Οι ΗΠΑ εισήλθαν χθες σε μια περίοδο δημοσιονομικής παράλυσης, με άγνωστη διάρκεια, καθώς οι έντονες κομματικές διαφωνίες εμπόδισαν το Κογκρέσο και τον Λευκό Οίκο να συμφωνήσουν για τη χρηματοδότηση της ομοσπονδιακής κυβέρνησης. Αυτό είναι το πρώτο shutdown από το 2018, το οποίο, σύμφωνα με αναλυτές, θα έχει τις μεγαλύτερες και ίσως πιο μόνιμες συνέπειες. Χιλιάδες ομοσπονδιακοί υπάλληλοι οδηγούνται σε αναγκαστική αργία και βασικά κυβερνητικά προγράμματα και υπηρεσίες αναστέλλουν τη λειτουργία τους.

Το προηγούμενο "λουκέτο" είχε συμβεί κατά τη διάρκεια της προηγούμενης θητείας του Ντόναλντ Τραμπ και διήρκεσε 35 ημέρες, το μεγαλύτερο σε διάρκεια στην ιστορία της ομοσπονδιακής κυβέρνησης από το 1981. Συνολικά, από τότε έχουν σημειωθεί 15 shutdown στις ΗΠΑ. Η τρέχουσα διαμάχη ξεκίνησε όταν οι Δημοκρατικοί ζήτησαν από τον πρόεδρο να παρατείνει τις επιδοτήσεις υγειονομικής περίθαλψης που λήγουν και να ακυρώσει τις σημαντικές περικοπές στο πρόγραμμα Medicaid που είχε θεσπίσει η κυβέρνησή του. Λίγες ώρες πριν από την εκπνοή της προθεσμίας, τα μεσάνυχτα της Τρίτης (30.9) προς Τετάρτη, οι Δημοκρατικοί στη Γερουσία απέρριψαν το σχέδιο των Ρεπουμπλικανών, το οποίο προέβλεπε παράταση της χρηματοδότησης έως τις 21 Νοεμβρίου. Οι Δημοκρατικοί αντιτάχθηκαν στο προσωρινό σχέδιο προϋπολογισμού επειδή δεν περιλάμβανε την παράταση της υγειονομικής κάλυψης εκατομμυρίων Αμερικανών, κυρίως μέσω του προγράμματος Obamacare, η οποία λήγει στα τέλη του έτους. Οι Ρεπουμπλικανοί κατέχουν την πλειοψηφία στη Γερουσία με 54 έδρες, αλλά οι κανονισμοί του Σώματος απαιτούν την έγκριση οποιουδήποτε κειμένου προϋπολογισμού με 60 ψήφους σε σύνολο 100. Επομένως, οι Ρεπουμπλικανοί χρειάζονταν τουλάχιστον 6 ψήφους από τους Δημοκρατικούς. Το νομοσχέδιο καταψηφίστηκε με 55 ψήφους υπέρ και 45 κατά.

Λίγο αργότερα, ο διευθυντής προϋπολογισμού του Λευκού Οίκου, Ράσελ Βόουτ, έδωσε εντολή στις υπηρεσίες να "προχωρήσουν στα σχέδιά τους για ένα ομαλό κλείσιμο της κυβέρνησης".

"Αν ο πρόεδρος ήταν έξυπνος, θα κινούσε γη και ουρανό για να διορθώσει την κρίση στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης αμέσως, επειδή οι Αμερικανοί θα τον θεωρήσουν υπεύθυνο όταν αρχίσουν να πληρώνουν 500 και 600 δολάρια τον μήνα περισσότερα για την ασφάλιση υγείας τους", δήλωσε ο Δημοκρατικός γερουσιαστής Τσακ Σούμερ, ηγέτης της μειοψηφίας. Στην ομιλία του στη Γερουσία, ο επικεφαλής των Ρεπουμπλικανών, Τζον Θιουν, απέδωσε το shutdown στο "ξέσπασμα θυμού" των Δημοκρατικών και πρόσθεσε ότι όλο αυτό το χάος "μπορεί να τερματιστεί σήμερα".

