Από το 2013, ένα ανατριχιαστικό μυστήριο περιέβαλλε τον μαζικό αφανισμό περισσότερων από 5 δισεκατομμυρίων αστεριών στις ακτές του Ειρηνικού της Βόρειας Αμερικής, από το Μεξικό μέχρι την Αλάσκα. Μια σιωπηλή, θανατηφόρα επιδημία που σάρωσε τους ωκεανούς, αφήνοντας πίσω της ένα τοπίο ερήμωσης και ερωτηματικών.

Η ασθένεια, που έχει μέχρι σήμερα καταστρέψει πάνω από 20 είδη, έπληξε με ιδιαίτερη σφοδρότητα τον αστερία ηλίανθο. Σύμφωνα με το Associated Press, περίπου το 90% του πληθυσμού του αφανίστηκε κατά τα πρώτα πέντε χρόνια της επιδημίας. «Είναι πραγματικά φρικτό», δήλωσε η Alyssa Gehman, οικολόγος θαλάσσιων ασθενειών από το Ινστιτούτο Hakai στη Βρετανική Κολομβία του Καναδά, η οποία συνέβαλε καθοριστικά στον εντοπισμό της αιτίας.

Οι υγιείς αστερίες, με τα «φουσκωμένα χέρια που προεξέχουν», μετατρέπονταν σε μια ζοφερή εικόνα. Η ασθένεια προκαλούσε τον εκφυλισμό των άκρων τους, τα οποία τελικά έπεφταν, οδηγώντας σε έναν αργό και βασανιστικό θάνατο. Χρόνια αποτυχημένων προσπαθειών και εσφαλμένων θεωριών άφησαν τους επιστήμονες σε απόγνωση.

Όμως, μέσα από την ομίχλη της αβεβαιότητας, μια αχτίδα φωτός άρχισε να διαφαίνεται. Οι επιστήμονες τελικά ταυτοποίησαν τον ένοχο: ένα είδος βακτηρίου, το Vibrio pectenicida, το οποίο εντοπίστηκε στο κοιλιακό υγρό των αστεριών – το υγρό που περιβάλλει τα εσωτερικά τους όργανα. Μια ανακάλυψη που άνοιξε νέους δρόμους στην έρευνα.

Αρχικές έρευνες είχαν εστιάσει σε έναν ιό, ο οποίος όμως αποδείχθηκε ότι υπάρχει φυσιολογικά σε υγιείς αστερίες και δεν σχετίζεται με την ασθένεια. Το κλειδί της επιτυχίας ήταν η εστίαση στο κοιλιακό υγρό, ένα μέχρι πρότινος παραμελημένο πεδίο έρευνας. Η αποκάλυψη της αιτίας χαρακτηρίστηκε από ειδικούς, όπως ο μικροβιολόγος Blake Ushijima, ως μια «έξυπνη και σημαντική» ερευνητική προσέγγιση.

H δημοσίευση της μελέτης στο έγκριτο περιοδικό Nature Ecology and Evolution άνοιξε νέους δρόμους για πιθανές παρεμβάσεις διάσωσης. Η γνώση της αιτίας δίνει πλέον στους επιστήμονες τη δυνατότητα να παρέμβουν πιο αποτελεσματικά για να βοηθήσουν τους αστερίες. Όπως δήλωσε ο Prentice, οι επιστήμονες θα μπορούσαν να ελέγξουν ποιοι από τους εναπομείναντες αστερίες είναι ακόμα υγιείς και να εξετάσουν το ενδεχόμενο να τους μετακινήσουν ή να τους εκτρέψουν σε αιχμαλωσία, με απώτερο στόχο τη μεταμόσχευσή τους σε περιοχές που έχουν χάσει σχεδόν όλους τους αστερίες ηλίανθους.

Επιπλέον, οι επιστήμονες μπορούν να ελέγξουν αν ορισμένοι πληθυσμοί έχουν φυσική ανοσία και αν θεραπείες όπως τα προβιοτικά μπορούν να βοηθήσουν στην ενίσχυση της ανοσίας στην ασθένεια. Τέτοιες προσπάθειες αποκατάστασης δεν είναι σημαντικές μόνο για τους αστερίες, αλλά και για ολόκληρα τα οικοσυστήματα του Ειρηνικού. Οι υγιείς αστερίες διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο, καταβροχθίζοντας τους υπερβολικούς αχινούς.

Οι αστερίες ηλίανθοι, «φαίνονται αθώοι όταν τους βλέπεις, αλλά τρώνε σχεδόν όλα όσα ζουν στον βυθό του ωκεανού», τόνισε η Gehman. «Είναι αδηφάγοι». Με την δραματική μείωση των αστεριών, οι αχινοί, που αποτελούν την κύρια τροφή τους, αυξήθηκαν εκρηκτικά σε πληθυσμό και, με τη σειρά τους, κατέστρεψαν περίπου το 95% των δασών φυκιών στη Βόρεια Καλιφόρνια μέσα σε μια δεκαετία. Αυτά τα δάση από φύκια, ζωτικής σημασίας για την θαλάσσια ζωή, παρέχουν τροφή και βιότοπο για μια μεγάλη ποικιλία ζώων, όπως ψάρια, θαλάσσιες ενυδρίδες και φώκιες.

Οι ερευνητές αισιοδοξούν ότι τα νέα ευρήματα θα τους επιτρέψουν να αποκαταστήσουν τους πληθυσμούς των αστεριών της θάλασσας και να αναγεννήσουν τα δάση από φύκια, τα οποία ο Thurber παρομοιάζει με «τα τροπικά δάση του ωκεανού». Μια μάχη για την ανάκτηση της ισορροπίας και την προστασία ενός κόσμου που βρίσκεται σε κίνδυνο.