Η ανακοίνωση για την ύπαρξη λίμνης υγρού νερού κάτω από τους πάγους του νότιου πόλου του Άρη το 2018 είχε προκαλέσει αίσθηση στην κοινότητα της διαστημικής επιστήμης. Η ανακάλυψη, που είχε δημοσιευτεί στο περιοδικό Science από ιταλούς ερευνητές, έδειχνε μια σημαντική εξέλιξη στην αναζήτηση εξωγήινης ζωής.

Ωστόσο, νέα μελέτη που βασίστηκε σε δεδομένα της NASA υποδεικνύει ότι η υποτιθέμενη λίμνη δεν είναι παρά μια έκταση βράχων και σκόνης.

Η ανάλυση του 2018, βασισμένη σε μετρήσεις από το ραντάρ του ευρωπαϊκού δορυφόρου Mars Express, περιέγραφε μια επίπεδη τριγωνική δομή, με πλάτος περίπου 20 χιλιόμετρα, κρυμμένη κάτω από ενάμισι χιλιόμετρο πάγου στον νότιο πόλο του Άρη. Η ανάλυση βασίστηκε στο γεγονός ότι όταν το σήμα του ραντάρ ανακλάται από στρώματα του υπεδάφους, η ένταση της αντανάκλασης εξαρτάται από τη σύσταση αυτών των στρωμάτων. Το υγρό νερό δημιουργεί μια άκρως ανακλαστική επιφάνεια, σε αντίθεση με πολλά στερεά υλικά που απορροφούν το σήμα και περιορίζουν την αντανάκλαση.

Οι ερευνητές της μελέτης του 2018 εκτιμούσαν ότι η επίπεδη επιφάνεια αντιστοιχούσε σε μια λίμνη με υψηλή περιεκτικότητα σε άλατα, τα οποία μειώνουν το σημείο πήξης του νερού και θα μπορούσαν να το διατηρήσουν σε υγρή κατάσταση ακόμα και στις χαμηλές θερμοκρασίες του Άρη.

Η νέα μελέτη, που δημοσιεύεται στο Geophysical Research Letters, βασίστηκε σε μετρήσεις του δορυφόρου MRO της NASA, ο οποίος βρίσκεται σε τροχιά γύρω από τον Άρη από το 2006. Το ραντάρ του MRO εκπέμπει ραδιοκύματα σε υψηλότερη συχνότητα και κανονικά δεν έχει αρκετή ισχύ για να φτάσει το βάθος όπου βρισκόταν ο μυστηριώδης σχηματισμός.

Σύμφωνα με ανακοίνωση της NASA, το πρόβλημα έγκειται στο ότι το ραντάρ βρίσκεται στο πίσω μέρος του MRO, με αποτέλεσμα το σώμα του δορυφόρου να περιορίζει την ορατότητα και την ευαισθησία του.

Έπειτα από χρόνια προσπάθειας, η διεθνής ερευνητική ομάδα κατάφερε να πείσει το Εργαστήριο Αεριώθησης (JPL) της NASA στην Καλιφόρνια, που διαχειρίζεται τον δορυφόρο, να προγραμματίσει μια μανούβρα που θα έδινε τη λύση.

Στις 26 Μαΐου, το MRO περιστράφηκε κατά 120 μοίρες για να ανοίξει το οπτικό πεδίο του ραντάρ, ένας ελιγμός που απαίτησε προσεκτική προετοιμασία για να μην κινδυνεύσει ο δορυφόρος.

Το ραντάρ ανίχνευσε ένα ασθενές σήμα στην τοποθεσία της υποτιθέμενης λίμνης, το οποίο δεν συμφωνεί με την ερμηνεία της ανάλυσης του 2018. Όπως δήλωσε ο Γκάρεθ Μόργκαν του Ινστιτούτου Πλανητικής Επιστήμης στην Αριζόνα, επικεφαλής της μελέτης, «Αν και τα νέα δεδομένα δεν προσφέρουν οριστική απάντηση, καθιστούν πολύ δύσκολη τη στήριξη της υπόθεσης μιας λίμνης υγρού νερού».

Μια πιθανή εξήγηση είναι ότι η επίπεδη επιφάνεια που είχε ανιχνευθεί δεν είναι νερό, αλλά μια πεδιάδα στερεοποιημένης λάβας.

Παρά τα απογοητευτικά συμπεράσματα της μελέτης, οι ερευνητές τονίζουν ότι το MRO θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει τον ίδιο ελιγμό για να ανιχνεύσει υπόγειες αποθέσεις πάγου, έναν πολύτιμο φυσικό πόρο για τις μελλοντικές επανδρωμένες αποστολές.