Το Ταμείο Ανάκαμψης, ξεκινώντας από το 2021, αποτέλεσε τον κύριο μοχλό τόνωσης της ελληνικής οικονομίας. Χρηματοδότησε έργα υποδομής, ψηφιακά έργα και επενδυτικά σχέδια που υπό άλλες συνθήκες θα ήταν δύσκολο να υλοποιηθούν. Η συνεισφορά του Ταμείου ήταν καθοριστική για την ανάπτυξη της χώρας, σε μια περίοδο που σημαδεύτηκε από έντονη διεθνή αβεβαιότητα, πληθωριστικές πιέσεις και γεωπολιτικές αναταράξεις.

Μετά την εκταμίευση της 6ης δόσης, ύψους 2,1 δισ. ευρώ, η Ελλάδα έχει λάβει συνολικά 23,4 δισ. ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί περίπου στο 65% του συνολικού προϋπολογισμού του «Ελλάδα 2.0».

Απομένουν σχεδόν 13 δισ. ευρώ σε δάνεια και επιχορηγήσεις, τα οποία πρέπει να απορροφηθούν έως το τέλος του 2026, ενώ οι τελευταίες αιτήσεις θα πρέπει να υποβληθούν μέχρι το τέλος Αυγούστου του επόμενου έτους. Η κυβέρνηση βρίσκεται σε έναν αγώνα δρόμου για να διασφαλίσει ότι δεν θα χαθούν ευρωπαϊκά κονδύλια, ενώ οι τράπεζες εκτιμούν ότι τα δάνεια του ΤΑΑ δύσκολα θα εξαντληθούν πλήρως.

Οι μηχανές του ΤΑΑ θα σταματήσουν οριστικά το 2026. Από το 2027, η οικονομία θα στερηθεί την σημαντικότερη επενδυτική της ώθηση. Η ανάπτυξη, η οποία προβλέπεται να φτάσει το 2,4% το 2026, θα επιβραδυνθεί σταδιακά στο 1,7% το 2027, στο 1,6% το 2028 και στο 1,3% το 2029, σύμφωνα με τον πολυετή δημοσιονομικό προγραμματισμό 2026-2029.

Παράλληλα, με την ολοκλήρωση του ΤΑΑ, οι επενδύσεις, μετά την εκρηκτική αύξηση 10,2% που προβλέπεται για το 2026, θα υποχωρήσουν στο 4,1% το 2027 και θα συνεχίσουν να μειώνονται, φτάνοντας κοντά στο 1% το 2028 και το 2029 (0,9% το 2028 και 0,8% το 2029).

Η επιτυχία της οικονομίας τα επόμενα χρόνια θα εξαρτηθεί από την ικανότητά της να αντικαταστήσει τις επενδυτικές δαπάνες του ΤΑΑ και να καλύψει το επενδυτικό κενό σε σύγκριση με την ευρωζώνη. Σε ονομαστικούς όρους, οι επενδύσεις στην Ελλάδα προβλέπεται να ανέλθουν σε ποσοστό 17,7% του ΑΕΠ το 2026, ενώ ο μέσος όρος της ευρωζώνης αναμένεται να είναι 21%.

Πρόκειται για ένα σημαντικό στοίχημα, το οποίο αποτυπώνεται και στο Αναπτυξιακό Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΑΠΔΕ), που αποτελεί τον βασικό μηχανισμό άσκησης της αναπτυξιακής πολιτικής της χώρας τα επόμενα χρόνια.

Για την περίοδο 2026-2029, οι διαθέσιμοι πόροι για την επίτευξη των αναπτυξιακών στόχων και την ικανοποίηση των δεσμεύσεων που έχουν αναληφθεί τα προηγούμενα έτη, ανέρχονται συνολικά σε 49,12 δισ. ευρώ. Στο ποσό αυτό περιλαμβάνονται τα 7,19 δισ. ευρώ του Ταμείου Ανάκαμψης, τα οποία όμως θα πρέπει να απορροφηθούν μέσα στο 2026, σε σύγκριση με 4,9 δισ. ευρώ που απορροφούνται το 2025 και 3,4 δισ. ευρώ που απορροφήθηκαν το 2024.

