Ο κόσμος βρίσκεται αντιμέτωπος με μια «νέα πραγματικότητα» λόγω της κλιματικής αλλαγής, με τους κοραλλιογενείς υφάλους να έχουν ξεπεράσει ένα καταστροφικό σημείο καμπής χωρίς επιστροφή, σύμφωνα με νέα επιστημονική μελέτη.

Μια διεθνής ομάδα 160 επιστημόνων μελετά την υγεία του πλανήτη και τα σημεία καμπής που μπορούν να αλλάξουν τα οικοσυστήματα για πάντα. Η υπέρβαση αυτών των σημείων μπορεί να οδηγήσει σε ένα φαινόμενο ντόμινο.

«Δυστυχώς, είμαστε πλέον σχεδόν βέβαιοι ότι ξεπεράσαμε ένα από τα σημεία καμπής για τους τροπικούς κοραλλιογενείς υφάλους των θερμών νερών», δήλωσε ο Τιμ Λέντον, ερευνητής του πανεπιστημίου του Έξετερ, στο Γαλλικό Πρακτορείο.

Με την αύξηση της θερμοκρασίας να φτάνει τον 1,4° Κελσίου σε σύγκριση με την προβιομηχανική εποχή, οι ύφαλοι αυτοί «υφίστανται αποσάθρωση άνευ προηγουμένου, που πλήττει το βιός εκατομμυρίων ανθρώπων οι οποίοι εξαρτώνται από αυτούς» και την επιβίωση ενός εκατομμυρίου θαλάσσιων ειδών, αναφέρουν οι συντάκτες της μελέτης.

Σε σύγκριση με προηγούμενη μελέτη του 2023, έχει διαπιστωθεί θνησιμότητα των κοραλλιών «άνευ προηγουμένου». Οι ύφαλοι βιώνουν μαζική λεύκανση, ένδειξη αποσύνθεσής τους, που διαρκεί δύο χρόνια.

Τα κοράλλια, που αποτελούν ασπίδες κατά της διάβρωσης και δεξαμενές βιοποικιλότητας, αποθηκεύουν επίσης διοξείδιο του άνθρακα και είναι εξαιρετικά ευάλωτα στην αύξηση της θερμοκρασίας. Στους θερμότερους ωκεανούς, αποβάλλουν μικροοργανισμούς που τους δίνουν τα ζωηρά χρώματά τους και τους παρέχουν τροφή, με αποτέλεσμα να λιμοκτονούν.

Τα νεκρά κοράλλια μετατρέπονται σε σκελετούς χωρίς ζωντανούς ιστούς, καλύπτονται από άλγη και αποικίζονται από απλούστερους οργανισμούς, πριν αρχίσουν να φθείρονται και να κομματιάζονται.

Οι ερευνητές εκτιμούν ότι αν η θερμοκρασία αυξηθεί 1,5° Κελσίου σε σύγκριση με την προβιομηχανική εποχή, η συντριπτική πλειονότητα των κοραλλιών θα είναι καταδικασμένη. Αυτό το όριο θα ξεπεραστεί σύντομα αν δεν υπάρξει δραστική μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.

Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, προειδοποίησε πρόσφατα ότι το όριο αυτό για την αύξηση της θερμοκρασίας της Γης, ο πιο φιλόδοξος στόχος της συμφωνίας του Παρισιού (2015), βρίσκεται «στα πρόθυρα κατάρρευσης».

Η υπέρβασή του θα οδηγούσε «τον κόσμο σε ζώνη κινδύνου — ακόμη μεγαλύτερου κινδύνου», τονίζει ο Τιμ Λέντον.

Η δημοσιοποίηση της μελέτης έγινε λίγο πριν από τη συνάντηση διαπραγματευτών από όλο τον κόσμο στην Μπραζίλια για την προετοιμασία της COP30, έναν μήνα πριν από την παγκόσμια σύνοδο για το κλίμα στην Μπελέμ.

Εδώ και δύο χρόνια, οι ζωτικές ενδείξεις της Γης χειροτερεύουν. Κι άλλα σημεία καμπής μπορεί να ξεπεραστούν σύντομα, όπως η αμετάκλητη τήξη των επιφανειακών πάγων στους πόλους, η κατάρρευση ωκεάνιων ρευμάτων και η περαιτέρω καταστροφή του δάσους του Αμαζονίου, όπου θα διεξαχθεί η COP30.

«Πλησιάζουμε με ταχύτητα πολλαπλά πλανητικά σημεία καμπής τα οποία μπορεί να μεταμορφώσουν τον κόσμο μας, με καταστροφικές συνέπειες για τους ανθρώπους και για τη φύση», προειδοποιεί ο κ. Λέντον.

«Αυτό απαιτεί άμεσα και άνευ προηγουμένου μέτρα από τους ηγέτες στην COP30 και τους πολιτικούς σε όλο τον κόσμο», προσθέτει.

Ωστόσο, οι επιστήμονες καταγράφουν και κάποιες προόδους τα δύο τελευταία χρόνια, τα οποία χαρακτηρίζουν θετικά σημεία καμπής, που μπορεί να έχουν αλυσιδωτά θετικά αποτελέσματα στο κλίμα.

Κάποιοι τομείς έχουν ξεπεράσει τα σημεία που καθιστούν αμετάκλητη την ανάπτυξή τους. Η ηλιακή και αιολική ενέργεια είναι πλέον φθηνότερη διεθνώς και η υιοθέτηση ηλεκτρικών οχημάτων, μπαταριών αποθήκευσης ενέργειας και αντλιών θερμότητας αυξάνεται σε ορισμένες αγορές.

Υπάρχουν επίσης τεχνολογίες που δεν έχουν φθάσει σε αυτό το υποσχόμενο στάδιο (υδρογόνο, «πράσινη» αμμωνία).