Η απόφαση της Τουρκίας να αγοράσει Eurofighter Typhoon, ένα αεροσκάφος που δεν κατασκευάζεται στις ΗΠΑ, είναι η πρώτη τέτοια κίνηση εδώ και 75 χρόνια και έχει σοβαρές διπλωματικές επιπτώσεις, πέρα από τις στρατιωτικές και βιομηχανικές.

Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν επέλεξε ένα αεροσκάφος που κατασκευάζεται από ένα κονσόρτσιουμ αμυντικών βιομηχανιών από το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γερμανία, την Ιταλία και την Ισπανία. Με αυτή την κίνηση επιδιώκει να έχει πρόσβαση σε υψηλή τεχνολογία, αποφεύγοντας παράλληλα την αμερικανική επιρροή, καθώς θεωρεί την υπόθεση των F-35 παρακινδυνευμένη, παρά τις καλές του σχέσεις με τον Ντόναλντ Τραμπ.

Πολλές ευρωπαϊκές χώρες θεωρούν την Τουρκία σημαντικό παράγοντα στα σχέδια επανεξοπλισμού της Ευρώπης. Ο Τούρκος πρόεδρος φαίνεται να μην αναμένει άμεση λύση στο θέμα των F-35. Σημαντικό είναι ότι ο Φρίντριχ Μερτς, καγκελάριος της Γερμανίας, επισκέφθηκε την Άγκυρα.

Η συμφωνία για την αγορά 20 Eurofighter, αξίας 9,2 δισ. ευρώ, ανακοινώθηκε από τον Ερντογάν και τον Βρετανό πρωθυπουργό Κιρ Στάρμερ. Το αεροσκάφος του Στάρμερ συνοδευόταν από δύο Eurofighter της Βασιλικής Αεροπορίας κατά την πτήση του από το Λονδίνο στην Άγκυρα.

Η αλλαγή κυβέρνησης στη Γερμανία οδήγησε στην άρση του βέτο που είχε θέσει ο προκάτοχος του Μερτς, Όλαφ Σολτς.

Η Τουρκία επιδιώκει στενότερη συνεργασία με την Ευρώπη μέσω διαφόρων αμυντικών έργων. Η συμμετοχή μιας χώρας με τον δεύτερο μεγαλύτερο στρατό στο ΝΑΤΟ και μια αναπτυσσόμενη αμυντική βιομηχανία θεωρείται απαραίτητη για τον ευρωπαϊκό επανεξοπλισμό, στον οποίο πρωτοστατούν η Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο.

Η συμφωνία περιλαμβάνει επίσης όπλα, που κατασκευάζονται από την MBDA, ένα κονσόρτσιουμ όπου η Γαλλία παίζει σημαντικό ρόλο, εκτός από τις τέσσερις χώρες που αναπτύσσουν το αεροσκάφος.

Η Ελλάδα έχει ζητήσει από τη Γαλλία να μπλοκάρει την εξαγωγή των πυραύλων Meteor (που αναπτύσσει η MBDA). Η Αθήνα έχει επίσης σαφή θέση σχετικά με τους όρους που πρέπει να πληροί η Άγκυρα για να αποκτήσει πρόσβαση στα δάνεια του κανονισμού SAFE της Ε.Ε., συμπεριλαμβανομένης της άρσης του casus belli και της αποκήρυξης της θεωρίας των «γκρίζων ζωνών».

Η Αθήνα είναι σε συμφωνία με το Παρίσι και τη Λευκωσία για τον αποκλεισμό της Τουρκίας από το SAFE, αλλά οι υπόλοιπες χώρες της Ε.Ε. επιθυμούν στενότερη συνεργασία με την Άγκυρα, με κάποιες, όπως η Ιταλία και η Ισπανία, να προχωρούν σε διμερή συνεργασία των αμυντικών τους βιομηχανιών. Η Άγκυρα επιδιώκει την απαραίτητη τεχνολογία για την ανάπτυξη του εγχώριου αεροσκάφους τύπου ΚΑΑΝ, η οποία καθυστερεί λόγω των δυσκολιών στις εξαγωγές ορισμένων συστημάτων από τις ΗΠΑ.

Μετά την ανακοίνωση για την προμήθεια των 20 νέων Eurofighter, ο Τούρκος υπουργός Άμυνας δήλωσε ότι η Άγκυρα στοχεύει να φτάσει τα 44 αεροσκάφη, προσθέτοντας 24 μεταχειρισμένα από το Κατάρ και το Ομάν. Η πρώτη παράδοση των μαχητικών στην Τουρκία αναμένεται το 2030, ενώ τα πρώτα μαχητικά από το Κατάρ θα παραδοθούν στις αρχές του 2026.

