Οι πρώτοι από τους κλιματικούς μετανάστες που εγκαταλείπουν το Τουβαλού, ένα σύμπλεγμα ατολλών στον Ειρηνικό Ωκεανό, έφτασαν στην Αυστραλία. Αυτή η εικόνα προοιωνίζεται το μέλλον, καθώς εκατοντάδες εκατομμύρια άνθρωποι αναμένεται να εκτοπιστούν τις επόμενες δεκαετίες.

Καθώς η νησιωτική χώρα βυθίζεται λόγω της ανόδου της στάθμης των ωκεανών, πάνω από το ένα τρίτο των 11.000 κατοίκων του Τουβαλού έχουν αιτηθεί για το πρόγραμμα κλιματικής βίζας, στο πλαίσιο συμφωνίας που υπεγράφη το 2023.

Η Αυστραλία έχει συμφωνήσει να υποδέχεται έως και 280 άτομα ετησίως, προκειμένου να αποφευχθεί η «διαρροή εγκεφάλων» από το Τουβαλού. Η συμφωνία εξασφαλίζει στους μετανάστες ίδια δικαιώματα στην παιδεία και την περίθαλψη με τους Αυστραλούς, ενώ δημιουργούνται δομές υποστήριξης για τις οικογένειες που θα εγκατασταθούν σε Μελβούρνη, Αδελαΐδα και Κουίνσλαντ.

Μέσα σε αυτή τη βαθιά θρησκευόμενη κοινότητα, ο φόβος για την απώλεια της ταυτότητας είναι έντονος.

Ένας από τους πρώτους μετανάστες είναι ο Μανιπούα Πουαφολάου, πάστορας μιας εκκλησίας στο Τουβαλού, ο οποίος έφτασε στην Αυστραλία πριν από δύο εβδομάδες και επιθυμεί να διατηρήσει την πνευματική ζωή της χώρας του στην πόλη Ναρακούρτι της Νότιας Αυστραλίας.

«Για όσους μεταναστεύουν στην Αυστραλία, το θέμα δεν είναι μόνο η σωματική και οικονομική ευημερία τους αλλά και η πνευματική καθοδήγηση», δήλωσε ο ίδιος σε βίντεο που δημοσίευσε το αυστραλιανό υπουργείο Εξωτερικών.

Στους πρώτους που επιλέχθηκαν για το πρόγραμμα περιλαμβάνονται επίσης η Κιτάι Χαουλάοπι, η πρώτη γυναίκα οδηγός στο Τουβαλού, και η οδοντίατρος Μασίνα Ματόλου με τον σύζυγό της και τα τρία τους παιδιά.

Σύμφωνα με έκθεση της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, περίπου 250 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν εκτοπιστεί λόγω συνεπειών της κλιματικής αλλαγής την τελευταία δεκαετία.

Σε μια δυσοίωνη πρόβλεψη του ΟΗΕ, έως και 1,2 δισεκατομμύρια άνθρωποι θα μπορούσαν να εκτοπιστούν λόγω κλιματικής αλλαγής έως το 2050, στο χειρότερο σενάριο. Οι περισσότεροι θα μετακινηθούν εντός των χωρών τους, όμως η διασυνοριακή μετανάστευση προβλέπεται να αυξηθεί ραγδαία.

Η θάλασσα γύρω από το Τουβαλού, με μέσο υψόμετρο μόλις δύο μέτρα, έχει ανέβει κατά 15 εκατοστά τις τελευταίες τρεις δεκαετίες, μιάμιση φορά πάνω από τον παγκόσμιο μέσο όρο.

Ερευνητές της NASA εκτιμούν ότι μέχρι το 2050, η στάθμη γύρω από το Τουβαλού θα έχει αυξηθεί κατά τουλάχιστον ένα μέτρο και οι πλημμυρίδες θα καλύπτουν το μισό Φουναφούτι, την κύρια ατόλη όπου ζει το 60% των κατοίκων, μια λωρίδα γης που σε κάποια σημεία έχει πλάτος μόλις 20 μέτρα.

Στο χειρότερο σενάριο, η άνοδος θα φτάσει τα δύο μέτρα, προμηνύοντας την απώλεια του 90% του Φουναφούτι.

Η ζωή των ντόπιων έχει ήδη αλλάξει δραματικά, καθώς η θάλασσα έχει εισχωρήσει στα υπόγεια ύδατα. Οι κάτοικοι συλλέγουν το βρόχινο νερό και καλλιεργούν λαχανικά σε υπερυψωμένα παρτέρια.

Για πολλούς, η μετανάστευση φαντάζει πλέον ως η μόνη λύση. Ωστόσο, η κυβέρνηση προσπαθεί να διασφαλίσει τη συνέχιση της ύπαρξης του Τουβαλού ως κυρίαρχου κράτους ακόμα και μετά τη βύθισή του.

Το Τουβαλού επιδιώκει τροποποίηση του Δικαίου της Θάλασσας, ώστε να διατηρήσει τον έλεγχο μιας τεράστιας θαλάσσιας ζώνης με σημαντικά αλιευτικά δικαιώματα.

Μια ακόμη προϋπόθεση για την αναγνώριση κρατών είναι η ύπαρξη ξηράς, ένας όρος που το Τουβαλού επιθυμεί να καταργήσει από το Δίκαιο της Θάλασσας.

Αυτό θα επιδιωχθεί είτε μέσω προσφυγής στο Διεθνές Δικαστήριο για το Δίκαιο της Θάλασσας είτε με ψήφισμα του ΟΗΕ.

Η χερσαία έκταση του Τουβαλού είναι μόλις 26 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Ωστόσο, οι εννέα ατόλες του βρίσκονται διάσπαρτες σε ένα μεγάλο αρχιπέλαγος, με αποτέλεσμα η αποκλειστική οικονομική ζώνη του να φτάνει τα 900.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα, σχεδόν επτά φορές η έκταση της Ελλάδας.