
Ανατολική Μεσόγειος: Η Αθήνα προτείνει διάσκεψη – Τι κρύβεται πίσω;
Η ιδέα για αμερικανική διαμεσολάβηση στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου δεν είναι καινούργια. Από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, οι ΗΠΑ επιθυμούσαν τη δημιουργία διαδρόμων συνεργασίας. Τα τελευταία 25 χρόνια, τα δεδομένα άλλαξαν, και σχέδια όπως ο EastMed και ο IMEC εμφανίστηκαν από την Ουάσιγκτον, τις Βρυξέλλες και την Ε.Ε. Ακόμη και η Τουρκία, με επιφυλάξεις, είχε συμμετάσχει σε παρόμοιες πρωτοβουλίες, επιδιώκοντας να αποφύγει την κατηγορία της αδιαλλαξίας.
Η πρόταση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη για μια τέτοια διάσκεψη, δεν έγινε τυχαία. Αποτελεί προσπάθεια της Αθήνας να διαμορφώσει το πλαίσιο για συνομιλίες για τις θαλάσσιες ζώνες. Η κυβέρνηση διευκρίνισε ότι προτείνει ένα πενταμερές σχήμα με Ελλάδα, Τουρκία, Αίγυπτο, Λιβύη και Κυπριακή Δημοκρατία. Η Τουρκία αντέδρασε αρνητικά, καθώς δεν επιθυμεί τη συμμετοχή της Κυπριακής Δημοκρατίας, εκτός αν αναγνωριστεί και το ψευδοκράτος.
Η σχέση των προέδρων Τραμπ και Ερντογάν ανησυχεί την Αθήνα. Η ελληνική διπλωματία εξετάζει το ενδεχόμενο αμερικανικής μεσολάβησης στα ελληνοτουρκικά. Η απευθείας γραμμή Τραμπ-Ερντογάν δημιουργεί ερωτήματα σχετικά με το τι συζητούν και αν ο Ερντογάν προσπαθεί να πείσει τον Τραμπ για μια διευθέτηση στην Ανατολική Μεσόγειο.
Στο Υπουργείο Εξωτερικών γίνονται συζητήσεις για να αποφευχθούν τετελεσμένα γεγονότα και φόρμουλες που θα ευνοούν την Άγκυρα. Η αναφορά του Μητσοτάκη για ένα "φόρουμ παράκτιων κρατών" και η διευκρίνιση για ένα πενταμερές σχήμα (χωρίς το Ισραήλ) αποτελούν μέρος αυτής της προσπάθειας. Η κυβέρνηση εκτιμά ότι έτσι αποκτά στρατηγικό πλεονέκτημα σε μια πιθανή διαπραγμάτευση.
Η πρόταση για το φόρουμ δεν περιλαμβάνει το Ισραήλ, γεγονός που φαίνεται να προκαλεί δυσαρέσκεια στην Ουάσιγκτον. Ο Γιώργος Γεραπετρίτης θα επικοινωνήσει με τους ομολόγους του των άλλων χωρών. Στο Υπουργείο Εξωτερικών αναγνωρίζουν ότι η πρόταση αυτή δύσκολα θα γίνει αποδεκτή από την Τουρκία λόγω της συμμετοχής της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Παρά την κινητικότητα στενών συνεργατών του Τραμπ, οι ελληνοτουρκικές διαφορές δεν φαίνεται να είναι προτεραιότητα για τον Αμερικανό πρόεδρο. Η νέα πρέσβειρα των ΗΠΑ στην Αθήνα, Κίμπερλι Γκίλφοϊλ, διαθέτει απευθείας επικοινωνία με τους φίλους και συνεργάτες του Τραμπ, κάτι που μπορεί να ανακινήσει την ελληνοτουρκική ατζέντα στον Λευκό Οίκο. Η αμερικανική αντίληψη για την κατάσταση αφορά την εκμετάλλευση των ενεργειακών πόρων στην Ανατολική Μεσόγειο, με εταιρείες όπως η Chevron και η Exxon Mobil να δραστηριοποιούνται στην περιοχή.
Πληροφορίες αναφέρουν δυσαρέσκεια του Ισραήλ για το γεγονός ότι η πρωτοβουλία περιλαμβάνει την Τουρκία αλλά όχι το Ισραήλ. Ενδεχόμενη εμπλοκή των ΗΠΑ θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια "λύση-εξπρές" για το Κυπριακό, με τον Ερντογάν να προσπαθεί να πείσει τον Τραμπ ότι το Κυπριακό μπορεί να λυθεί μόνο με δύο κράτη. Αυτός ο κίνδυνος ανησυχεί έμπειρους διπλωμάτες.
Η συζήτηση αυτή φέρνει στην επιφάνεια εκκρεμότητες όπως η ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας-Κύπρου. Η περίπτωση των ερευνών του «Πίρι Ρέις» στο Αιγαίο αναδεικνύεται ως ανάλογη με εκείνες που διακόπηκαν στα ανοιχτά της Κάσου. Εφόσον επιλυθούν τα προβλήματα μεταξύ Αθήνας και Λευκωσίας, δεν αποκλείεται να ξεκινήσουν έρευνες στα νότια και ανατολικά της Κάσου και της Καρπάθου. Κάποιοι αισιοδοξούν ότι η Τουρκία δεν θα αντιδράσει, αλλά η αλλαγή των δεδομένων δεν δημιουργεί βεβαιότητες.
Ο Τραμπ αξιοποιεί συχνά μέλη της οικογένειάς του ή φίλους του σε διάφορα πόστα. Ο Μασάντ Μπούλος, συμπέθερος του Τραμπ, δραστηριοποιείται στην περιοχή και έχει συναντηθεί με σημαντικούς ηγέτες. Ο Μπούλος είχε επίσης επαφές με τον πρόεδρο της Λιβύης Μοχάμεντ Μένφι και τον υπουργό Εξωτερικών της Τουρκίας Χακάν Φιντάν.