Ξεχάστε την εντυπωσιακή πρόοδο της Τεχνητής Νοημοσύνης. Πίσω από την λαμπερή της βιτρίνα, κρύβεται ένα ζοφερό μυστικό που απειλεί ευθέως την μάχη κατά της κλιματικής αλλαγής. Η ανεξέλεγκτη ανάπτυξη των εργαλείων AI απαιτεί πόρους που είναι απλά ασύμβατοι με το μέλλον του πλανήτη μας.

Είναι στη «φύση» τους να ζητούν όλο και περισσότερα. Εργαλεία όπως το ChatGPT, το Gemini και οι ανταγωνιστές τους, καταβροχθίζουν διαρκώς δεδομένα, απαιτώντας αδιανόητη υπολογιστική ισχύ. Όμως, αυτή η ατελείωτη δίψα για ισχύ μεταφράζεται σε κολοσσιαίες ποσότητες ηλεκτρικής ενέργειας, αφήνοντας πίσω της ένα δυσοίωνο περιβαλλοντικό αποτύπωμα. «Ένα από τα χαρακτηριστικά της Τεχνητής Νοημοσύνης είναι ότι χρειάζεται συνεχώς περισσότερα από τα πάντα: δεδομένα, υπολογιστική ισχύ, ενέργεια για τη λειτουργία των μηχανών… Αυτή η λογική είναι εντελώς ασύμβατη με τις κλιματικές απαιτήσεις» τονίζει με έμφαση ο Άλεξ ντε Φρίες, ερευνητής στο Πανεπιστήμιο του Άμστερνταμ, μιλώντας στην ιστοσελίδα Digiconomist.

Ο Ντε Φρίες δεν είναι μια μοναχική φωνή στην έρημο. Πανεπιστήμια παγκοσμίως, από το θρυλικό MIT της Βοστώνης μέχρι τα πανεπιστήμια του Ρόουντ Άιλαντ και της Τύνιδας, μελετούν με αγωνία το ζήτημα. Η γαλλική Humanité αποκαλύπτει ότι οι κολοσσοί της τεχνολογίας, αυτοί που τροφοδοτούν την AI, έχουν ξεχάσει τις περιβαλλοντικές τους δεσμεύσεις. Οι ετήσιες εκθέσεις τους για το κλιματικό αποτύπωμα αποδεικνύονται όλο και πιο ανακριβείς, υποδηλώνοντας μια συστηματική υποτίμηση της πραγματικής καταστροφής.

Η αλήθεια είναι ακόμα πιο σκληρή. Σε μια ανάλυση του περασμένου Σεπτεμβρίου, ο Guardian ανέφερε συγκλονιστικά ότι «οι πραγματικές εκπομπές των κέντρων δεδομένων των Big Tech είναι πιθανώς περίπου 662% - ή 7,62 φορές - υψηλότερες από αυτές που δηλώθηκαν επίσημα». Ένα τρομακτικό ποσοστό που αφήνει πολλά ερωτήματα.

Τα νούμερα που παρουσιάζουν οι ειδικοί είναι ενδεικτικά και σοκαριστικά. Μια απλή αναζήτηση στην Google απαιτεί μόλις 0,2 βατο-ώρες (Wh). Για να απαντηθεί όμως ένα ερώτημα από το ChatGPT 3, η κατανάλωση εκτοξεύεται στις 3 Wh. Φανταστείτε τι συμβαίνει με την τελευταία έκδοση, το ChatGPT 5, που κυκλοφόρησε στις αρχές Αυγούστου: το ίδιο ερώτημα θα χρειαζόταν 18 έως 20 Wh! Μια εκθετική αύξηση που προκαλεί τρόμο.

Τα στοιχεία αυτά προέρχονται από μια εις βάθος μελέτη ερευνητών του Πανεπιστημίου του Ρόουντ Άιλαντ στις ΗΠΑ και του Πανεπιστημίου της Τύνιδας. Και το μέλλον διαγράφεται ακόμα πιο ενεργοβόρο, καθώς οι καταναλώσεις θα γίνουν εξωφρενικές αν τα εργαλεία AI κληθούν να παράγουν, για παράδειγμα, ένα βίντεο.