Εάν δεν επεκταθούν οι φορολογικές ελαφρύνσεις του Obamacare, περίπου τέσσερα εκατομμύρια Αμερικανοί θα χάσουν την ασφαλιστική τους κάλυψη από το επόμενο έτος και οι τιμές θα αυξηθούν για άλλους 20 εκατομμύρια Αμερικανούς, σύμφωνα με εκτιμήσεις. Το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κογκρέσου έχει προβλέψει ότι 10 εκατομμύρια περισσότεροι Αμερικανοί θα μείνουν ανασφάλιστοι έως το 2034, ως αποτέλεσμα των περικοπών στον τομέα της υγείας.

Οι Δημοκρατικοί απέρριψαν το σχέδιο προσωρινού προϋπολογισμού επειδή δεν περιλάμβανε την παράταση της υγειονομικής κάλυψης εκατομμυρίων Αμερικανών.

Δημοκρατικοί και Ρεπουμπλικάνοι αλληλοκατηγορούνται για το χάος, ενώ ο ίδιος ο Τραμπ φέρεται να απολαμβάνει την προοπτική ενός shutdown, το οποίο, όπως δήλωσε, θα χρησιμοποιήσει για να πλήξει τους πολιτικούς του αντιπάλους και να μειώσει δραστικά το μέγεθος της κυβέρνησης.

Οι ψηφοφόροι συνήθως κατηγορούν το κόμμα που βρίσκεται στην εξουσία για το shutdown. Ωστόσο, οι πολιτικές επιπτώσεις θα εξαρτηθούν από τη διάρκεια και την κλίμακα του "λουκέτου", το οποίο συμβαίνει περισσότερο από ένα χρόνο πριν από τις ενδιάμεσες εκλογές του 2026, που θα καθορίσουν ποιο κόμμα θα ελέγχει το Κογκρέσο κατά τα δύο τελευταία χρόνια της θητείας Τραμπ.

Το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κογκρέσου εκτιμά ότι 750.000 ομοσπονδιακοί υπάλληλοι θα τεθούν σε αναγκαστική αργία μέσα στις επόμενες ημέρες, με συνολικό ημερήσιο κόστος περίπου 400 εκατομμύρια δολάρια. Επιπλέον, υπολογίζεται ότι 150.000 εργαζόμενοι έχουν αποδεχτεί το πρόγραμμα "εθελούσιας παραίτησης" που είχε θέσει σε ισχύ το λεγόμενο "τμήμα κυβερνητικής αποτελεσματικότητας" (Doge) υπό τον Ελον Μασκ για να μειώσει το εργατικό δυναμικό. Σύμφωνα με το Reuters, πρόκειται για τη μεγαλύτερη ετήσια αποχώρηση δημοσίων υπαλλήλων εδώ και σχεδόν 80 χρόνια.

Ο Τζον Μίλεν, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Parsons Capital Management, εμφανίζεται καθησυχαστικός, λέγοντας ότι τα κυβερνητικά shutdown είναι "βραχυπρόθεσμα αιφνίδια προβλήματα" και σπάνια έχουν διαρκή αντίκτυπο. "Εάν η κυβέρνηση υλοποιήσει τα σχέδια για την απόλυση εργαζομένων, αυτό θα αλλάξει τις ισορροπίες", πρόσθεσε. Οι μαζικές απώλειες θέσεων εργασίας "θα μπορούσαν να έχουν συνέπειες, ιδιαίτερα σε μια εποχή που η οικονομία μας δεν αναπτύσσεται με γοργούς ρυθμούς", συμπλήρωσε.

Τα πάντα θα εξαρτηθούν από τη διάρκεια του shutdown. Ο καθηγητής του Πανεπιστημίου του Σικάγου Ρόμπερτ Πέιπ εκτίμησε ότι το πολωμένο πολιτικό κλίμα στις ΗΠΑ, κυρίως μετά τη δολοφονία του Τσάρλι Κερκ, και η αυξανόμενη επιρροή των πιο ακραίων φωνών στα δύο κόμματα, πιθανότατα θα δυσκολέψουν την εξεύρεση συμβιβαστικής λύσης.