Μια δήλωση του υπουργού Μεταφορών, Κωνσταντίνου Κυρανάκη, έφερε τα πάνω κάτω στον συγκοινωνιακό χάρτη της Αθήνας και του Πειραιά: «Αφού πλέον διαθέτουμε ηλεκτρικά λεωφορεία γιατί να διατηρούμε και τα τρόλεϊ που τροφοδοτούνται με ηλεκτρισμό από καλώδια που επιβαρύνουν τον ουρανό;». Με αυτά τα λόγια, προανήγγειλε τη σταδιακή κατάργηση των τρόλεϊ, πυροδοτώντας ένα κύμα αντιδράσεων και ερωτημάτων. Άραγε, είναι αυτή η καλύτερη λύση για την πόλη; Ή μήπως μια βιαστική απόφαση με απρόβλεπτες συνέπειες;

Πέρα από την αισθητική «επιβάρυνση» που προκαλούν τα καλώδια στον ουρανό της πόλης, όπως αναφέρει ο υπουργός, η ουσία της υπόθεσης βρίσκεται στο κόστος και την αποτελεσματικότητα. Ο κ. Κυρανάκης υποστηρίζει ότι τα τρόλεϊ είναι παλιά και χρειάζονται αντικατάσταση, ενώ τα ηλεκτρικά λεωφορεία είναι πιο οικονομικά και ευέλικτα. Όμως, είναι έτσι τα πράγματα; Μήπως η λάμψη της «πράσινης» τεχνολογίας κρύβει παγίδες;

Το σχέδιο του υπουργείου προβλέπει την κατάργηση των τρόλεϊ σε δύο φάσεις, ξεκινώντας από το φθινόπωρο. Οι παραδοσιακές γραμμές που διασχίζουν κεντρικές αρτηρίες, όπως η Πανεπιστημίου, η Πατησίων και η Βασιλίσσης Σοφίας, θα αποτελέσουν παρελθόν. Μια τέτοια αλλαγή, όμως, θα επηρεάσει άμεσα τη ζωή χιλιάδων πολιτών που εξυπηρετούνται καθημερινά από αυτά τα μέσα.

Δεν είναι λίγοι εκείνοι που θυμούνται την πρόσφατη εικόνα των ηλεκτρικών λεωφορείων να «γονατίζουν» κατά τη διάρκεια του καύσωνα. Σύμφωνα με δημοσίευμα της εφημερίδας «Τα ΝΕΑ», 62 από τα 240 λεωφορεία δεν μπορούσαν να ανταπεξέλθουν στις δύο βάρδιες, λόγω της υψηλής κατανάλωσης ενέργειας από τα κλιματιστικά, η οποία προκαλούσε βλάβες στους κινητήρες. Μήπως, λοιπόν, η αντικατάσταση των τρόλεϊ με ηλεκτρικά λεωφορεία είναι μια λύση που δεν έχει δοκιμαστεί επαρκώς στις πραγματικές συνθήκες της πόλης;

Η καταστροφή ενός δικτύου 300 χιλιομέτρων και ενός στόλου που κάποτε έφτανε τα 300 οχήματα (σήμερα λιγότερα από 230) είναι μια απόφαση με σοβαρές συνέπειες. Ας θυμηθούμε την ιστορική απόφαση της δεκαετίας του 1950, όταν ξηλώθηκαν οι γραμμές του τραμ για να αντικατασταθούν από… τρόλεϊ! Μήπως επαναλαμβάνουμε τα λάθη του παρελθόντος;

Ένα εύλογο ερώτημα που προκύπτει είναι γιατί η κυβέρνηση επιλέγει να αντικαταστήσει τα ηλεκτροκίνητα τρόλεϊ – που δεν επιβαρύνουν το περιβάλλον – και όχι τα ντιζελοκίνητα λεωφορεία. Η λογική υπαγορεύει ότι θα έπρεπε να δοθεί προτεραιότητα στην αντικατάσταση των πιο ρυπογόνων οχημάτων. Ή μήπως υπάρχουν άλλοι λόγοι που δεν βλέπουμε;

Παρά τις γενικόλογες υποσχέσεις για διασφάλιση των θέσεων εργασίας και για «δημοφιλείς» γραμμές που δεν θα επηρεαστούν, οι εργαζόμενοι και οι κάτοικοι παραμένουν επιφυλακτικοί. Ακόμα και ο πρώην υφυπουργός Μεταφορών, Βασίλης Οικονόμου, δήλωσε ότι επί των ημερών του ο σχεδιασμός αφορούσε την ανανέωση του στόλου των τρόλεϊ και όχι την κατάργησή τους. Τι έχει αλλάξει από τότε;

Οι εργαζόμενοι στις συγκοινωνίες καταγγέλλουν ότι οι δηλώσεις του υπουργού δεν έχουν καμία τεκμηρίωση και ότι το σχέδιο αυτό συνιστά συγκοινωνιακό λάθος και κοινωνική οπισθοδρόμηση. Η Ομοσπονδία Συνδικάτων Μεταφορών Ελλάδας (ΟΣΜΕ) επισημαίνει ότι τα τρόλεϊ είναι ένα από τα πιο φιλικά προς το περιβάλλον μέσα μεταφοράς, με μηδενικούς ρύπους στο σημείο λειτουργίας, και ότι διαθέτουν εκπαιδευμένο προσωπικό με τεράστια εμπειρία.

Η Πρωτοβουλία Οδηγών ΗΛΠΑΠ τονίζει ότι οι δηλώσεις του υπουργού δείχνουν «επικίνδυνη ελαφρότητα στον σχεδιασμό της συγκοινωνιακής πολιτικής» και προσθέτει ότι η επιλογή απαξίωσης του τρόλεϊ συνιστά σοβαρή υπονόμευση του δημοσίου συμφέροντος και αποδεικνύει πολιτική ανεπάρκεια στον χειρισμό θεμάτων βιώσιμης κινητικότητας.

Τα σωματεία καλούν τις διοικήσεις ΟΣΥ και ΟΑΣΑ να τοποθετηθούν δημόσια και προειδοποιούν με κινητοποιήσεις εάν το υπουργείο Μεταφορών επιμείνει στην απόφασή του. Το ερώτημα παραμένει: ποιος θα ακούσει τη φωνή των εργαζομένων και των πολιτών;

Ο Βασίλης Οικονόμου, μιλώντας στην ΕΡΤ, δήλωσε ότι διαφωνεί ριζικώς με αυτή την απόφαση και εξέφρασε την απορία του για το πώς και πότε ελήφθη. «Πώς γίνεται αυτό; Πώς αποφασίστηκε; Ποιος το είπε; Και γιατί το είπε;», διερωτήθηκε χαρακτηριστικά.

Η υπόθεση των τρόλεϊ είναι κάτι περισσότερο από μια συγκοινωνιακή αλλαγή. Είναι μια απόφαση που αγγίζει την ιστορία της πόλης, την καθημερινότητα των πολιτών και το μέλλον των δημόσιων μεταφορών. Θα επικρατήσει η λογική ή η βιασύνη; Θα ακούσουμε τις φωνές της αντίθεσης ή θα προχωρήσουμε σε μια αλλαγή που ίσως μετανιώσουμε πικρά;