Η ελληνική αγορά τροφίμων βρίσκεται σε αναβρασμό, καθώς η ετήσια αύξηση των τιμών του κρέατος εκτοξεύτηκε στο ιλιγγιώδες +10,6% τον Οκτώβριο. Πρόκειται για το υψηλότερο επίπεδο ανόδου μέσα στο 2025 μέχρι σήμερα, ένα σοκαριστικό άλμα που εντείνει δραματικά την ακρίβεια στο τραπέζι κάθε νοικοκυριού.

Αυτή η εκρηκτική άνοδος υπερβαίνει κατά πολύ το ήδη ανησυχητικό +8,4% του Σεπτεμβρίου, επιβεβαιώνοντας με τον πιο σκληρό τρόπο πως το κρέας έχει μετατραπεί σε έναν εφιάλτη για τον οικογενειακό προϋπολογισμό. Και όλα αυτά, σε ένα κρίσιμο δίμηνο όπου, παρά την φαινομενική εξισορρόπηση του γενικού πληθωρισμού, τα είδη διατροφής έχουν ξαναβρεί την ανηφόρα, δημιουργώντας ασφυκτικές πιέσεις.

Η εικόνα του Οκτωβρίου για τις τιμές του κρέατος είναι δυσοίωνη και συνδυάζει δύο καίρια στοιχεία. Καταρχάς, όπως ήδη αναφέρθηκε, αποτελεί τη μεγαλύτερη μηνιαία ετήσια αύξηση που έχει καταγραφεί εντός του 2025 μέχρι σήμερα. Δεύτερον, και εξίσου σημαντικό, είναι υψηλότερη από όλα τα αντίστοιχα διαστήματα της τελευταίας πενταετίας, με μοναδική εξαίρεση το 2022, τη χρονιά που σηματοδότησε την κορύφωση της πληθωριστικής κρίσης λόγω του πολέμου στην Ουκρανία. Αξίζει να σημειωθεί ότι η γενικότερη μεγαλύτερη αύξηση των τελευταίων 5 ετών σημειώθηκε τον Φεβρουάριο του 2023.

Αναλυτικότερα, η σύγκριση με προηγούμενες χρονιές είναι αποκαλυπτική: πέρυσι τον Οκτώβριο, η αύξηση στο κρέας κινήθηκε σε ρυθμό +2,1%, το 2023 στο +8,3%, ενώ το 2019 βρισκόταν μόλις στο +1,5%. Για το 2020, αν και δεν υπάρχει ενιαία καταγραφή της ΕΛΣΤΑΤ για την κατηγορία «κρέατα (γενικά)», οι επιμέρους κατηγορίες, όπως το μοσχάρι, το χοιρινό, το αρνί/κατσίκι και τα αλλαντικά, εμφάνισαν σαφώς ηπιότερες μεταβολές σε σύγκριση με το φετινό εκρηκτικό +10,6%.

Μόνο το ζοφερό 2022, με την εκτόξευση των τιμών του κρέατος στο +17,3%, ξεπερνά τη φετινή άνοδο. Ωστόσο, η τρέχουσα αύξηση παραμένει εξαιρετικά βαριά για τον ήδη δοκιμαζόμενο καταναλωτή. Οι ανατιμήσεις συσσωρεύονται ανελέητα, η μία πάνω στην άλλη, αφήνοντας τα νοικοκυριά χωρίς καμία, ούτε καν προσωρινή, ανάσα ανακούφισης.

Ενώ ο παγκόσμιος δείκτης τιμών κρέατος του FAO παρουσίασε υποχώρηση τον Οκτώβριο, η λεπτομέρεια κρύβει την αλήθεια: αυτή η μείωση οφειλόταν κυρίως στην πτώση τιμών σε χοιρινό και πουλερικά. Αντίθετα, οι ίδιες ανακοινώσεις του FAO υπογραμμίζουν ότι οι διεθνείς τιμές του βοείου κρέατος κινήθηκαν ανοδικά, τροφοδοτούμενες από μια ισχυρή ζήτηση. Αυτή η αντίρροπη δυναμική εξηγεί γιατί το μοσχάρι «σπάει» τον μέσο όρο των τιμών και στην Ελλάδα, παραμένοντας ένα απρόσιτο είδος για πολλούς.

