Ένα ξύλινο σκάφος, εντοπισμένο στον βυθό έξω από την Αλεξάνδρεια, φαίνεται να συμφωνεί με τις ιστορικές περιγραφές του Στράβωνα σχετικά με τα ταξίδια αναψυχής των βασιλέων της Αιγύπτου, όπως ανακοίνωσαν αρχαιολόγοι.

Το «σκάφος αναψυχής», μήκους 35 μέτρων, χρονολογείται από το πρώτο μισό του 1ου αιώνα μ.Χ. και διέθετε ένα κεντρικό περίπτερο και μια καμπίνα με πολυτελή διακόσμηση. Επιπλέον, έφερε μια ελληνική επιγραφή, η οποία δεν έχει ακόμη αποκρυπτογραφηθεί.

Το μοναδικό αυτό πλοίο βρέθηκε έξω από το ανατολικό, αρχαίο λιμάνι της Αλεξάνδρειας, στην περιοχή όπου βρισκόταν η νήσος Αντίρροδος, η οποία βυθίστηκε μετά από μια σειρά σεισμών τον 4ο αιώνα μ.Χ.

Το εύρημα συνδέεται άμεσα με τις διηγήσεις του Στράβωνα, ο οποίος επισκέφθηκε την Αλεξάνδρεια την εποχή της Κλεοπάτρας, περίπου το 29-25 π.Χ., όταν η πόλη αποτελούσε την πρωτεύουσα της Αιγύπτου.

Ο Στράβων, στο έργο του «Γεωγραφικά», περιέγραψε (σε ελεύθερη απόδοση): «Αυτά τα πλοία είναι πολυτελώς εξοπλισμένα και χρησιμοποιούνται από τη βασιλική αυλή για εκδρομές· και τα πλήθη των γλεντοκόπων που κατεβαίνουν από την Αλεξάνδρεια μέσω του καναλιού για τις δημόσιες γιορτές· καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας και της νύχτας, πλήθη ανδρών και γυναικών πλέουν με τις βάρκες, παίζουν φλάουτο και χορεύουν, χωρίς κανένα φραγμό και με απόλυτη ακολασία».

Την ανασκαφή διενήργησε το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Ενάλιας Αρχαιολογίας υπό τη διεύθυνση του Φρανκ Γκόντιο, καθηγητή του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, ο οποίος έχει πραγματοποιήσει σημαντικές ανακαλύψεις στην αρχαία αιγυπτιακή πόλη.

«Είναι η πρώτη φορά που ανακαλύπτεται ένα τέτοιο πλοίο στην Αίγυπτο», δήλωσε ο καθηγητής στον Guardian.

«Διάφοροι αρχαίοι συγγραφείς, όπως ο Στράβωνας, αναφέρονται σε αυτά τα πλοία», πρόσθεσε. «Απεικονίζονται επίσης σε κάποιες παραστάσεις, για παράδειγμα στο μωσαϊκό της Παλέστρινας, όπου βλέπει κανείς ένα πλοίο μικρότερου μεγέθους να μεταφέρει ευγενείς που κυνηγούν ιπποπόταμους».

Το πλοίο βρέθηκε σε βάθος μόλις 7 μέτρων, αλλά ήταν θαμμένο ενάμισι μέτρο κάτω από τον βυθό. «Η πλώρη είναι επίπεδη … και η πρύμνη στρογγυλή … ώστε να μπορεί να πλέει σε πολύ ρηχά νερά», εξήγησε ο Γκόντιο.

Σε συνεργασία με το αιγυπτιακό υπουργείο Αρχαιοτήτων, ο Γκόντιο συνεχίζει τις ανασκαφές στην Αλεξάνδρεια από το 1992.

Το 2000, τα ερείπια των αρχαίων πόλεων του Ηρακλείου (ή Θώνιδος) και της Κανώπου βρέθηκαν βυθισμένα στον Κόλπο του Αμπουκίρ, ανάμεσα στην Αλεξάνδρεια και το Δέλτα του Νείλου.

Μια σημαντική ανακάλυψη σημειώθηκε το 2019, όταν η ομάδα του Γκόντιο εντόπισε ένα αρχαίο πλοίο στο Ηράκλειο που ταίριαζε με τις περιγραφές του Ηροδότου.

Το νέο εύρημα βρισκόταν σε απόσταση μικρότερη των 50 μέτρων από τη θέση του Ναού της Ίσιδος και εκτιμάται ότι βυθίστηκε γύρω στο 50 μ.Χ., όταν μια σειρά σεισμών και τσουνάμι κατέστρεψαν το αρχαίο λιμάνι της Αλεξάνδρειας.

Μια εναλλακτική θεωρία είναι ότι το πλοίο δεν χρησιμοποιούνταν για αναψυχή, αλλά ανήκε στον ναό.

Όπως ανέφερε ο Γκόντιο, «μπορεί να ήταν […] μέρος της ναυτικής τελετής του Navigium Isidis, όταν μια πομπή που τιμούσε τη θεά Ίσιδα συναντούσε ένα πλούσια διακοσμημένο πλοίο – το Navigium – το οποίο ενσάρκωνε την ηλιακή βάρκα της Ίσιδας, κυρίας της θάλασσας».

Ο αρχαιολόγος τόνισε ότι το ναυάγιο δεν θα ανασυρθεί. «Ακολουθούμε τους κανόνες της UNESCO, η οποία θεωρεί ότι είναι προτιμότερο να παραμείνουν τα ευρήματα κάτω από το νερό».

Οι ανασκαφές συνεχίζονται.