Ένα απόσπασμα από το επερχόμενο βιβλίο του Αλέξη Τσίπρα με τίτλο «Ιθάκη», που θα κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις Gutenberg, έρχεται στο φως, προσφέροντας μια ματιά στις τεταμένες στιγμές των διαπραγματεύσεων με την Ευρώπη. Το βιβλίο θα είναι διαθέσιμο και σε μορφή audiobook.

Το απόσπασμα, από το κεφάλαιο «Η Μέρκελ άφωνη», περιγράφει μια κρίσιμη στιγμή στις διαπραγματεύσεις. «Η Μέρκελ είχε αρχίσει να υποψιάζεται ότι κάτι άλλο είχα στο μυαλό μου από το πρωί, όταν δεν έλαβα καν τον λόγο τη δεύτερη ημέρα της Συνόδου Κορυφής και ιδίως κατά την παρουσίαση του τελεσίγραφου των Θεσμών προς την ελληνική Κυβέρνηση από τον Τουσκ και τη συζήτηση που ακολούθησε», γράφει ο Τσίπρας.

Ο Τσίπρας περιγράφει την προσέγγιση της Μέρκελ: «Είχε ιδιαίτερη συναισθηματική ευφυΐα και κατάλαβε ότι το να μην πάρω τον λόγο δεν ήταν λογικό. Σηκώθηκε από τη θέση της, έκανε τον κύκλο γύρω από το τραπέζι των συνεδριάσεων για να πλησιάσει στη θέση που καθόμουν και όταν έφτασε, έσκυψε και με ρώτησε: «Αλέξη, γιατί δε μιλάς;». Εγώ που, για μη δώσω κανένα στίγμα των προθέσεών μου, δεν ήθελα καθόλου να μπω στη συζήτηση αν συμφωνώ ή διαφωνώ, της απάντησα: «Αφού τα είπε όλα ο Ντόναλντ, τι να πω εγώ;»

Συνεχίζοντας, ο Τσίπρας αναφέρει: «Η απάντησή μου απείχε πολύ από το να είναι καθησυχαστική: «Ωραία και τι θα κάνεις τώρα; Θα δεχτείς τη πρόταση;». Και πάλι προσπάθησα διπλωματικά να ξεφύγω: «Δεν αποφασίζω μόνος μου. Έχω και Υπουργικό Συμβούλιο. Θα συνεδριάσουμε και θα σου απαντήσω». Έφυγε ακόμα πιο ανήσυχη και κατευθύνθηκε προς το σημείο όπου καθόταν Ολάντ. Μετά από μια σύντομη συζήτηση των δυο τους, που απέπνεε ένα κλίμα έντονης απορίας και ανησυχίας, η Μέρκελ επέστρεψε ξανά σε εμένα:

«Και πότε θα ξέρεις να μας απαντήσεις;»

«Απόψε, με το που θα γυρίσω στην Αθήνα, σου υπόσχομαι ότι θα συνεδριάσουμε. Αμέσως μετά θα σου απαντήσω».

«Ωραία, να μιλήσουμε τότε σε παρακαλώ το βράδυ τηλεφωνικά. Ό,τι ώρα να είναι. Θα συνεννοηθώ να είναι και ο Φρανσουά στο τηλέφωνο», μου απάντησε και έφυγε σιωπηλή και προβληματισμένη επιστρέφοντας στη θέση της.»

Οι ανησυχίες της Μέρκελ επιβεβαιώθηκαν, σύμφωνα με τον Τσίπρα, μετά τις δηλώσεις του εξερχόμενος από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο: «Η Ε.Ε. με τις καταστατικές της αρχές υπερασπίζεται τη δημοκρατία, την αλληλεγγύη και τον αμοιβαίο σεβασμό. Αυτές οι αρχές δεν βασίστηκαν σε εκβιασμούς και τελεσίγραφα», δήλωσε.

Το βράδυ, κατά τη διάρκεια της τηλεφωνικής επικοινωνίας, ο Τσίπρας ενημέρωσε τη Μέρκελ και τον Ολάντ για την απόφαση της κυβέρνησης να προκηρύξει δημοψήφισμα. «Συζητήσαμε τη δυσκολία να ψηφίσει η Βουλή την πρόταση των Θεσμών και αποφασίσαμε να ζητήσουμε από το Eurogroup μια σύντομη επέκταση μερικών ημερών για να αποφασίσει πρώτα ο ελληνικός λαός στις 5 Ιουλίου. Είναι κάτι που σας είχα υπαινιχθεί στις πρόσφατες συζητήσεις μας στις Βρυξέλλες. Ο λαός είναι κυρίαρχος να αποφασίσει και η απόφασή του ίσως μας δώσει τη δυνατότητα να προχωρήσουμε μπροστά…»

Η αντίδραση της Μέρκελ ήταν σιωπή. Ο Τσίπρας συνεχίζει: «Απόλυτη σιωπή. Αφού δεν είχα ανταπόκριση, βρήκα την ευκαιρία να συνεχίσω: «Αυτή είναι η εξέλιξη των πραγμάτων. Βεβαίως είμαι υπό πίεση, αλλά αυτή είναι η ζωή, αυτή είναι η δημοκρατία και άλλος δρόμος δεν υπάρχει. Θα σεβαστούμε την απόφαση του ελληνικού λαού, είτε μας αρέσει είτε όχι».

Η Μέρκελ, όμως, δεν άργησε να αντιδράσει: «Τι θα πεις στον ελληνικό λαό, Αλέξη;

Θα τους προτείνεις να ψηφίσουν “ΝΑΙ”;» Ο Τσίπρας απάντησε: «Δεν έχω το δικαίωμα να ζητήσω από τον ελληνικό λαό να εγκρίνει μια πρόταση που τη θεωρώ αδιέξοδη και άδικη. Όποια κι αν είναι η απόφασή του λαού, πάντως, θα τη σεβαστώ».

Σύμφωνα με τον Τσίπρα, «Η Μέρκελ έμεινε άφωνη».

Ο Ολάντ προσπάθησε να βοηθήσει, οδηγώντας σε μια νέα πρόταση με τη συμμετοχή του Πιερ Μοσκοβισί. Η πρόταση αυτή περιείχε σαφή δέσμευση για την αναδιάρθρωση του χρέους. Ο Τσίπρας έδωσε εντολή να κατατεθεί αίτημα για νέο πρόγραμμα βοήθειας. Όμως, η Μέρκελ δήλωσε ότι δεν θα υπάρξουν νέες διαπραγματεύσεις πριν από το δημοψήφισμα.

Παρόλα αυτά, ο Τσίπρας θεωρεί ότι οι διεργασίες αυτές προετοίμασαν το έδαφος για καλύτερες συνθήκες διαπραγμάτευσης μετά το δημοψήφισμα. «Και μόνο η αναγγελία του δημοψηφίσματος λειτούργησε ως καταλύτης για νέες καλύτερες συνθήκες στη διαδικασία της διαπραγμάτευσης», καταλήγει.