Τα δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης, που αρχικά είχαν μεγάλη ζήτηση, αντιμετωπίζουν πλέον τον κίνδυνο να μην απορροφηθούν πλήρως. Ο ρυθμός υπογραφής νέων δανειακών συμβάσεων έχει επιβραδυνθεί, προκαλώντας καθυστερήσεις στην υποβολή αιτημάτων για την επόμενη δόση.

Ήδη, υπάρχει καθυστέρηση σε σχέση με το χρονοδιάγραμμα και τις δόσεις των επιχορηγήσεων του ΤΑΑ. Ενώ έχει εγκριθεί κατ' αρχήν το 6ο αίτημα για τις επιχορηγήσεις, το αντίστοιχο αίτημα για τα δάνεια δεν έχει καν υποβληθεί, καθώς δεν έχει επιτευχθεί το ορόσημο των 9 δισ. ευρώ σε συμβασιοποιημένα δάνεια (στα τέλη Οκτωβρίου ήταν 7,74 δισ. ευρώ). Η κυβέρνηση ελπίζει ότι αυτό θα επιτευχθεί έως τον Δεκέμβριο, ώστε να υποβληθούν από κοινού το 6ο αίτημα δανείων και το 7ο αίτημα επιχορηγήσεων.

Ο διευθύνων σύμβουλος της Eurobank, Φωκίων Καραβίας, δήλωσε στο 8ο Athens Investment Forum ότι, σύμφωνα με τις τρέχουσες εκτιμήσεις, θα απορροφηθεί περίπου το 75% των διαθέσιμων πόρων του Ταμείου, προσθέτοντας ότι με μια επιπλέον προσπάθεια το ποσοστό αυτό μπορεί να αυξηθεί. Επισήμανε επίσης ότι στις περισσότερες χώρες οι πόροι του ΤΑΑ δεν θα απορροφηθούν στο σύνολό τους.

Σύμφωνα με πηγές από τράπεζες και το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας, η βασική αιτία της καθυστέρησης είναι η περιορισμένη επενδυτική όρεξη από μεγάλες επιχειρήσεις, οι οποίες μπορούν εύκολα να εξασφαλίσουν τραπεζικό δανεισμό. Τραπεζικές πηγές αναφέρουν ότι "όσες μεγάλες επιχειρήσεις ήταν να πάρουν δάνειο, το έχουν ήδη κάνει". Επιπλέον, οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις συχνά δεν πληρούν τις απαιτούμενες προϋποθέσεις. Επισημαίνεται ότι ο δανεισμός πρέπει να αφορά κυρίως σε επενδύσεις για την πράσινη και ψηφιακή μετάβαση, σύμφωνα με τους στόχους του Ταμείου.

Η κυβέρνηση επιδιώκει να κατευθύνει κάποια από τα εναπομείναντα δάνεια στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις με έμμεσο τρόπο. Έχει ζητήσει από την Κομισιόν, στο πλαίσιο της αναθεώρησης του Ταμείου Ανάκαμψης, να διατεθούν 1,5-2 δισ. ευρώ από τα αδιάθετα δάνεια στην Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα, ώστε να αναπτύξει δράσεις για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Η διαπραγμάτευση είναι σε εξέλιξη και η Ελλάδα δεν είναι η μόνη χώρα που έχει υποβάλει σχετικό αίτημα. Επιπλέον, έχει ζητηθεί η διάθεση 250 εκατ. ευρώ στο Invest EU, επιπλέον των 500 εκατ. ευρώ που προβλέπονται ήδη στο εθνικό τμήμα του.

Συνολικά, τα δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης ανέρχονται σε 17,7 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 15,4 δισ. ευρώ αφορούν χαμηλότοκα επιχειρηματικά δάνεια και τα υπόλοιπα κατανέμονται στο πρόγραμμα "Σπίτι μου ΙΙ" (1 δισ. ευρώ), το Invest EU (500 εκατ. ευρώ), το Equity της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας (500 εκατ. ευρώ) και το "Αναβαθμίζω το Σπίτι μου" (300 εκατ. ευρώ).

Με τις προτεινόμενες τροποποιήσεις, εκτιμάται ότι θα απομείνουν περίπου 4 δισ. ευρώ δανείων για διάθεση σε ιδιώτες επενδυτές τον επόμενο χρόνο. Ωστόσο, ακόμη και αυτό το ποσό αποτελεί πρόκληση, όπως αναγνωρίζουν αρμόδιες κυβερνητικές υπηρεσίες. Στον τραπεζικό χώρο θεωρούν ότι ακόμη και η επίτευξη ποσοστού απορροφητικότητας 75% είναι απαιτητική.

Εκτός από την εξάντληση των μεγάλων ελληνικών επιχειρήσεων που θα μπορούσαν να δανειοδοτηθούν, η μείωση των επιτοκίων της αγοράς συμβάλλει στην υποχώρηση του ενδιαφέροντος. Σύμφωνα με τραπεζικές πηγές, η διαφορά με το επιτόκιο του δανείου του ΤΑΑ δεν είναι πλέον τόσο μεγάλη, ώστε να αποτελεί σημαντικό κίνητρο. Επιπλέον, η αυξημένη γραφειοκρατία που συνδέεται με τα δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης αποθαρρύνει πολλούς επενδυτές.

Στο υπουργείο Εθνικής Οικονομίας τονίζουν ότι η εκταμίευση του συνόλου των δανείων δεν είναι τόσο κρίσιμη όσο των επιχορηγήσεων, που είναι αχρήματα. Τα δάνεια, άλλωστε, προστίθενται στο δημόσιο χρέος. Ωστόσο, η αρχική απόφαση της Ελλάδας να τα εκταμιεύσει είχε ληφθεί για να καλυφθεί το σημαντικό επενδυτικό κενό της χώρας. Η μη απορρόφησή τους μπορεί να υποδηλώνει έλλειψη του αναμενόμενου επενδυτικού ενδιαφέροντος. Επιπλέον, η πιθανή διοχέτευση των δανείων σε επενδύσεις με ασθενές παραγωγικό αποτύπωμα, όπως στον τομέα της εστίασης, δεν θα εξυπηρετήσει τον βασικό σκοπό του Ταμείου Ανάκαμψης και της Ελλάδας.