Κάθε λεπτό που περνάει, ένας άνθρωπος χάνει τη ζωή του εξαιτίας της ζέστης, σύμφωνα με την έκθεση του Lancet Countdown για το 2025 σχετικά με την υγεία και την κλιματική αλλαγή. Τα ευρήματα της έκθεσης, που δημοσιεύθηκε στο The Lancet την Τρίτη, είναι αποκαρδιωτικά. Οι υψηλές θερμοκρασίες ευθύνονται για τον θάνατο περίπου 550.000 ανθρώπων ετησίως – δηλαδή, ένας άνθρωπος κάθε λεπτό. Αυτό αντιπροσωπεύει μια εκπληκτική αύξηση της τάξης του 63% σε σύγκριση με τη δεκαετία του 1990.

Η ένατη έκδοση αυτής της ετήσιας αξιολόγησης, στην οποία συμμετείχαν 128 ερευνητές από 71 ιδρύματα, παρουσιάζει μια εικόνα ζοφερή και απαιτεί άμεση δράση για το κλίμα με επίκεντρο την υγεία, πριν να είναι πολύ αργά. Η έκθεση εκτιμά ότι 546.000 άνθρωποι χάνουν τη ζωή τους κάθε χρόνο λόγω του καύσωνα, ένας αριθμός που αυξάνεται σταθερά παράλληλα με την άνοδο των παγκόσμιων θερμοκρασιών. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι το 84% των ημερών καύσωνα που βίωσαν οι άνθρωποι μεταξύ 2020 και 2024 δεν θα είχαν συμβεί χωρίς την ανθρωπογενή κλιματική αλλαγή.

Τα βρέφη και οι ηλικιωμένοι είναι οι πλέον ευάλωτοι. Συγκεκριμένα, τα μωρά κάτω του ενός έτους αντιμετωπίζουν σχεδόν τέσσερις φορές περισσότερες ημέρες καύσωνα σε σύγκριση με τη δεκαετία του 1990, ενώ οι ενήλικες άνω των 65 ετών αντιμετωπίζουν τριπλάσια αύξηση. Πέρα από την άμεση απειλή της θερμότητας, η μελέτη υπογραμμίζει ότι η κλιματική αλλαγή αποσταθεροποιεί τα συστήματα από τα οποία εξαρτάται η ανθρώπινη ζωή – από την τροφή και το νερό έως την οικονομική παραγωγικότητα.

Η μελέτη προειδοποιεί ότι ορισμένα μέρη του κόσμου πλησιάζουν επικίνδυνα σε κρίσιμα σημεία καμπής, όπου τα όρια θερμότητας και υγρασίας καθιστούν το ανθρώπινο σώμα ανίκανο να ψυχθεί αποτελεσματικά. Σε αυτές τις συνθήκες, ακόμη και η σύντομη έκθεση μπορεί να οδηγήσει σε οργανική ανεπάρκεια ή θάνατο. Οι ερευνητές εκφράζουν φόβους ότι αυτά τα όρια μπορεί να επιτευχθούν νωρίτερα από το αναμενόμενο. Για παράδειγμα, στη Λατινική Αμερική, οι θάνατοι που σχετίζονται με τη ζέστη έχουν υπερδιπλασιαστεί από το 2000. Πολλές χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος αντιμετωπίζουν παρόμοιες απειλές, συχνά χωρίς αξιόπιστα συστήματα ψύξης, υγειονομική περίθαλψη ή υποδομές έγκαιρης προειδοποίησης.

Την ίδια στιγμή, οι ανεπτυγμένες χώρες συνεχίζουν να εκπέμπουν ποσότητες ρεκόρ αερίων του θερμοκηπίου, με το 2024 να καταγράφει τις υψηλότερες παγκόσμιες εκπομπές που έχουν καταγραφεί ποτέ, παρά τις δεκαετίες δεσμεύσεων για το κλίμα. Η έκθεση υπογραμμίζει επίσης τη μείωση της πολιτικής δέσμευσης, καθώς η κλιματική κρίση επιδεινώνεται. Οι αναφορές σε θέματα «κλίματος και υγείας» στις ομιλίες των παγκόσμιων ηγετών στον ΟΗΕ μειώθηκαν από 62% το 2021 σε μόλις 30% το 2024.

Σύμφωνα με την έκθεση, η ζημιά στην υγεία θα επιδεινωθεί με ηγέτες όπως ο Ντόναλντ Τραμπ να καταρρίπτουν τις πολιτικές για το κλίμα και τις πετρελαϊκές εταιρείες να συνεχίζουν να εκμεταλλεύονται νέα αποθέματα. Παράλληλα, οι καθαρές επιδοτήσεις ορυκτών καυσίμων πλησίασαν το 1 τρισεκατομμύριο δολάρια το 2024, με την οικονομική στήριξη προς τις εταιρείες ορυκτών καυσίμων να αυξάνεται κατά 30%, ακόμη και καθώς οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας γίνονται πιο κερδοφόρες.

Το Lancet Countdown 2025 καλεί κυβερνήσεις, επιχειρήσεις και πολίτες να αναλάβουν δράση. Οι συγγραφείς της έκθεσης προειδοποιούν ότι η ανθρωπότητα βρίσκεται σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι. Η Δρ. Μαρίνα Ρομανέλο, του University College London (UCL), η οποία ηγήθηκε της ανάλυσης, δήλωσε: «Αυτή [η έκθεση] σκιαγραφεί μια ζοφερή και αναμφισβήτητη εικόνα των καταστροφικών βλαβών για την υγεία που φτάνουν σε όλες τις γωνιές του κόσμου. Η καταστροφή ζωών και μέσων διαβίωσης θα συνεχίσει να κλιμακώνεται μέχρι να τερματίσουμε τον εθισμό μας στα ορυκτά καύσιμα».

Η Ρομανέλο συμπλήρωσε: «Βλέπουμε εκατομμύρια θανάτους να συμβαίνουν άσκοπα κάθε χρόνο λόγω της καθυστέρησης στον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής και της καθυστέρησης στην προσαρμογή μας σε αυτήν, η οποία δεν μπορεί να αποφευχθεί. Βλέπουμε βασικούς ηγέτες, κυβερνήσεις και εταιρείες να οπισθοχωρούν από τις δεσμεύσεις τους για το κλίμα και να θέτουν τους ανθρώπους σε ολοένα και μεγαλύτερο κίνδυνο». Τέλος, η Ρομανέλο τόνισε: «Αν συνεχίσουμε να χρηματοδοτούμε τα ορυκτά καύσιμα και να επιτρέπουμε αυτήν την επέκταση των ορυκτών καυσίμων, γνωρίζουμε ότι ένα υγιές μέλλον δεν είναι εφικτό».