Η αγορά των Eurofighter θεωρείται λύση ανάγκης, καθώς η τουρκική αεροπορία αρχικά σχεδίαζε τη συμπαραγωγή και παραλαβή 100 αεροσκαφών πέμπτης γενιάς F-35, τα οποία θα αντικαθιστούσαν τα παλαιότερα F-4 και κάποια από τα F-16. Μετά τον αποκλεισμό της Τουρκίας από το πρόγραμμα των F-35 (λόγω της αγοράς των ρωσικών S-400), εξετάστηκε η αγορά 40 νέων F-16 και ο εκσυγχρονισμός άλλων 80 F-16 Viper. Στη συνέχεια, η συμφωνία περιορίστηκε στα 40 νέα F-16 και την παραγωγή των ΚΑΑΝ.

Οι ανακοινώσεις για την προμήθεια 20 Eurofighter έγιναν από τον Ερντογάν και τον Στάρμερ, επιβεβαιώνοντας τις διαπραγματεύσεις που βρίσκονταν σε εξέλιξη τα τελευταία τέσσερα χρόνια.

Η Τουρκία, λαμβάνοντας υπόψη το υψηλό κόστος, πιθανότατα θα αποκτήσει την τελευταία έκδοση του Eurofighter, μαζί με όλα τα διαθέσιμα όπλα, συμπεριλαμβανομένων των πυραύλων αέρος-αέρος Meteor και αέρος-εδάφους Brimstone. Παραμένει ασαφές ποιος τύπος Eurofighter θα αποκτηθεί από το Κατάρ και το Ομάν.

Με βάση τα σημερινά δεδομένα, η ισορροπία δυνάμεων παραμένει υπέρ της ελληνικής Πολεμικής Αεροπορίας. Η Τουρκία θα αρχίσει να αποκτά έναν τύπο αεροσκάφους υψηλής τεχνολογίας από το 2030, αλλά μέχρι τότε η Ελλάδα θα έχει ήδη εντάξει στον στόλο της κάποια από τα 20 F-35 που έχουν ήδη παραγγελθεί, θα έχει παραλάβει το σύνολο των 82 F-16 Viper και ενδεχομένως να έχει προσθέσει κάποια ακόμη στα 24 Rafale που ήδη διαθέτει. Επιπλέον, αναμένεται να φανεί αν η Π.Α. θα προχωρήσει στην αναβάθμιση ακόμη 38 F-16 σε Viper ή αν θα ενεργοποιήσει την προαίρεση αγοράς ακόμη 12 F-35.

Σε αυτή την περίπτωση, η Π.Α. είναι πιθανό να διαθέτει σε δέκα χρόνια ένα στόλο 32 F-35 (5ης γενιάς) και 36-40 Rafale (4,5ης γενιάς). Εάν η Τουρκία αποκτήσει τα 20 Eurofighter τελευταίας έκδοσης (Tranche 5), και ακόμη περισσότερο αν επανέλθει στο πρόγραμμα των F-35, τότε το περιβάλλον πάνω από το Αιγαίο θα αποκτήσει νέα χαρακτηριστικά, καθώς και στις δύο πλευρές τα αεροσκάφη θα φέρουν όπλα μεγάλου βεληνεκούς και υψηλής ακρίβειας, καθιστώντας τις αερομαχίες περιττές, καθώς θα μπορούν να ανιχνεύουν και να στοχεύουν τον αντίπαλο από μεγάλες αποστάσεις. Ένα μειονέκτημα του Eurofighter είναι το υψηλό κόστος συντήρησης και λειτουργίας του, που ξεπερνά ακόμη και το κόστος των γαλλικών Rafale.

Παράλληλα, ο Ερντογάν εγκαινίασε εργοστάσιο παραγωγής αρμάτων μάχης και ανακοίνωσε την παράδοση των πρώτων τριών αρμάτων μάχης Altay στις τουρκικές ένοπλες δυνάμεις. Στόχος είναι η παραγωγή οκτώ αρμάτων μάχης τον μήνα, με τελικό στόχο την παραλαβή 250 αρμάτων μάχης τα επόμενα χρόνια.

Ο Ερντογάν δήλωσε ότι τα εμπόδια στις προμήθειες της Τουρκίας από το εξωτερικό θα επιβραδύνουν, αλλά δεν θα εμποδίσουν την επίτευξη των στόχων της χώρας.

Σύμφωνα με Τούρκους αξιωματούχους, τα άρματα μάχης Altay έχουν περάσει όλα τα στάδια δοκιμής, καλύπτοντας 35.000 χιλιόμετρα και 3.700 πραγματικές βολές.

Οι εγκαταστάσεις της BMC περιλαμβάνουν κέντρα έρευνας και ανάπτυξης, πεδία δοκιμών και εργαστήρια, και θα απασχολούν 1.500 εργαζόμενους. Στο ίδιο εργοστάσιο θα παράγεται και το τεθωρακισμένο όχημα μάχης Altug. Ο Ερντογάν ευχαρίστησε το Κατάρ για τη στήριξη του στο έργο.