Η κλιματική αλλαγή αποτελεί έναν πολυπαραγοντικό κίνδυνο που δεν γίνεται να παραβλεφθεί. Η ανθρωπότητα, αφήνοντας πίσω της άλλη μια χρονιά, βρίσκεται μπροστά σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι που θα καθορίσει τη βιωσιμότητα του πολιτισμού για τους επόμενους αιώνες.

Η επιστημονική κοινότητα, μέσω των πιο πρόσφατων εκθέσεων του WMO (Παγκόσμιος Μετεωρολογικός Οργανισμός) και του προγράμματος Copernicus, επιβεβαιώνει ότι η κλιματική κρίση δεν είναι μια μελλοντική απειλή, αλλά μια παρούσα πραγματικότητα που επιταχύνεται με ρυθμούς που ξεπερνούν ακόμη και τα πιο δυσοίωνα μοντέλα των προηγούμενων δεκαετιών.

Το 2025 είναι το δεύτερο θερμότερο έτος που καταγράφτηκε ποτέ (μοιράζεται τη θέση με το 2023), αμέσως μετά από το ακραίο 2024. Η τελευταία ενδεκαετία (2015-2025) αποτελεί την θερμότερη περίοδο που έχει καταγραφεί ποτέ, με τη μέση παγκόσμια θερμοκρασία να φλερτάρει επικίνδυνα με το όριο του 1,5°C πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του Δεκεμβρίου 2025, οι συγκεντρώσεις των αερίων του θερμοκηπίου -κυρίως του διοξειδίου του άνθρακα (CO₂) και του μεθανίου (CH₄)- συνεχίζουν να αυξάνονται, παρά τις διεθνείς δεσμεύσεις. Το CO₂ συσσωρεύεται στην ατμόσφαιρα ταχύτερα από οποιαδήποτε άλλη στιγμή στην ανθρώπινη ιστορία, έχοντας αυξηθεί κατά 10% μέσα σε μόλις δύο δεκαετίες.

Η πιο ανησυχητική επιστημονική εξέλιξη στα τέλη του 2025 είναι η δημοσίευση της έκθεσης «Global Tipping Points Report 2025». Η μελέτη αυτή, στην οποία συμμετείχαν πάνω από 160 επιστήμονες, κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για τα λεγόμενα «σημεία χωρίς επιστροφή».

Η Διεθνής Διάσκεψη για το Κλίμα (COP30), που πραγματοποιήθηκε τον Νοέμβριο του 2025 στην Μπελέμ της Βραζιλίας, έθεσε τις βάσεις για το τι πρέπει να ακολουθήσει το 2026. Η εισαγωγή της έννοιας του «Global Mutirão» (μια λέξη των αυτόχθονων που σημαίνει «συλλογική προσπάθεια») υπογραμμίζει την ανάγκη για άμεση υλοποίηση των υποσχέσεων.

Παρόλο που η COP30 πέτυχε τη συμφωνία για τους «Δείκτες Προσαρμογής της Μπελέμ» (59 συγκεκριμένοι δείκτες για τη μέτρηση της ανθεκτικότητας των κρατών), απέτυχε να θέσει ένα αυστηρό χρονοδιάγραμμα για την πλήρη κατάργηση των ορυκτών καυσίμων.

Αυτό καταδεικνύει την ανάγκη το 2026 να είναι το έτος κατά το οποίο η πίεση από την κοινωνία των πολιτών και τους επιστήμονες θα κορυφωθεί.

Σημαντική σημείωση: Το «Roadmap to 1.3T» (Οδικός Χάρτης για το 1,3 τρισεκατομμύριο δολάρια) που συμφωνήθηκε, στοχεύει στη χρηματοδότηση των αναπτυσσόμενων χωρών για την κλιματική μετάβαση έως το 2035. Ωστόσο, η ροή αυτών των κεφαλαίων πρέπει να ξεκινήσει τώρα, το 2026, για να αποφευχθεί η πλήρης κατάρρευση των ευάλωτων οικονομιών.

Για να έχουμε μια ελπίδα συγκράτησης της θερμοκρασίας, το 2026 πρέπει να είναι το έτος της δραστικής υλοποίησης και όχι των διακηρύξεων. Οι προτεραιότητες είναι σαφείς:

Καθώς μπαίνουμε στο 2026, αυτό που επισημαίνει η επιστήμη είναι ξεκάθαρο: Κάθε δέκατο του βαθμού μετράει. Η διαφορά μεταξύ του 1,5°C και του 2,0°C δεν είναι απλώς ένας αριθμός, αλλά η επιβίωση εκατομμυρίων ανθρώπων και χιλιάδων ειδών.

Η κλιματική αλλαγή δεν είναι ένα πρόβλημα που επιδέχεται αναβολή για την επόμενη δεκαετία. Οι αποφάσεις που θα λάβουν οι κυβερνήσεις και οι επιχειρήσεις τους επόμενους 12 μήνες, μπορεί να σφραγίσουν τη μοίρα των επόμενων γενεών.

Η πλειονότητα των επιστημόνων επιμένει ότι «η τεχνογνωσία υπάρχει, οι πόροι μπορούν να βρεθούν» και ότι «αυτό που απαιτείται είναι η πολιτική βούληση για σύγκρουση με τα συμφέροντα που κρατούν τον πλανήτη δέσμιο των ορυκτών καυσίμων».

Το 2026 πρέπει να είναι η χρονιά που θα σταματήσουμε να μιλάμε για την κρίση και θα αρχίσουμε να ζούμε τη λύση. Πριν να είναι, οριστικά, αργά.