Στο ήδη εκρηκτικό κοκτέιλ τιμών προστίθεται και ένας απρόβλεπτος παράγοντας: η ευλογιά στα αιγοπρόβατα, μια ασθένεια που επηρέασε την ελληνική αγορά κρέατος με δύο καθοριστικούς τρόπους.

Αρχικά, χτύπησε την προσφορά. Οι αυστηροί περιορισμοί στις μετακινήσεις, το κλείσιμο σφαγείων και οι αναγκαστικές θανατώσεις ζώων συρρίκνωσαν δραματικά τη διαθεσιμότητα αιγοπρόβειου κρέατος. Επισήμως, έχουν ανακοινωθεί εκατοντάδες χιλιάδες θανατώσεις και το λουκέτο σε κτηνοτροφικές μονάδες, με το ΥΠΑΑΤ να κλιμακώνει διαρκώς τα μέτρα για τον περιορισμό της ασθένειας.

Δεύτερον, επηρέασε τη ζήτηση. Όταν το αρνί και το κατσίκι γίνονται σπάνια ή πανάκριβα, ένα σημαντικό μέρος της κατανάλωσης μετατοπίζεται αναγκαστικά σε υποκατάστατα, όπως το μοσχάρι και το χοιρινό, ανεβάζοντας και εκεί τις τιμές. Η κυβέρνηση και διεθνείς φορείς έχουν ήδη εκδώσει προειδοποιήσεις για σοβαρές επιπτώσεις τόσο στις τιμές όσο και στις ροές της αγοράς, ιδιαίτερα αν οι περιορισμοί της ευλογιάς επεκταθούν γεωγραφικά.

Επιπρόσθετα, ένα αγκάθι παραμένει το υψηλό κόστος παραγωγής στην εγχώρια κτηνοτροφία. Οι ζωοτροφές, οι ενεργειακές δαπάνες και το κόστος μεταφοράς κρατούν τις τιμές σε δυσθεώρητα επίπεδα. Στοιχεία από τον ίδιο τον κλάδο αποδεικνύουν ότι η δαπάνη για ζωοτροφές στην Ελλάδα παραμένει δυσανάλογα υψηλή σε σχέση με την αξία της ζωικής παραγωγής, εντείνοντας ασφυκτικά τις πιέσεις στις τελικές τιμές των προϊόντων.

Με άλλα λόγια, ακόμη και όταν ορισμένα τμήματα του κόστους παραγωγής υποχωρούν, το συνολικό βάρος δεν επιστρέφει στα προ κρίσης επίπεδα, ενώ οι ανατιμήσεις παραμένουν παγιωμένες. Αυτός είναι ο λόγος που η ακρίβεια στο κρέας επιμένει με μεγαλύτερη σφοδρότητα σε σύγκριση με άλλες κατηγορίες αγαθών.

Το πικρό αυτό αποτέλεσμα αποτυπώνεται καθαρά και στη συμβολή του κρέατος στον γενικό δείκτη τιμών καταναλωτή. Τον Οκτώβριο, το κρέας είχε μία από τις μεγαλύτερες θετικές επιπτώσεις στον δείκτη, στεκόμενο δίπλα σε άλλα βασικά τρόφιμα όπως τα φρούτα και τα γαλακτοκομικά/αυγά, τη στιγμή που κατηγορίες όπως το ελαιόλαδο παρουσίαζαν πτωτική πορεία. Για κάθε νοικοκυριό, αυτό μεταφράζεται σε μία σκληρή πραγματικότητα: παρά την όποια συνολική επιβράδυνση του πληθωρισμού, οι τιμές στο κρέας παραμένουν ένας από τους βασικούς και πιο επίμονους «φορείς» ακρίβειας στο καλάθι των αγορών.

Συνοψίζοντας, η εικόνα του 2025 αποδεικνύει αδιαμφισβήτητα ότι το κρέας συνεχίζει να τραβά την ανηφόρα, με τον Οκτώβριο να αναδεικνύεται στο φετινό «ταβάνι» των τιμών μέχρι στιγμής. Το αν θα δούμε μία ουσιαστική αναστροφή αυτής της πορείας θα κριθεί από δύο κρίσιμους παράγοντες: αν θα συμπιεστούν σταθερά οι βραχυπρόθεσμοι συντελεστές κόστους, ιδίως οι ζωοτροφές, και, το σημαντικότερο, αν αυτή η ενδεχόμενη μείωση θα περάσει τελικά στην τσέπη του καταναλωτή, δηλαδή στην τελική τιμή του ραφιού.