Τα αναπάντητα ερωτήματα γύρω από την πτώση του τουρκικού C-130 στα σύνορα Γεωργίας – Αζερμπαϊτζάν, που στοίχισε τη ζωή σε 20 άτομα, πληρώματος και επιβατών, αυξάνονται. Τα βίντεο που κατέγραψαν τις τελευταίες στιγμές πριν από τη συντριβή, με τμήματα του αεροσκάφους να προσκρούουν στο έδαφος, ρίχνουν φως στο «πρωτοφανές» περιστατικό, αν και δεν αποκαλύπτουν πλήρως τα αίτια.

Αεροπόροι με πολυετή εμπειρία στον συγκεκριμένο τύπο αεροσκάφους και τεχνικοί με εξειδίκευση στην υποστήριξη των C-130, μιλώντας στην εφημερίδα «Κ», αναφέρθηκαν στις πιθανές αιτίες της τραγωδίας. Όλοι συμφωνούν ότι, όπως αποτυπώνεται και στις εικόνες που κυκλοφορούν από την Τρίτη, με το τουρκικό μεταφορικό αεροσκάφος να καταρρέει, η αιτία δεν είναι μια απλή βλάβη, αλλά μια αλληλουχία γεγονότων.

Μέχρι στιγμής, γνωρίζουμε ότι το αεροσκάφος τύπου C-130, έκδοσης Echo με σειριακό αριθμό 68-01609, βρισκόταν σε πτήση για 27 λεπτά, έχοντας φτάσει σε υψόμετρο περίπου 23.000 ποδών. Την στιγμή που εξαφανίστηκε από τα ραντάρ, πετούσε με περίπου 280 κόμβους. Αυτό, σε συνδυασμό με το υψόμετρο, υποδηλώνει ότι δεν μετέφερε βαρύ φορτίο, όπως άρματα μάχης ή φορτηγά. Επομένως, αποκλείεται το σενάριο της βίαιης μετακίνησης φορτίου και αλλαγής του κέντρου βάρους, που θα μπορούσε να θέσει το αεροσκάφος εκτός ελέγχου και να οδηγήσει σε δομική καταστροφή στον αέρα.

Επιπλέον, οι Αρχές της Γεωργίας, στον εναέριο χώρο της οποίας πετούσε το αεροσκάφος όταν χάθηκε το στίγμα του, δήλωσαν ότι οι χειριστές δεν εξέπεμψαν σήμα κινδύνου, υποδεικνύοντας ότι το πλήρωμα αιφνιδιάστηκε και δεν πρόλαβε να αντιδράσει.

Ένα από τα ερευνώμενα σενάρια είναι η πιθανή αποκόλληση μιας από τις τέσσερις προπέλες του αεροσκάφους, ολόκληρης ή τμήματός της, η οποία λόγω της κυκλικής κίνησης «εκτοξεύθηκε» προς το αεροσκάφος, κόβοντάς το στη μέση. Σε αυτή την περίπτωση, η βίαιη περιδίνηση θα μπορούσε να οδηγήσει στην αποκόλληση και του ουραίου τμήματος του C-130.

«Αυτό το σενάριο, ενδεχομένως, εξηγεί γιατί στα πλάνα φαίνεται σχεδόν ακέραιο το τμήμα της πτέρυγας (Center Wing Box) μαζί με δύο από τα στεφάνια της ατράκτου να πέφτει ως ενιαίο τμήμα, ενώ στο βάθος διακρίνεται ξεχωριστά το εμπρόσθιο τμήμα του αεροσκάφους, συμπεριλαμβανομένου του θαλάμου διακυβέρνησης», ανέφερε πηγή στην «Κ».

«Εάν ξεκινήσει μια αλυσιδωτή αντίδραση από ένα τέτοιο γεγονός, μπορεί να οδηγήσει σε πολύ ισχυρές φορτίσεις κατά τη διάρκεια των στροβιλισμών, όπου μπορεί να συμβεί οτιδήποτε», εξήγησε έμπειρος αεροπόρος.

Όλοι συμφωνούν ότι το C-130 είναι ένα από τα ασφαλέστερα αεροπορικά μέσα, χωρίς πρακτικά όριο ζωής, εφόσον συντηρείται σωστά. Άλλωστε, κατασκευάζεται με την ίδια «συνταγή» εδώ και 70 χρόνια και αναμένεται να ξεπεράσει τα 100 έτη υπηρεσίας. Ωστόσο, η πλημμελής συντήρηση ή απροσεξία στην υποστήριξη μπορεί να οδηγήσει σε τραγωδία. Υπάρχει καταγεγραμμένη μία ακόμη περίπτωση όπου προπέλα C-130 έσκισε στη μέση το αεροσκάφος.

