Για χρόνια, η μεσογειακή δίαιτα θεωρούνταν σημείο αναφοράς για την υγιεινή διατροφή, με ειδικούς να την υιοθετούν και δεκάδες μελέτες να επιβεβαιώνουν τα οφέλη της στην καρδιά, τον εγκέφαλο, τη διαχείριση βάρους και τη μακροζωία. Έρευνες έχουν δείξει ότι ενισχύει τη λειτουργία του εγκεφάλου, μειώνει τον κίνδυνο καρκίνου, εμφράγματος και εγκεφαλικού, μεταξύ άλλων πλεονεκτημάτων.

Ωστόσο, μια άλλη διατροφική προσέγγιση από τη βόρεια Ευρώπη κερδίζει συνεχώς έδαφος. Η δίαιτα των βόρειων χωρών (Nordic Diet), με έμφαση στις εποχικές τροφές, τα θαλασσινά, τα μούρα και τα προϊόντα ζύμωσης, αναδεικνύεται σε σοβαρό «ανταγωνιστή» της μεσογειακής, προσφέροντας εξίσου εντυπωσιακά οφέλη για την υγεία.

Η σκανδιναβική δίαιτα βασίζεται στις διατροφικές συνήθειες χωρών όπως η Δανία, η Φινλανδία, η Νορβηγία, η Σουηδία και η Ισλανδία. Παρουσιάστηκε επίσημα το 2012, όταν το Cambridge University Press δημοσίευσε μελέτη με τις κατευθυντήριες γραμμές για μια Νέα Σκανδιναβική Διατροφή, στηριγμένη σε τρεις βασικούς άξονες.

Σε αυτή τη διατροφή κυριαρχούν: φρούτα, μούρα και λαχανικά εποχής, όσπρια, δημητριακά ολικής άλεσης (βρώμη, σίκαλη, κριθάρι), ψάρια, θαλασσινά, γαλακτοκομικά προϊόντα με χαμηλά λιπαρά και κραμβέλαιο.

Σε αντίθεση με τη μεσογειακή διατροφή, που δίνει έμφαση στο ελαιόλαδο και στα πλήρη γαλακτοκομικά, η σκανδιναβική επικεντρώνεται στο κραμβέλαιο και στα γαλακτοκομικά με χαμηλά λιπαρά, περιορίζοντας και οι δύο το κόκκινο και επεξεργασμένο κρέας.

Τα θετικά αποτελέσματα προκύπτουν κυρίως από την υψηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες και αντιοξειδωτικά, καθώς και από τη χαμηλή κατανάλωση ζάχαρης, κορεσμένων λιπαρών και γαλακτοκομικών με πλήρη λιπαρά.

Όπως επισημαίνεται, στο μοντέλο αυτό αποδίδεται και το μεγαλύτερο προσδόκιμο ζωής των λαών της Βόρειας Ευρώπης, αν και ρόλο παίζουν επίσης το ισχυρό κοινωνικό κράτος και η κουλτούρα σωματικής άσκησης.

Αναλυτικότερα, τα οφέλη της σκανδιναβικής διατροφής περιλαμβάνουν:

Απώλεια βάρους και αντιφλεγμονώδη δράση: Αποφεύγοντας επεξεργασμένα τρόφιμα, κορεσμένα λίπη, λιπαρά κρέατα και πρόσθετη ζάχαρη, η σκανδιναβική διατροφή συμβάλλει στη φυσική απώλεια βάρους και μειώνει τις φλεγμονές, που συνδέονται με την παχυσαρκία και τις χρόνιες παθήσεις.

Χαμηλότερη χοληστερίνη και σάκχαρο: Σύμφωνα με έρευνα του 2022 στο Clinical Nutrition, όσοι ακολούθησαν τη σκανδιναβική διατροφή για έξι μήνες εμφάνισαν χαμηλότερη χοληστερίνη, βελτιωμένη ρύθμιση γλυκόζης και υγιές λιπιδαιμικό προφίλ, χάρη στα ακόρεστα λιπαρά οξέα από τα φυτικά έλαια και τα ψάρια.

Υψηλή περιεκτικότητα σε Ω-3, Ω-6 και Ω-9: Αυτά τα θρεπτικά συστατικά, που προέρχονται κυρίως από τα λιπαρά ψάρια, το λιναρόσπορο, το ηλιέλαιο και το κραμβέλαιο, ενισχύουν την καρδιαγγειακή προστασία.

Βελτιωμένη υγεία του εντέρου: Τα ζυμωμένα γαλακτοκομικά, όπως το skyr και το κεφίρ, προσφέρουν προβιοτικά που υποστηρίζουν την υγεία του εντέρου και την ορμονική ισορροπία. Μελέτες έχουν δείξει ότι το κεφίρ μπορεί να βοηθήσει στο σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου, στα έλκη από ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού και σε χρόνιες γαστρεντερικές παθήσεις.

Μείωση αρτηριακής πίεσης: Μελέτη στο Journal of Internal Medicine κατέληξε ότι η σκανδιναβική διατροφή βελτιώνει το λιπιδαιμικό προφίλ, την ευαισθησία στην ινσουλίνη και μειώνει την πίεση σε σημαντικά επίπεδα. Επιστημονική ανασκόπηση του 2023 κατέληξε ότι είναι ιδιαίτερα επωφελής για την καρδιαγγειακή υγεία.

Η σκανδιναβική διατροφή, με την ποικιλία φυτικών ινών, αντιοξειδωτικών και υγιεινών λιπαρών, φαίνεται να στέκεται επάξια δίπλα στη μεσογειακή. Μπορεί να μην έχει ακόμη τη φήμη της, αλλά τα δεδομένα δείχνουν πως είναι εξίσου αποτελεσματική – και ίσως ανώτερη σε ορισμένα σημεία – για την υγεία και τη μακροζωία μας.