Το Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ) έβαλε τέλος στα σχέδια της εταιρείας «Κυκλαδικά Μελτέμια», θυγατρικής της Eunice Energy Group, να εγκαταστήσει αιολικά πάρκα σε 14 βραχονησίδες του Αιγαίου. Αυτές οι νησίδες, γνωστές στην επιστημονική κοινότητα ως τα «Γκαλαπάγκος της Μεσογείου», διακρίνονται για τα σπάνια οικολογικά τους χαρακτηριστικά. Η απόφαση 1600/2025 του ΣτΕ ματαιώνει το έργο που θα μετέτρεπε τις νησίδες σε εξέδρες ανεμογεννητριών.

Το έργο περιελάμβανε την εγκατάσταση 106 ανεμογεννητριών ύψους έως 198,5 μέτρων σε 14 νησίδες: Κίναρος, Λέβιθα, Σύρνα, Κουνούπα, Ζαφοράς, Οφιδούσσα, Παχειά Νισύρου, Κανδελιούσσα, Περγούσσα, Παχειά Ανάφης, Μακρά Ανάφης, Λιάδι, Πλακίδα, Μεσονήσι. Επιπλέον, προβλεπόταν η κατασκευή 70 χιλιομέτρων οδικών δικτύων, 14 λιμανιών, 14 ελικοδρόμιων, μόνιμου νυχτερινού φωτισμού, πυλώνων και υποθαλάσσιων καλωδιώσεων μήκους 673 χιλιομέτρων. Το κόστος του έργου εκτιμήθηκε σε πάνω από 1,2 δισ. ευρώ και η διάρκεια κατασκευής σε περίπου 5 χρόνια.

Η εταιρεία είχε επιδιώξει να χαρακτηριστεί το έργο ως «Έργο Κοινού Ενδιαφέροντος» (PCI) για να εξασφαλίσει ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις.

Το ΣτΕ ακύρωσε τις βεβαιώσεις παραγωγού του έργου, τις οποίες είχε ανανεώσει η ΡΑΑΕΥ, και απέρριψε την προσφυγή της εταιρείας κατά της απόφασης του ΥΠΕΝ να απορρίψει το έργο. Η απόφαση του ΣτΕ βασίστηκε σε νομικές ελλείψεις, όπως η μη τήρηση του κριτηρίου της φέρουσας ικανότητας, η λανθασμένη θεώρηση των νησίδων ως ακατοίκητων και η αμέλεια στην προστασία.

Οι οικολογικές επιπτώσεις θα ήταν τεράστιες, καθώς το έργο θα σχεδιαζόταν εντός του πυρήνα 10 Προστατευόμενων Περιοχών του Δικτύου Natura 2000, με άμεσο κίνδυνο να εξαφανιστεί η απουσία ανθρώπινων δραστηριοτήτων, που καθιστά τις νησίδες πολύτιμες για τη βιοποικιλότητα.

Με μη αναστρέψιμες βλάβες θα απειλούνταν περισσότερα από 650 ζευγάρια μαυροπετρίτη (άνω του 4,5% του παγκόσμιου πληθυσμού), περισσότερα από 160 ζευγάρια αιγαιόγλαρου (άνω του 28% του ελληνικού πληθυσμού), εκατοντάδες ζευγάρια αρτέμη και μύχου, δεκάδες ζευγάρια θαλασσοκόρακα και τουλάχιστον ένα ζευγάρι σπιζαετού. Επιπλέον, θα κινδύνευαν στενοενδημικά είδη φυτών, ενδημικά υποείδη ερπετών και σημαντικές αποικίες της φώκιας Monachus Monachus.

Σύμφωνα με τον Φορέα Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών Κυκλάδων, το έργο αποτελούσε «πραγματική ιεροσυλία, που υποθηκεύει την αξία της χώρας μας για τη φυσική κληρονομιά ολόκληρης της Ευρώπης και δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να είναι συμβατή με την ύπαρξη του δικτύου Natura 2000». Η Κίνηση για την Προστασία των Νησίδων, μαζί με την Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, συνέβαλαν καταλυτικά στην αποτροπή αυτού του σχεδίου, έπειτα από έναν αγώνα σχεδόν 6 ετών με την υποστήριξη δεκάδων περιβαλλοντικών οργανώσεων.

Χρονολόγιο:

2011: Η ΕΛΣΤΑΤ αγνοεί την ύπαρξη κατοίκων στις νησίδες Κίναρος και Λέβιθα, επιτρέποντας τον χαρακτηρισμό τους ως «ακατοίκητες». Η ΡΑΑΕΥ εκδίδει άδειες παραγωγής για αιολικούς σταθμούς σε 14 νησίδες.

2013: Οι Δήμοι Λέρου, Ανάφης, Αστυπάλαιας και Νισύρου «νοικιάζουν» τις νησίδες στην εταιρεία. Ο Δήμος Λέρου επιχειρεί την αποβολή των κατοίκων από τα Λέβιθα.

2019: Κατατίθεται η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ). Πολίτες, περιβαλλοντικές οργανώσεις και τοπικοί φορείς εκφράζουν την αντίθεσή τους.

2020: Συγκροτείται η Κίνηση για την Προστασία των Νησίδων. Η Διεύθυνση Διαχείρισης Φυσικού Περιβάλλοντος και Βιοποικιλότητας του ΥΠΕΝ εκδίδει αρνητική γνωμοδότηση.

2021: Το ΥΠΕΝ απορρίπτει τη ΜΠΕ.

2022: Η ΡΑΑΕΥ ανανεώνει τις Βεβαιώσεις Παραγωγού. Κατατίθενται ενδικοφανείς προσφυγές, χωρίς απάντηση.

Οι φορείς προσφεύγουν στο ΣτΕ ζητώντας την ακύρωση των Βεβαιώσεων Παραγωγού.