Παρά τις φιλότιμες προσπάθειες του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, οι καθυστερήσεις στην εξόφληση των οφειλών του Δημοσίου προς ιδιώτες και επιχειρήσεις τείνουν να λάβουν έναν μόνιμο, ανησυχητικό χαρακτήρα. Η ειδική επιτροπή που συστάθηκε για την αντιμετώπιση του προβλήματος δεν αναμένεται να φέρει ορατά αποτελέσματα πριν τους πρώτους μήνες του 2026, αφήνοντας την αγορά σε μια παρατεταμένη αναμονή.

Τα στοιχεία του περασμένου Σεπτεμβρίου αποκαλύπτουν μια δυσοίωνη εικόνα: το συνολικό ύψος των ληξιπρόθεσμων οφειλών του Δημοσίου, μαζί με τις εκκρεμείς επιστροφές φόρων από την ΑΑΔΕ, άγγιξε τα 3,7 δισ. ευρώ. Παρόλο που παρατηρήθηκε μια μικρή μείωση από τα 3,882 δισ. ευρώ του Αυγούστου, το ποσό είναι εκρηκτικά αυξημένο κατά 717 εκατ. ευρώ (περίπου 23%) σε σχέση με τον Δεκέμβριο του 2024.

Σύμφωνα με τα νεότερα δεδομένα του ΥΠΕΘΟ, τα χρέη προς τους προμηθευτές εκτοξεύτηκαν στα 2,942 δισ. ευρώ στα τέλη Σεπτεμβρίου, σημειώνοντας άνοδο 26,8% ή 622 εκατ. ευρώ, συγκριτικά με τον Δεκέμβριο του 2024.

Παράλληλα, οι επιστροφές φόρων που παραμένουν σε εκκρεμότητα ανήλθαν στα 826 εκατ. ευρώ, από 731 εκατ. ευρώ που ήταν τον Δεκέμβριο του 2024.

Ο «μεγάλος ασθενής» αυτών των οφειλών παραμένουν αμετακίνητα τα νοσοκομεία, με χρέη ύψους 1,644 δισ. ευρώ – ένα ποσό ελαφρώς αυξημένο από τα 1,627 δισ. ευρώ του Αυγούστου. Η κατάσταση γίνεται ακόμα πιο δραματική σε σύγκριση με τον Δεκέμβριο του 2024, όπου καταγράφεται αύξηση κατά 43% ή περίπου 500 εκατ. ευρώ. Το ΥΠΕΘΟ διευκρινίζει πως αυτά τα ποσά του ΕΟΠΥΥ και των νοσοκομείων είναι μικτά και ότι η υποχρέωση των προμηθευτών για rebate και clawback δεν έχει ακόμη συμψηφιστεί, κάτι που αναμένεται να γίνει προς το τέλος του έτους.

Ευχάριστη εξαίρεση αποτέλεσαν οι Οργανισμοί Κοινωνικής Ασφάλισης, όπου οι οφειλές μειώθηκαν τον Σεπτέμβριο στα 612 εκατ. ευρώ, από 651 εκατ. ευρώ τον Αύγουστο. Ωστόσο, σε σχέση με τον Δεκέμβριο του 2024, παραμένουν αυξημένες κατά 4,6%. Το ποσό αυτό περιλαμβάνει και ληξιπρόθεσμα χρέη του ΕΟΠΥΥ ύψους 249 εκατ. ευρώ που βρίσκονται ακόμη σε εκκρεμότητα.

Οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Δήμοι και Περιφέρειες) είδαν τα χρέη τους να φτάνουν τα 240 εκατ. ευρώ, ελαφρώς μειωμένα από τον Αύγουστο, αλλά 3,9% υψηλότερα από τον Δεκέμβριο του 2024. Ανάλογα, τα λοιπά νομικά πρόσωπα του Δημοσίου αύξησαν τις οφειλές τους στα 222 εκατ. ευρώ, από 184 εκατ. ευρώ στο τέλος του περασμένου έτους, επιβεβαιώνοντας έτσι ότι οι καθυστερήσεις στις πληρωμές είναι ένα γενικευμένο, συστημικό φαινόμενο που διατρέχει ολόκληρο τον δημόσιο τομέα.