Το εθνικό σκέλος του ΑΠΔΕ εκτιμάται ότι θα διαμορφωθεί σε 3,6 δισ. ευρώ το 2027, σε 3,9 δισ. ευρώ το 2028 και σε 4 δισ. ευρώ το 2029.

Ορισμένες από τις παρεμβάσεις που στοχεύουν στην ενίσχυση των ιδιωτικών επενδύσεων και αναμένεται να υλοποιηθούν από το 2026 είναι:

Νέα δράση του Προγράμματος Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης για την ενίσχυση επενδυτικών σχεδίων για νέες αλλά και για υφιστάμενες πολύ μικρές και μικρές επιχειρήσεις σε περιοχές Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας και Δήμοι Μεγαλόπολης, Τρίπολης, Γορτυνίας και Οιχαλίας).

Δράση 200 εκατ. ευρώ στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ 2021 – 2027, για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και της εξωστρέφειας των μικρομεσαίων επιχειρήσεων στους τομείς της μεταποίησης και των υπηρεσιών.

Στοχευμένη δράση 50 εκατ. ευρώ για κλάδους με υστέρηση στο εμπορικό ισοζύγιο.

Δράση 70 εκατ. ευρώ για την ενίσχυση της αυτοαπασχόλησης πτυχιούχων που ενδιαφέρονται να αναπτύξουν νέα επιχειρηματική δραστηριότητα.

Χρηματοδότηση δράσης για τις επιχειρήσεις που θα επενδύσουν στην ανάπτυξη ή/και στην παραγωγή στους τομείς των ψηφιακών τεχνολογιών, της βιοτεχνολογίας και των καθαρών και αποδοτικών ως προς τη χρήση των πόρων τεχνολογιών, με προϋπολογισμό 50 εκατ. ευρώ (ευρωπαϊκή πρωτοβουλία STEP).

Αύξηση κατά 300 εκατ. ευρώ του εγγυοδοτικού προγράμματος InvestEU, στο πλαίσιο του ΤΑΑ, για τη στήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και με στόχο να κινητοποιηθούν δάνεια ύψους 3,6 δισ. ευρώ, τα οποία θα στηρίξουν τουλάχιστον 25.000 μικρομεσαίες επιχειρήσεις σε όλη τη χώρα.

Επέκταση της χρηματοδότησης του ΤΕΠΙΧ ΙΙΙ μέσω της Ευρωπαϊκής Αναπτυξιακής Τράπεζας με επιπλέον πόρους 780 εκατ. ευρώ, για επιχειρηματικά δάνεια μικρομεσαίων επιχειρήσεων.

Θεσμοθέτηση νέων ταμείων το 2026, όπως το Ταμείο Αγροτικής Επιχειρηματικότητας (έως 170 εκατ. ευρώ), το Ταμείο Εγγυοδοσίας DeLFI Plus (έως 500 εκατ. ευρώ) και το Patent Fund (41,4 εκατ. ευρώ) για τη στήριξη της κατοχύρωσης ευρεσιτεχνιών.

Υπερεκπτώσεις επενδυτικών δαπανών με στόχο την ενίσχυση των ιδιωτικών επενδύσεων σε νευραλγικούς τομείς της βιομηχανίας. Προς αυτή την κατεύθυνση, οι δαπάνες σε στρατηγικούς τομείς, όπως η άμυνα και η κατασκευή οχημάτων καθώς και αεροσκαφών και των εξαρτημάτων αυτών, θα εκπίπτουν από τα ακαθάριστα έσοδα των επιχειρήσεων προσαυξημένες κατά 100%. Το μέτρο αφορά σε επενδύσεις της περιόδου 2026 – 2028, με το συνολικό ύψος της φορολογικής έκπτωσης να ανέρχεται στο ποσό των 150 εκατ. ευρώ.