Η σχέση μας με το περιβάλλον είναι περίπλοκη, επηρεασμένη από πολιτισμικούς, οικονομικούς και ψυχολογικούς παράγοντες. Μια νέα παγκόσμια μελέτη ρίχνει φως σε αυτή τη σύνδεση, αποκαλύπτοντας εκπλήξεις.

Η Βρετανία, παρά το ρομαντικό της παρελθόν, κατέχει την 55η θέση ανάμεσα σε 61 χώρες, υποδεικνύοντας μια σημαντική απομάκρυνση από το φυσικό περιβάλλον. Στον αντίποδα, το Νεπάλ αναδεικνύεται ως η πιο «φυσικά συνδεδεμένη» χώρα, όπου η καθημερινότητα, η πίστη και η πνευματικότητα συνυπάρχουν αρμονικά με τη φύση.

Η «σύνδεση με τη φύση» δεν είναι απλώς θέμα επισκέψεων σε πάρκα. Είναι μια ψυχολογική μέτρηση της εγγύτητας που νιώθουμε με τα έμβια όντα και της αίσθησης ενότητας με τον φυσικό κόσμο. Έρευνες δείχνουν ότι αυτή η σύνδεση συνδέεται με καλύτερη ψυχική υγεία και περιβαλλοντική ευθύνη.

Η ανισότητα, η υπερκατανάλωση και η αποσύνδεση από τη φύση αποτελούν τις τρεις κύριες αιτίες της απώλειας βιοποικιλότητας. Στη μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Ambio, ερευνητές από τη Βρετανία και την Αυστρία, με επικεφαλής τον καθηγητή Miles Richardson, ανέλυσαν δεδομένα από 57.000 συμμετέχοντες σε 61 χώρες. Ένα σημαντικό εύρημα είναι ότι οι πιο «πνευματικές» κοινωνίες τείνουν να αισθάνονται πιο κοντά στη φύση.

Η θρησκευτικότητα και η πίστη συχνά καλλιεργούν την αντίληψη της φύσης ως κάτι «ιερό», που μας περιβάλλει και μας υπερβαίνει. Αυτό εξηγεί γιατί χώρες όπως το Νεπάλ, το Ιράν και η Νότια Αφρική βρίσκονται στην κορυφή της κατάταξης, παρά την έλλειψη «πράσινων» υποδομών.

Ο καθηγητής Richardson επισημαίνει ότι η Βρετανία έχει μετατραπεί σε μια «υπερ-λογική, οικονομικά προσανατολισμένη κοινωνία», όπου η απόδοση και το χρήμα κυριαρχούν. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την απομάκρυνση από τη φύση, παρά την ύπαρξη πολλών περιβαλλοντικών οργανώσεων.

Η μελέτη δείχνει ότι η αστικοποίηση, το υψηλό εισόδημα, η χρήση του διαδικτύου και η επιχειρηματικότητα αποσυνδέουν τους ανθρώπους από τη φύση. Σε αυτές τις κοινωνίες, η φύση θεωρείται «πόρος» και όχι αναπόσπαστο μέρος του κόσμου μας.

Χώρες όπως η Ολλανδία, ο Καναδάς, η Γερμανία, το Ισραήλ, η Ιαπωνία και η Ισπανία βρίσκονται χαμηλά στην κατάταξη, καθώς έχουν επικεντρωθεί στον εκσυγχρονισμό και την παγκοσμιοποιημένη οικονομία. Αντίθετα, χώρες όπως η Κροατία, η Βουλγαρία και η Γαλλία διατηρούν ισχυρότερη σχέση με τη φύση, χάρη στον αγροτικό τρόπο ζωής και την εθνική παράδοση.

Η επιστροφή στη φύση δεν είναι πολυτέλεια, αλλά ανάγκη επιβίωσης. Η απώλεια της σύνδεσης με τη φύση μας καθιστά αδιάφορους απέναντι στην κατάρρευση της βιοποικιλότητας και την κλιματική αλλαγή.

Δεν αρκεί να χτίζουμε πάρκα. Χρειάζεται να δημιουργήσουμε μια «ιερότητα», μετατρέποντας τα αστικά φυσικά τοπία σε στοιχεία ταυτότητας και μνήμης. Αυτό ξεκινά από την παιδική ηλικία, με δραστηριότητες που ενώνουν τα παιδιά με την άγρια φύση.

Ο Richardson προτείνει μια πολιτισμική στροφή, εντάσσοντας τη φύση στην καθημερινή ζωή των ανθρώπων, από τα νοσοκομεία μέχρι τα σχολεία. Να γίνει η φύση «συμβατική ανάγκη» και όχι απλώς ένα χόμπι.

Από την «πράσινη ιατρική» μέχρι την αναγνώριση της φύσης ως νομικής οντότητας και τον υπολογισμό της βιοποικιλότητας στις επενδύσεις, υπάρχουν πολλοί τρόποι για να επανασυνδεθούμε με τον φυσικό κόσμο.