Το ενδεχόμενο να ανατραπεί κάθε πρόοδος στον έλεγχο των πυρηνικών όπλων μετά τον Ψυχρό Πόλεμο είναι πλέον ορατό, μετά την κίνηση του Ντόναλντ Τραμπ. Ο Αμερικανός πρόεδρος διέταξε τις ένοπλες δυνάμεις των ΗΠΑ να επιστρέψουν στις πυρηνικές δοκιμές μετά από 32 χρόνια διακοπής, επικαλούμενος την πρόοδο της Ρωσίας και της Κίνας στους πυρηνικούς εξοπλισμούς.

Η ανακοίνωση έγινε μέσω ανάρτησης στην πλατφόρμα Truth Social, λίγο πριν την συνάντηση του Τραμπ με τον Κινέζο ομόλογό του, Σι Τζινπίνγκ, στη Νότια Κορέα. Η συνάντηση κατέληξε σε εκεχειρία ενός έτους στον εμπορικό πόλεμο ΗΠΑ-Κίνας, αλλά η ανακούφιση μετριάστηκε από την πυρηνική πίεση του Τραμπ στους ανταγωνιστές του.

«Λόγω των προγραμμάτων δοκιμών άλλων χωρών, έδωσα εντολή στο υπουργείο Πολέμου να ξεκινήσει δοκιμές των δικών μας πυρηνικών όπλων σε ισότιμη βάση. Η διαδικασία θα ξεκινήσει άμεσα», έγραψε ο Αμερικανός πρόεδρος, προσθέτοντας ότι οι ΗΠΑ διατηρούν το πλεονέκτημα στον αριθμό πυρηνικών όπλων, αλλά «η Ρωσία έρχεται δεύτερη και η Κίνα τρίτη με διαφορά, αλλά θα μας έχουν ισοφαρίσει μέσα σε πέντε χρόνια».

Ο Τραμπ δεν διευκρίνισε ποιες είναι οι «άλλες χώρες» που διεξάγουν πυρηνικές δοκιμές. Κανένα κράτος πλην της Βόρειας Κορέας δεν έχει πραγματοποιήσει τέτοιες δοκιμές στον 21ο αιώνα.

Η διεθνής συνθήκη CTBT του 1996, απαγορεύει ρητά τις δοκιμές πυρηνικών όπλων. Η Ρωσία πραγματοποίησε την τελευταία δοκιμή το 1990 και η Κίνα το 1996. Ινδία και Πακιστάν σταμάτησαν τις δοκιμές τους το 1998.

Εικάζεται ότι ο Τραμπ συγχέει τις δοκιμές πυρηνικών όπλων με τις δοκιμές πυραύλων που μπορούν να φέρουν πυρηνικές κεφαλές, μετά τις ανακοινώσεις του Βλαντιμίρ Πούτιν για δοκιμές νέων όπλων.

Την Κυριακή, ο Ρώσος πρόεδρος ανακοίνωσε δοκιμή του πυραύλου Burevestnik, που κινείται με πυρηνική ενέργεια, και του Poseidon, ενός πυρηνοκίνητου υποβρύχιου drone.

Ρωσία και Κίνα αποδοκίμασαν την απόφαση Τραμπ. Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ, σχολίασε: «Σχετικά με τις δοκιμές του Burevestnik και του Poseidon, ελπίζουμε ότι ο πρόεδρος Τραμπ είναι σωστά πληροφορημένος. Δεν υπάρχει τρόπος να θεωρηθούν δοκιμές πυρηνικών όπλων», προειδοποιώντας ότι «Αν κάποιοι παραβιάσουν το μορατόριουμ, η Ρωσία θα απαντήσει ανάλογα».

Ο Γκούο Τζιαγκούν, εκπρόσωπος του κινεζικού υπουργείου Εξωτερικών, δήλωσε: «Η Κίνα ελπίζει ότι οι ΗΠΑ θα εκπληρώσουν με συνέπεια τις υποχρεώσεις τους στο πλαίσιο της CTBT». Διεθνή Μέσα ερμήνευσαν την κίνηση Τραμπ ως επίδειξη ισχύος ενόψει της συνάντησής του με τον Σι.