Το 2017, ένα αμερικανικό KC-130T συνετρίβη όταν η λεπίδα 4 της προπέλας του κινητήρα 2 αποκολλήθηκε, διαπέρασε την άτρακτο και τον χώρο των επιβατών και προκάλεσε ολική καταστροφή στην προπέλα του κινητήρα 3. Σε εκείνη την περίπτωση, το πιλοτήριο διαχωρίστηκε από το υπόλοιπο αεροσκάφος, όπως και το ουραίο τμήμα, ενώ το κεντρικό τμήμα με την πτέρυγα διαλύθηκε στον αέρα σε περισσότερα κομμάτια. Η επιτροπή που διερεύνησε τα αίτια κατέληξε ότι έφταιγε η διάβρωση στη λεπίδα 4 της προπέλας 2, η οποία δεν είχε αντιμετωπιστεί το 2011 κατά τη γενική συντήρηση του αεροσκάφους.

Ένα παρόμοιο περιστατικό συνέβη και το 1982 κοντά στο Ιντσιρλίκ της Τουρκίας, όταν ένα αμερικανικό C-130 έχασε τον κινητήρα 4 λόγω αστοχίας ενός μπουλονιού, με αποτέλεσμα ο 4 να πέσει πάνω στον 3, οδηγώντας το αεροσκάφος στο έδαφος.

«Το αεροσκάφος θα μπορούσε να υποστεί δομική καταστροφή και από κάποια έκρηξη στο εσωτερικό, αν και δεν βλέπουμε καπνό ή φωτιά στα τμήματα που πέφτουν από τον ουρανό. Οι καπνοί στις άκρες της πτέρυγας προέρχονται από τη διαρροή καυσίμων και είναι φυσιολογικό σε αυτές τις περιπτώσεις. Ωστόσο, το σενάριο της έκρηξης δεν μπορεί ακόμη να αποκλειστεί», ανέφερε στρατιωτική πηγή με εμπειρία στα C-130.

Η έκρηξη, ανέφερε, θα μπορούσε να προκληθεί από τη μεταφορά επικίνδυνου φορτίου, όπως πυρομαχικά, πυραύλους ή άλλα βαριά όπλα, αλλά όχι από τον φορητό οπλισμό των στρατιωτών. «Δεν γνωρίζουμε τι είδους κανόνες ασφαλείας εφαρμόζουν για τη μεταφορά επικίνδυνων φορτίων, διότι χρησιμοποιούν δικής τους κατασκευής όπλα και δικές τους διαδικασίες», ανέφερε η πηγή.

Έκρηξη στην καμπίνα θα μπορούσε να προκληθεί και από δολιοφθορά, σενάριο που επίσης εξετάζεται. Ωστόσο, το αεροπλάνο παρέμεινε στο διεθνές αεροδρόμιο «Ganja» του Αζερμπαϊτζάν μόνο δύο ώρες, διάστημα κατά το οποίο θεωρείται αδύνατο να πλησιάσει κανείς το C-130, ειδικά με το πλήρωμα και τους τεχνικούς παρόντες.

Επιπλέον, η πυροδότηση ενός μηχανισμού σε ύψος 23.000 ποδών μπορεί να γίνει μόνο με χρονοδιακόπτη, καθιστώντας δυσκολότερη την παγίδευσή του με εκρηκτικά. Περισσότερες απαντήσεις αναμένονται από το καταγραφικό σύστημα του C-130.

Η Πολεμική Αεροπορία διαθέτει αυτή τη στιγμή πέντε λειτουργικά C-130 B/H και αναμένεται να παραλάβει ακόμη ένα, φτάνοντας τα έξι, αριθμό-ρεκόρ. Αεροπόροι επισημαίνουν ότι η υποστήριξη των ελληνικών μεταφορικών αεροσκαφών γίνεται με τα προβλεπόμενα πρωτόκολλα και τηρούνται όλοι οι κανονισμοί συντήρησης.

Μαζί με τα έξι C-27 που έχουν επανέλθει σε υπηρεσία, ο μεταφορικός στόλος της Πολεμικής Αεροπορίας ανατάσσεται, ωστόσο, σύντομα θα απαιτηθούν νέα αεροσκάφη. Στο μικροσκόπιο της Πολεμικής Αεροπορίας, εκτός από τα νεότερης γενιάς C-130J, βρίσκεται το βραζιλιάνικο C-390 και το ευρωπαϊκό A400. Οι αποφάσεις αναμένονται στα τέλη της δεκαετίας, αλλά το ΓΕΑ εξετάζει ήδη τις επιλογές, αξιολογώντας τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα κάθε μέσου.

Μια από τις απόψεις που κερδίζει έδαφος είναι η δημιουργία μεικτού στόλου με ελικοφόρα και τζετ μεταγωγικά, τα οποία θα χρησιμοποιούνται κυρίως στις μακρινές αποστολές της Πολεμικής Αεροπορίας, η οποία τα τελευταία χρόνια επιχειρεί σε χώρες όπως η Ινδία και η Μοζαμβίκη, και σύντομα θα χρειαστεί να πραγματοποιήσει δρομολόγια στις ΗΠΑ για τη μεταφορά απαρτίων και οπλισμού των F-35.