Σύμφωνα με νέα επιστημονική μελέτη, ο ρυθμός λιώσιμου του θαλάσσιου πάγου στην Αρκτική έχει παρουσιάσει σημαντική επιβράδυνση τις τελευταίες δύο δεκαετίες. Οι ερευνητές αναφέρουν πως από το 2005 και έπειτα, δεν παρατηρείται στατιστικά σημαντική μείωση στην έκταση των πάγων. Αυτό το εύρημα προκαλεί ιδιαίτερη έκπληξη, δεδομένου ότι οι εκπομπές άνθρακα από την καύση ορυκτών καυσίμων συνεχώς αυξάνονται, συμβάλλοντας στην παγίδευση ολοένα και περισσότερης θερμότητας.

Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι η φυσική μεταβλητότητα των ωκεάνιων ρευμάτων, η οποία περιορίζει το λιώσιμο των πάγων, ενδεχομένως έχει λειτουργήσει ως αντίβαρο στην συνεχιζόμενη αύξηση των παγκόσμιων θερμοκρασιών. Ωστόσο, τονίζουν ότι αυτή είναι απλώς μια προσωρινή ανακούφιση και ότι είναι πολύ πιθανό το λιώσιμο των πάγων να ξεκινήσει ξανά με περίπου διπλάσιο ρυθμό από τον μακροπρόθεσμο, μέσα στα επόμενα πέντε έως δέκα χρόνια.

Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι τα ευρήματα αυτά δεν υποδηλώνουν πως ο θαλάσσιος πάγος στην Αρκτική ανακάμπτει. Συγκεκριμένα, η έκτασή του κάθε Σεπτέμβριο – όταν φτάνει στο ετήσιο χαμηλότερο σημείο – έχει μειωθεί στο μισό από το 1979, όταν ξεκίνησαν οι δορυφορικές μετρήσεις. Οι επιστήμονες επισημαίνουν με έμφαση ότι η κλιματική κρίση παραμένει «αδιαμφισβήτητα πραγματική» και η ανάγκη για άμεση δράση, προκειμένου να αποφευχθούν οι χειρότερες συνέπειες, παραμένει αμετάβλητη.

Η φυσική μεταβλητότητα που προκαλεί την επιβράδυνση είναι πιθανότατα συνδεδεμένη με τις δεκαετείς διακυμάνσεις στα ρεύματα του Ατλαντικού και του Ειρηνικού Ωκεανού, οι οποίες επηρεάζουν την ποσότητα του θερμού νερού που καταλήγει στην Αρκτική. Παρά την παρούσα ανάπαυλα, οι προβλέψεις δείχνουν ότι η Αρκτική θα βιώσει συνθήκες χωρίς πάγο αργότερα μέσα στον αιώνα, γεγονός που θα έχει σοβαρές επιπτώσεις για τους ανθρώπους και την άγρια ζωή της περιοχής, ενώ παράλληλα θα επιταχύνει την παγκόσμια θέρμανση, λόγω της έκθεσης της σκοτεινής θάλασσας, η οποία απορροφά θερμότητα.

Ο Δρ. Μαρκ Ίνγκλαντ, επικεφαλής της μελέτης, δήλωσε χαρακτηριστικά: «Είναι έκπληξη, ειδικά όταν αυτή την περίοδο γίνεται λόγος για το αν η παγκόσμια θέρμανση επιταχύνεται, ότι μιλάμε για επιβράδυνση».

Και πρόσθεσε: «Το καλό νέο είναι ότι πριν 10 με 15 χρόνια, όταν η απώλεια πάγου επιταχυνόταν, κάποιοι προέβλεπαν μια Αρκτική χωρίς πάγο πριν το 2020. Όμως τώρα η (φυσική) μεταβλητότητα έχει αλλάξει και ουσιαστικά εξουδετερώνει την απώλεια πάγου. Μας έχει δώσει λίγο χρόνο, αλλά πρόκειται για προσωρινή ανακούφιση - όταν τελειώσει, δεν θα είναι καλά τα νέα».