Με 2,5 δισεκατομμύρια ερωτήματα να τίθενται στο ChatGPT καθημερινά, η Τεχνητή Νοημοσύνη θα κατανάλωνε ενέργεια ίση με αυτή που χρησιμοποιούν καθημερινά 1,5 εκατομμύριο αμερικανικά νοικοκυριά – αξίζει να σημειωθεί ότι ένα αμερικανικό νοικοκυριό καταναλώνει κατά μέσο όρο διπλάσια ενέργεια από ένα ευρωπαϊκό.

Δεν είναι τυχαίο που το ChatGPT έχει αναδειχθεί στο 5ο πιο χρησιμοποιούμενο διαδικτυακό εργαλείο στον κόσμο, αμέσως μετά το Instagram. Στη Γαλλία, ένα συγκλονιστικό 10% της εθνικής παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας απορροφάται πλέον από κέντρα δεδομένων, έναντι μόλις 2% πριν από τρία χρόνια. Η τάση είναι ξεκάθαρη και ανησυχητική.

Εκτός όμως από την ακόρεστη δίψα για ηλεκτρική ενέργεια, υπάρχει και η αφανής κατανάλωση νερού. Πριν από λίγα χρόνια, η ενεργειακή απόδοση των κέντρων δεδομένων είχε μετρηθεί και είχε δεχτεί σφοδρή κριτική. Η απάντηση ήταν η εγκατάλειψη των ενεργοβόρων, κλιματιζόμενων συστημάτων προς χάριν των υδρόψυκτων μηχανημάτων.

Από τότε, τα στοιχεία για την κατανάλωση νερού είναι αποσπασματικά, με τους κατασκευαστές να παρέχουν ελάχιστες πληροφορίες. Ωστόσο, εκτιμάται ότι ένα μεσαίου μεγέθους κέντρο δεδομένων μπορεί να καταναλώσει έως και 1,5 εκατομμύριο λίτρα νερού την ημέρα – ποσότητα ίση με την ημερήσια κατανάλωση περισσότερων από 13.000 νοικοκυριών. Η Humanité αναφέρει ότι υπάρχουν πάνω από 300 κέντρα δεδομένων στη Γαλλία και περισσότερα από 5.000 στις Ηνωμένες Πολιτείες. Φανταστείτε το συνολικό αποτύπωμα.

Αλλά το νερό δεν απαιτείται μόνο για την ψύξη. Είναι εξίσου απαραίτητο στην κατασκευή των ίδιων των τσιπ. Ο κολοσσός της βιομηχανίας, η TSMC της Ταϊβάν, ετοιμάζει ένα νέο εργοστάσιο αποκλειστικά για την τεχνητή νοημοσύνη. Ωστόσο, οι υπάρχουσες εγκαταστάσεις της καταναλώνουν ήδη 150.000 τόνους νερού ημερησίως για να ξεπλένουν το πυρίτιο – ένα ποσοστό που αντιστοιχεί σε πάνω από το 10% της συνολικής κατανάλωσης νερού του νησιωτικού κράτους.

Βέβαια, υπάρχει και η άλλη όψη του νομίσματος. Ειδικοί στον αναδυόμενο αυτό τομέα υποστηρίζουν ότι ο ισχυρισμός πως η Τεχνητή Νοημοσύνη «καίει» υπερβολική ενέργεια, βλάπτοντας τον πλανήτη, είναι υπερβολικός. Επισημαίνουν ότι η AI, καθώς εξελίσσεται, μπορεί να ανακαλύψει και να αξιοποιήσει εναλλακτικούς πόρους λειτουργίας, μειώνοντας έτσι την εξάρτησή της από τις υπάρχουσες γνωστές ενεργειακές πηγές. Το μέλλον θα δείξει αν αυτή η αισιόδοξη πρόβλεψη θα επιβεβαιωθεί.