Μια νέα μελέτη αποκαλύπτει ότι το μέσο μέγεθος των δέντρων στον Αμαζόνιο αυξήθηκε κατά 3,2% τα τελευταία 30 χρόνια. Το φαινόμενο αυτό φαίνεται να συνδέεται άμεσα με τα αυξανόμενα επίπεδα διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα. Τα ευρήματα προέρχονται από το δίκτυο RAINFOR, μια διεθνή συνεργασία με τη συμμετοχή περισσότερων από 60 πανεπιστημίων από τη Νότια Αμερική, το Ηνωμένο Βασίλειο και άλλες χώρες. Στο πλαίσιο αυτής της συνεργασίας, περίπου 100 ερευνητές παρακολούθησαν το μέγεθος των δέντρων σε 188 μόνιμες δασικές εκτάσεις, δημιουργώντας ένα πολύτιμο σύνολο δεδομένων μακράς διάρκειας.

Η καθηγήτρια Μπεατρίζ Μαριμόν, από το Πανεπιστήμιο do Mato Grosso, η οποία συντόνισε μεγάλο μέρος της συλλογής δεδομένων στη νότια Αμαζονία, δήλωσε: «Πρόκειται για μια θετική είδηση. Συχνά ακούμε πως η κλιματική αλλαγή και ο κατακερματισμός του φυσικού περιβάλλοντος απειλούν τα δάση του Αμαζονίου. Την ίδια στιγμή όμως, τα δέντρα στα άθικτα δάση έχουν μεγαλώσει και ακόμη και τα μεγαλύτερα δέντρα συνεχίζουν να ευδοκιμούν παρά τις απειλές».

Η έρευνα έδειξε ότι τόσο τα μεγάλα όσο και τα μικρότερα δέντρα αυξήθηκαν σε μέγεθος, κάτι που συνάδει με τα οφέλη της «γονιμοποίησης» από τα αυξημένα επίπεδα διοξειδίου του άνθρακα. Αυτό επιβεβαιώνει τον καθοριστικό ρόλο του δάσους στην απορρόφηση του άνθρακα.

Η Δρ. Αντριάν Εσκιβέλ-Μιούελμπερτ, μια από τους επικεφαλής της μελέτης RAINFOR, τόνισε τη σημασία της ανακάλυψης ενόψει της COP30 στη Βραζιλία: «Λίγο πριν από την COP30 στη Βραζιλία αργότερα φέτος, τα ευρήματα αυτά υπογραμμίζουν τη σημασία των τροπικών δασών στην προσπάθειά μας να μετριάσουμε την ανθρωπογενή κλιματική αλλαγή». Και συμπλήρωσε: «Τα μεγάλα δέντρα είναι εξαιρετικά πολύτιμα για την απορρόφηση του διοξειδίου του άνθρακα από την ατμόσφαιρα και αυτή η μελέτη το επιβεβαιώνει. Παρά τις ανησυχίες ότι η κλιματική αλλαγή μπορεί να πλήξει τα δέντρα του Αμαζονίου, η επίδραση του διοξειδίου του άνθρακα στην τόνωση της ανάπτυξής τους παραμένει. Αυτό δείχνει την εντυπωσιακή ανθεκτικότητα των δασών αυτών – τουλάχιστον προς το παρόν».

Η Δρ. Ρεμπέκα Μπάνμπουρι Μόργκαν από το Πανεπιστήμιο του Μπρίστολ, η οποία συμμετείχε στη μελέτη, προειδοποίησε για τις επιπτώσεις της αποψίλωσης: «Η έρευνά μας δείχνει επίσης πόσο καταστροφική είναι η αποψίλωση. Τα μεγάλα τροπικά δέντρα είναι εκατοντάδων ετών. Δεν μπορούμε απλώς να φυτέψουμε καινούργια δέντρα και να περιμένουμε να προσφέρουν το ίδιο όφελος σε άνθρακα και βιοποικιλότητα όπως τα παλαιά, φυσικά δάση».

Προηγούμενες έρευνες του δικτύου RAINFOR είχαν ήδη καταδείξει τον καθοριστικό ρόλο του τροπικού δάσους του Αμαζονίου στην απορρόφηση του διοξειδίου του άνθρακα.

Ο καθηγητής Τιμ Μπέικερ από το Πανεπιστήμιο του Λιντς στη Βρετανία, σημείωσε: «Γνωρίζαμε ότι η συνολική ποσότητα άνθρακα που αποθηκεύεται στα δέντρα των άθικτων δασών του Αμαζονίου έχει αυξηθεί. Αυτό που δείχνει τώρα η νέα μελέτη είναι ότι όλα τα δέντρα – μικρά και μεγάλα – έχουν μεγαλώσει την ίδια περίοδο. Ολόκληρο το δάσος έχει αλλάξει».

Η μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Nature Plants, είναι η πρώτη που καταγράφει πώς η αύξηση του διοξειδίου του άνθρακα έχει μεταβάλει συστηματικά το μέγεθος των δέντρων στον Αμαζόνιο.

Οι συγγραφείς της μελέτης επισημαίνουν ότι αυτό έχει και άλλες σημαντικές επιπτώσεις.

Ο Όλιβερ Φίλιπς, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Λιντς, προειδοποιεί για τις επιπτώσεις της αποψίλωσης: «Το τι θα συμβεί με τα μεγάλα δέντρα – πώς θα ανταποκριθούν στις αυξανόμενες κλιματικές απειλές και πώς θα καταφέρουν να διασπείρουν τους σπόρους τους – είναι πλέον ένα κρίσιμο ερώτημα. Η υγεία αυτών των γιγάντων εξαρτάται από τη συνοχή του οικοσυστήματος του Αμαζονίου. Η αποψίλωση λειτουργεί ως καταλύτης απειλών και, αν συνεχιστεί, θα οδηγήσει στην καταστροφή τους».