιάς σπάνια διατηρείται στα αρχαιολογικά αρχεία. Η τέφρα διασκορπίζεται εύκολα, ο άνθρακας αποσυντίθεται και τα ιζήματα που έχουν υποστεί θερμική αλλοίωση μπορούν να διαβρωθούν.

Στο Μπάρναμ, ωστόσο, οι καμένες αποθέσεις ήταν σφραγισμένες μέσα σε αρχαία ιζήματα λιμνών, επιτρέποντας στους επιστήμονες να ανακατασκευάσουν τον τρόπο με τον οποίο οι πρώτοι άνθρωποι χρησιμοποιούσαν την τοποθεσία.

Οι ερευνητές υπογραμμίζουν ότι οι επιπτώσεις στην ανθρώπινη εξέλιξη είναι τεράστιες.

Η φωτιά επέτρεψε στους πρώιμους πληθυσμούς να επιβιώσουν σε ψυχρότερα περιβάλλοντα, να αποτρέψουν τα αρπακτικά ζώα και να μαγειρέψουν την τροφή τους. Το μαγείρεμα διασπά τις τοξίνες στις ρίζες και στους κονδύλους και σκοτώνει παθογόνα στο κρέας, βελτιώνοντας την πέψη και απελευθερώνοντας περισσότερη ενέργεια για να υποστηρίξουν μεγαλύτερους εγκεφάλους, σύμφωνα με τους επιστήμονες.