Τα δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης, που αρχικά είχαν μεγάλη ζήτηση, κινδυνεύουν να μην αξιοποιηθούν πλήρως. Ο ρυθμός υπογραφής νέων δανειακών συμβάσεων έχει επιβραδυνθεί, καθυστερώντας έτσι την υποβολή αιτημάτων για την επόμενη δόση.

Συγκεκριμένα, η διαδικασία βρίσκεται ήδη μία δόση πίσω σε σύγκριση με το χρονοδιάγραμμα και τις επιχορηγήσεις του Ταμείου. Ενώ έχει εγκριθεί κατ’ αρχήν το 6ο αίτημα για τις επιχορηγήσεις, το αντίστοιχο αίτημα για τα δάνεια δεν έχει καν υποβληθεί, καθώς δεν έχει επιτευχθεί το ορόσημο των 9 δισ. ευρώ σε συμβασιοποιημένα δάνεια (7,74 δισ. ευρώ στα τέλη Οκτωβρίου). Η κυβέρνηση εκφράζει την ελπίδα ότι το ορόσημο θα καλυφθεί έως τον Δεκέμβριο, ώστε να υποβληθούν από κοινού το 6ο αίτημα δανείων και το 7ο αίτημα επιχορηγήσεων.

Ο διευθύνων σύμβουλος της Eurobank, Φωκίων Καραβίας, εκτίμησε στο 8ο Athens Investment Forum ότι, με τα τρέχοντα δεδομένα, θα απορροφηθεί περίπου το 75% των διαθέσιμων πόρων του Ταμείου, αφήνοντας όμως ανοιχτό το ενδεχόμενο για υψηλότερο ποσοστό με μια τελευταία προσπάθεια. Επισήμανε επίσης ότι η μη πλήρης απορρόφηση των πόρων είναι ένα φαινόμενο που παρατηρείται και σε άλλες χώρες.

Σύμφωνα με πηγές από τράπεζες και το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας, η βασική αιτία της καθυστέρησης είναι η περιορισμένη επενδυτική κινητικότητα από μεγάλες επιχειρήσεις, οι οποίες έχουν την ευκολία να εξασφαλίσουν και τον απαιτούμενο τραπεζικό δανεισμό. Τραπεζικές πηγές αναφέρουν χαρακτηριστικά ότι "όσες μεγάλες επιχειρήσεις ήταν να πάρουν δάνειο, πήραν". Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις, από την άλλη, δεν πληρούν πάντα τις προϋποθέσεις για τέτοιου είδους δάνεια. Επιπλέον, τα δάνεια πρέπει να αφορούν κατά προτεραιότητα επενδύσεις που σχετίζονται με την πράσινη και ψηφιακή μετάβαση, σύμφωνα με τους στόχους του Ταμείου.

Η κυβέρνηση αναζητά τρόπους να κατευθύνει μέρος των αδιάθετων δανείων στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, μέσω της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας. Στο πλαίσιο της αναθεώρησης του Ταμείου Ανάκαμψης, έχει υποβληθεί αίτημα στην Κομισιόν για τη διάθεση 1,5-2 δισ. ευρώ στην τράπεζα, ώστε να αναπτυχθούν δράσεις για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Επιπλέον, έχει ζητηθεί η διάθεση 250 εκατ. ευρώ στο Invest EU, τα οποία θα προστεθούν στα 500 εκατ. ευρώ που προβλέπονται ήδη.

Συνολικά, τα δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης ανέρχονται σε 17,7 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 15,4 δισ. ευρώ αφορούν χαμηλότοκα επιχειρηματικά δάνεια, ενώ τα υπόλοιπα κατευθύνονται σε προγράμματα όπως το "Σπίτι μου ΙΙ" (1 δισ. ευρώ), το Invest EU (500 εκατ. ευρώ), το Equity της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας (500 εκατ. ευρώ) και το "Αναβαθμίζω το Σπίτι μου" (300 εκατ. ευρώ).

Παρά τις προτεινόμενες τροποποιήσεις, εκτιμάται ότι θα απομείνουν περίπου 4 δισ. ευρώ δανείων για διάθεση σε ιδιώτες επενδυτές τον επόμενο χρόνο. Ακόμη και αυτό το ποσό θεωρείται πρόκληση, ενώ στον τραπεζικό τομέα εκφράζονται αμφιβολίες για την επίτευξη ποσοστού απορροφητικότητας 75%.

Εκτός από την εξάντληση των μεγάλων επιχειρήσεων που θα μπορούσαν να δανειοδοτηθούν, η μείωση των επιτοκίων της αγοράς έχει επίσης συμβάλει στην υποχώρηση του ενδιαφέροντος. Η διαφορά με το επιτόκιο του δανείου του ΤΑΑ δεν είναι πλέον τόσο σημαντική ώστε να αποτελεί ισχυρό κίνητρο για τους επενδυτές. Επιπλέον, η γραφειοκρατία που συνοδεύει τα δάνεια του Ταμείου αποθαρρύνει πολλούς.

Στο υπουργείο Εθνικής Οικονομίας τονίζουν ότι η εκταμίευση του συνόλου των δανείων δεν είναι τόσο κρίσιμη όσο η εκταμίευση των επιχορηγήσεων. Ωστόσο, η αρχική απόφαση για την εκταμίευση των δανείων είχε ληφθεί για να καλυφθεί το επενδυτικό κενό της χώρας. Η μη απορρόφησή τους θα μπορούσε να υποδηλώνει έλλειψη επενδυτικού ενδιαφέροντος. Επιπλέον, η διοχέτευση των δανείων σε επενδύσεις με ασθενές παραγωγικό αποτύπωμα δεν θα εξυπηρετήσει τον βασικό στόχο του Ταμείου Ανάκαμψης.