Η έρευνα, η οποία δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Geophysical Research Letters, αξιοποίησε δύο διαφορετικά σύνολα δεδομένων για την έκταση του θαλάσσιου πάγου στην Αρκτική, καλύπτοντας την περίοδο από το 1979 μέχρι σήμερα. Οι επιστήμονες ανέλυσαν την έκταση του πάγου για κάθε μήνα του έτους και διαπίστωσαν ότι η επιβράδυνση ήταν εμφανής σε όλες τις περιπτώσεις.

Προκειμένου να διαπιστωθεί εάν η επιβράδυνση θα μπορούσε να είναι αποτέλεσμα φυσικής μεταβλητότητας, οι ερευνητές εξέτασαν τα αποτελέσματα χιλιάδων προσομοιώσεων με κλιματικά μοντέλα. Ο Δρ. Ίνγκλαντ, ο οποίος σήμερα εργάζεται στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, Ίρβιν, ανέφερε: «Δεν πρόκειται για εξαιρετικά σπάνιο φαινόμενο – μέσα σε έναν αιώνα, μπορεί να συμβεί μία ή δύο φορές». Επιπλέον, όλες οι προσομοιώσεις έδειξαν ότι η απώλεια πάγου επιταχύνεται ξανά μετά την επιβράδυνση.

Η καθηγήτρια Τζουλιέν Στροβ, από το University College London, δήλωσε σχετικά: «Ξέρουμε ότι τα κλιματικά αρχεία, είτε πρόκειται για παγκόσμιες θερμοκρασίες είτε για θαλάσσιο πάγο, μπορεί να παραμένουν σταθερά για αρκετά χρόνια λόγω εσωτερικής κλιματικής μεταβλητότητας».

Η ανάλυση της καθηγήτριας Στροβ για τη μακροχρόνια τάση από το 1979 έως το 2024 δείχνει ότι χάνονται περίπου 2,5 τετραγωνικά μέτρα πάγου κάθε Σεπτέμβριο για κάθε τόνο CO₂ που εκπέμπεται.

Ο καθηγητής Άντριου Σέφερντ, από το Πανεπιστήμιο του Νορθάμπρια, υπογράμμισε ότι γνωρίζει πως οι μάζες πάγου στην Αρκτική λεπταίνουν, και ως εκ τούτου, ακόμη και αν η έκταση δεν μειωνόταν, ο όγκος συνεχίζει να μειώνεται. «Τα δεδομένα μας δείχνουν ότι από το 2010, το μέσο πάχος του πάγου τον Οκτώβριο μειώνεται κατά 0,6 εκ. ανά έτος», τόνισε.

Είναι αξιοσημείωτο ότι ο ρυθμός αύξησης της παγκόσμιας θερμοκρασίας της επιφάνειας έχει επίσης επιβραδυνθεί στο παρελθόν, πριν συνεχίσει με ταχεία άνοδο. Ένα ισχυρό φαινόμενο Ελ Νίνιο το 1998 ακολούθησε μια δεκαετία με παρόμοιες θερμοκρασίες, η οποία χαρακτηρίστηκε ως «παύση». Ωστόσο, ο πλανήτης συνέχισε να συσσωρεύει θερμότητα και οι παγκόσμιες θερμοκρασίες έκτοτε έχουν αυξηθεί ραγδαία.

Ο Μ. Ίνγκλαντ απέρριψε οποιαδήποτε υπόνοια ότι η επιβράδυνση τήξης του πάγου σημαίνει ότι η κλιματική αλλαγή δεν είναι πραγματική, τονίζοντας ότι «(...) είναι αδιαμφισβήτητα πραγματική, προκαλείται από τον άνθρωπο και συνεχίζει να αποτελεί σοβαρή απειλή. Η θεμελιώδης επιστήμη και η ανάγκη για επείγουσα δράση παραμένουν αμετάβλητες».

Επιπλέον, τόνισε: «Είναι σημαντικό να εξηγήσουμε στον κόσμο ότι (η επιβράδυνση) συμβαίνει, αλλιώς θα το ακούσουν από κάποιον που θα το χρησιμοποιήσει με κακή πρόθεση, προσπαθώντας να υπονομεύσει την πολύ καλά τεκμηριωμένη κατανόησή μας για το τι συμβαίνει με την κλιματική αλλαγή».