Η επιστροφή των ΗΠΑ στις πυρηνικές δοκιμές θα απαιτούσε προετοιμασία μηνών στο πεδίο δοκιμών της Νεβάδας. Πολιτικοί αναλυτές εκτιμούν ότι ο Τραμπ θα έδινε το πράσινο φως σε Ρωσία και Κίνα για ανεξέλεγκτες δοκιμές.

Ο Ντάριλ Κίμπαλ, εκτελεστικός διευθυντής της Ενωσης Ελέγχου Εξοπλισμών, δήλωσε ότι «ο Τραμπ θα πυροδοτήσει μεγάλες λαϊκές αντιδράσεις, αντιδράσεις συμμάχων και μια αλυσιδωτή αντίδραση πυρηνικών δοκιμών».

Ο Χίρο Χαμασούμι, γενικός γραμματέας της ένωσης επιζώντων από τους βομβαρδισμούς της Χιροσίμα και του Ναγκασάκι, τόνισε ότι «η κίνηση αυτή συναντάει τη σφοδρή αντίθεση όλων των χωρών που προσβλέπουν σε έναν ειρηνικό κόσμο χωρίς πυρηνικά».

Οι ΗΠΑ και η Ρωσία διαθέτουν περίπου 5.000 πυρηνικές κεφαλές η καθεμία, ενώ η Κίνα εκτιμάται ότι διαθέτει περίπου 600.

Οι ΗΠΑ άνοιξαν την πυρηνική εποχή τον Ιούλιο του 1945, ρίχνοντας ατομικές βόμβες στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι. Η Σοβιετική Ένωση πήρε τη σκυτάλη το 1949.

Μεταξύ 1945 και 1996 πραγματοποιήθηκαν πάνω από 2.000 πυρηνικές δοκιμές. Από το 1996 έως σήμερα έχουν πραγματοποιηθεί δέκα δοκιμές από την Ινδία, το Πακιστάν και τη Βόρεια Κορέα.

Η τελευταία δοκιμή των ΗΠΑ έγινε το 1992, της Κίνας και της Γαλλίας το 1996 και της Σοβιετικής Ενωσης το 1990. Η Ρωσία δεν έχει πραγματοποιήσει ποτέ τέτοια δοκιμή. Η CTBT υπεγράφη το 1996, απαγορεύοντας κάθε πυρηνική δοκιμή.

Οι θιασώτες της αντιπυρηνικής συνθήκης υποστήριζαν πως θα αποκλιμακωθούν οι εντάσεις μεταξύ Ουάσιγκτον και Μόσχας και θα περιοριστεί η «κούρσα» των πυρηνικών δοκιμών.

Ο αντίκτυπος των δοκιμών στον Ειρηνικό και στο Καζακστάν ήταν σημαντικός για το περιβάλλον και τους ανθρώπους. Εκατομμύρια άνθρωποι είδαν τις εκτάσεις τους να μολύνονται και αντιμετωπίζουν προβλήματα υγείας.

Η Ρωσία υπέγραψε και επικύρωσε την CTBT, ενώ οι ΗΠΑ την υπέγραψαν, αλλά δεν την επικύρωσαν ποτέ. Το 2023, ο Πούτιν ανακάλεσε την επικύρωση από τη Ρωσία.

Η επαναφορά των πυρηνικών δοκιμών θεωρείται μέσο συλλογής πληροφοριών και αποστολής μηνύματος. Οι δοκιμές παρέχουν στοιχεία για τη λειτουργία των πυρηνικών όπλων.

Το 2020, η Washington Post μετέδωσε ότι η κυβέρνηση Τραμπ είχε συζητήσει το ενδεχόμενο διεξαγωγής πυρηνικής δοκιμής. Οι Αμερικανοί πρόεδροι έχουν συνταχθεί υπέρ του εκσυγχρονισμού του πυρηνικού οπλοστασίου, με κόστος περίπου 1 τρισ. δολάρια.

Εκτός από τα τεχνικά δεδομένα, η δοκιμή μπορεί να εκληφθεί ως επίδειξη στρατηγικής ισχύος.

Οι ειδικοί προειδοποιούν ότι η επανέναρξη των πυρηνικών δοκιμών θα μπορούσε να πυροδοτήσει ένα ανεξέλεγκτο τσουνάμι εξελίξεων, αποσταθεροποιώντας την παγκόσμια ασφάλεια και επιταχύνοντας μια νέα κούρσα εξοπλισμών.