Μια μελέτη μοντελοποίησης που δημοσιεύθηκε στο έγκριτο επιστημονικό περιοδικό «Nature Climate Change» κρούει τον κώδωνα του κινδύνου: ο ρυθμός εξαφάνισης των παγετώνων σε όλο τον κόσμο αναμένεται να εκτοξευθεί μέχρι το τέλος του αιώνα.

Η ερευνητική ομάδα, υπό τον συντονισμό του Πολυτεχνείου της Ζυρίχης (ETH), μελέτησε επισταμένα πάνω από 200.000 παγετώνες, αξιοποιώντας δορυφορικά δεδομένα από μια διεθνή βάση καταγραφής των ορίων τους. Οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν τρία προηγμένα παγκόσμια μοντέλα παγετώνων και ανέπτυξαν τέσσερα διαφορετικά σενάρια για την υπερθέρμανση του πλανήτη έως το 2100: αύξηση της μέσης θερμοκρασίας κατά 1,5°C, 2°C, 2,7°C και 4°C σε σύγκριση με τα προβιομηχανικά επίπεδα.

Τα αποτελέσματα είναι αποκαλυπτικά: η έκταση της απώλειας των παγετώνων είναι άμεσα συνδεδεμένη με το μέγεθος της αύξησης της θερμοκρασίας. Οι συγγραφείς της μελέτης τονίζουν ότι η συγκράτηση της υπερθέρμανσης στους 1,5°C —τον φιλόδοξο στόχο της Συμφωνίας του Παρισιού— θα μπορούσε να οδηγήσει στη διατήρηση υπερδιπλάσιου αριθμού παγετώνων έως το 2100, σε σύγκριση με ένα σενάριο αύξησης κατά 2,7°C. Στο ζοφερό σενάριο αύξησης της θερμοκρασίας κατά 4°C, εκτιμάται ότι θα απομείνουν μόλις 18.000 παγετώνες, ενώ στο πιο αισιόδοξο σενάριο των 1,5°C, ο αριθμός τους θα μπορούσε να αγγίξει τους 100.000!

Η έρευνα αποκαλύπτει επίσης ότι, με άνοδο της θερμοκρασίας κατά 1,5°C, η μέγιστη ετήσια απώλεια παγετώνων θα συμβεί γύρω στο 2041, με περίπου 2.000 παγετώνες να εξαφανίζονται κάθε χρόνο. Δυστυχώς, σε ένα σενάριο αύξησης κατά 4°C, το αποκορύφωμα αυτής της καταστροφικής διαδικασίας μετατίθεται στο 2055, με τις ετήσιες απώλειες να εκτινάσσονται έως και τους 4.000 παγετώνες, λόγω της εντονότερης συρρίκνωσης της επιφάνειας και του όγκου τους.

Ιδιαίτερα ευάλωτες στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής θεωρούνται οι περιοχές που φιλοξενούν μεγάλο αριθμό μικρών παγετώνων, σε σχετικά χαμηλά υψόμετρα ή κοντά στον ισημερινό. Σε αυτές περιλαμβάνονται οι μαγευτικές Άλπεις, ο επιβλητικός Καύκασος, τα μεγαλειώδη Βραχώδη Όρη, καθώς και τμήματα των Άνδεων και ορισμένες αφρικανικές οροσειρές σε χαμηλά γεωγραφικά πλάτη. Σύμφωνα με τις ζοφερές εκτιμήσεις, πάνω από τους μισούς παγετώνες αυτών των περιοχών ενδέχεται να χαθούν μέσα στα επόμενα 10 έως 20 χρόνια!

Ειδικά για τις Άλπεις, τα σενάρια είναι εφιαλτικά. Αν οι σημερινές κλιματικές πολιτικές οδηγήσουν σε άνοδο της παγκόσμιας θερμοκρασίας κατά 2,7 βαθμούς Κελσίου, υπολογίζεται ότι έως το 2100 θα απομείνουν στην κεντρική Ευρώπη περίπου 110 παγετώνες, δηλαδή μόλις το 3% του σημερινού αριθμού. Σε ένα ακόμη πιο δυσοίωνο σενάριο αύξησης κατά 4 βαθμούς Κελσίου, ο αριθμός αυτός θα συρρικνωθεί δραματικά σε περίπου 20 παγετώνες, ένα ποσοστό γύρω στο 1%. Ακόμη και στην πιο αισιόδοξη εκδοχή, με συγκράτηση της υπερθέρμανσης στους 1,5 βαθμούς Κελσίου, εκτιμάται ότι θα διατηρηθεί μόνο το 12% των αλπικών παγετώνων, περίπου 430, έως το τέλος του αιώνα. Δυστυχώς, οι Άλπεις αναμένεται να φτάσουν στο μέγιστο επίπεδο απωλειών ήδη την περίοδο 2033–2041, συνεχίζοντας μια θλιβερή τάση που έχει καταγραφεί και στο παρελθόν. Είναι ενδεικτικό ότι, σύμφωνα με προηγούμενα στοιχεία των ερευνητών, περισσότεροι από 1.000 παγετώνες εξαφανίστηκαν στην Ελβετία μεταξύ 1973 και 2016.

Αντίθετα, περιοχές με πολύ μεγαλύτερους παγετώνες, όπως η παγωμένη Γροιλανδία και η αχανής Ανταρκτική, εκτιμάται ότι θα βιώσουν την κορύφωση της απώλειας παγετώνων αργότερα μέσα στον αιώνα.

Οι επιστήμονες υπογραμμίζουν με έμφαση ότι η συρρίκνωση και εξαφάνιση των παγετώνων δεν θα επηρεάσει μόνο το φυσικό περιβάλλον, αλλά και τα εύθραυστα οικοσυστήματα, τους πολύτιμους υδάτινους πόρους, την πολιτιστική κληρονομιά, καθώς και την οικονομική δραστηριότητα πολλών περιοχών.