Ακόμη και ο Κρατικός Προϋπολογισμός έχει ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις που άγγιξαν τα 205 εκατ. ευρώ, από 157 εκατ. ευρώ τον περασμένο Δεκέμβριο. Από αυτά, τα 169 εκατ. ευρώ σχετίζονται άμεσα με έργα του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων, υποδηλώνοντας σημαντικές καθυστερήσεις στην πληρωμή εργοληπτών και εταιρειών που συμμετέχουν σε κρίσιμα δημόσια έργα.

Όσον αφορά τις εκκρεμείς επιστροφές φόρων, αυτές ανήλθαν συνολικά στα 826 εκατ. ευρώ, μειωμένες σε σχέση με τον Αύγουστο (928 εκατ. ευρώ), αλλά αυξημένες έναντι του Δεκεμβρίου 2024 (731 εκατ. ευρώ). Αναλυτικότερα, 321 εκατ. ευρώ αφορούν άμεσους φόρους, περίπου 400 εκατ. ευρώ έμμεσους φόρους και 99 εκατ. ευρώ μη φορολογικά έσοδα.

Αξίζει να σημειωθεί ότι από το συνολικό αυτό ποσό, 178 εκατ. ευρώ αφορούν περιπτώσεις που δεν μπορούν να εξοφληθούν άμεσα, είτε λόγω ελλιπών δικαιολογητικών είτε επειδή οι δικαιούχοι δεν έχουν ανταποκριθεί στις απαιτούμενες διαδικασίες.

Στα προαναφερθέντα στοιχεία δεν συμπεριλαμβάνονται οι εκκρεμείς επιστροφές από τα Τελωνεία, ειδικά για τις κατηγορίες ΕΦΚ και ΦΠΑ σε βιομηχανίες, ξενοδοχεία, αλιευτικά σκάφη και πλοία, καθώς και άλλες επιστροφές που πραγματοποιούνται από τα Τελωνεία και αφορούν ιδιώτες ή ελεύθερους επαγγελματίες.

Αναγνωρίζοντας το τεράστιο πρόβλημα με τις οφειλές του κράτους προς ιδιώτες και επιχειρήσεις, η ηγεσία του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών προχώρησε πρόσφατα στη σύσταση ειδικής επιτροπής. Στόχος της είναι ο εντοπισμός των πραγματικών αιτιών των καθυστερήσεων που κρατούν δέσμια την αγορά.

Σε συνεργασία με τη Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων και Ψηφιακής Διακυβέρνησης, δημιουργήθηκε ήδη μια νέα ψηφιακή πλατφόρμα για την ηλεκτρονική υποβολή τιμολογίων από ιδιώτες προς φορείς του Δημοσίου, ένα βήμα προς την απλοποίηση και επιτάχυνση των διαδικασιών.

Οι ελπίδες στρέφονται πλέον στην εκτενή στατιστική ανάλυση και επεξεργασία των δεδομένων, η οποία εκτιμάται ότι θα οδηγήσει σε μια σαφή και τεκμηριωμένη αποτύπωση της κατάστασης στις αρχές του 2026. Τότε, για πρώτη φορά, θα υπάρξει πλήρης εικόνα σχετικά με τους φορείς που αποδεικνύονται ασυνεπείς, οι οποίοι θα τελούν υπό αυξημένη εποπτεία, με τα σχετικά στοιχεία τους να δημοσιοποιούνται σε τακτική βάση.

Ο ΥΠΕΘΟ Κυριάκος Πιερρακάκης έχει δηλώσει πως η αντιμετώπιση των ληξιπρόθεσμων οφειλών του Δημοσίου προς ιδιώτες και επιχειρήσεις αποτελεί «βασική προτεραιότητα του υπουργείου». Πρόκειται για ένα χρόνιο πρόβλημα που όχι μόνο επηρεάζει βαθιά τη ρευστότητα της αγοράς, αλλά κλονίζει και την ίδια την αξιοπιστία του κράτους.