Παρά την πρόοδο των τελευταίων ετών και τις προβλέψεις για διατήρηση της αναπτυξιακής δυναμικής, η ελληνική οικονομία βρίσκεται αντιμέτωπη με ένα «σύνθετο πλέγμα προκλήσεων», σύμφωνα με τον διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννη Στουρνάρα, στην χθεσινή Ενδιάμεση Eκθεση Νομισματικής Πολιτικής της ΤτΕ.

Η έκθεση αγγίζει τις αδυναμίες που επισημαίνουν οι διεθνείς οργανισμοί. Όπως αναφέρεται, «Η ελληνική οικονομία, παρά τη σημαντική πρόοδο των τελευταίων ετών, βρίσκεται αντιμέτωπη με μια σειρά διαρθρωτικών προκλήσεων που θα καθορίσουν τη μελλοντική της πορεία. Συνολικά, ο κίνδυνος επιβράδυνσης των ρυθμών ανάπτυξης μετά τη λήξη του RRF (σ.σ. Ταμείου Ανάκαμψης), η χαμηλή παραγωγικότητα, το υφιστάμενο επενδυτικό κενό, τυχόν καθυστερήσεις στην απορρόφηση των υπολειπόμενων κοινοτικών πόρων, η βραδεία αλλαγή του παραγωγικού προτύπου, οι πιέσεις στην αγορά εργασίας και στα πραγματικά εισοδήματα, η δυσκολία εύρεσης προσιτής κατοικίας, η δημογραφική κρίση, η στάσιμη διαρθρωτική ανταγωνιστικότητα και το πολύ υψηλό δημόσιο χρέος συγκροτούν ένα σύνθετο πλέγμα προκλήσεων».

Ο κεντρικός τραπεζίτης κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για αυτές τις αδυναμίες και διατυπώνει προτάσεις για την αντιμετώπισή τους, με ορισμένες να χαρακτηρίζονται «αντισυμβατικές», όπως η ενσωμάτωση μεταναστών. Οι προτάσεις του περιλαμβάνουν:

1. Συνέχιση και εμβάθυνση των μεταρρυθμίσεων στις αγορές αγαθών και υπηρεσιών, αποτελεσματικότερη λειτουργία του Δημοσίου, ταχύτερη απονομή δικαιοσύνης, καταπολέμηση διαφθοράς, μείωση γραφειοκρατίας.

2. Παροχή στοχευμένων κινήτρων (επιταχυνόμενες αποσβέσεις και αυξημένες εκπτώσεις φόρου για επενδύσεις σε έρευνα και ανάπτυξη), καθώς και περιορισμό του ενεργειακού κόστους.

3. Μείωση του μη μισθολογικού κόστους εργασίας.

4. Πλήρης αξιοποίηση των ευρωπαϊκών χρηματοδοτικών εργαλείων, του RRF, των Πολυετών Δημοσιονομικών Πλαισίων 2021-2027 και 2028-2034 και του πακέτου των 8 δισ. ευρώ για την περίοδο 2026-32 (Ταμείο Κοινωνικού Κλίματος, Ταμείο Εκσυγχρονισμού, Ταμείο Απανθρακοποίησης Νησιών). «Δεδομένου ότι το NextGeneration EU έχει πεπερασμένη διάρκεια ζωής και παρά το γεγονός ότι η Ελλάδα καταγράφει συστηματικά ένα από τα υψηλότερα ποσοστά απορρόφησης στην Ε.Ε., η χώρα οφείλει να επιταχύνει την υλοποίηση των συναφών επενδύσεων ώστε να μεγιστοποιήσει τις θετικές επιδράσεις του στην ανάπτυξη και στην παραγωγικότητα τα επόμενα χρόνια», επισημαίνει η έκθεση.

5. Παρεμβάσεις από την πλευρά της προσφοράς για την αντιμετώπιση του προβλήματος της προσιτής στέγασης: απλοποίηση των διαδικασιών σε όλα τα στάδια αξιοποίησης της ακίνητης περιουσίας (αδειοδοτήσεις, πολεοδομικά, χρήσεις γης), ώστε να αποδεσμευθούν αδρανή ακίνητα και να διευκολυνθούν ιδιωτικές και δημόσιες επενδύσεις σε ανάπτυξη κατοικίας.

6. Αυξήσεις αμοιβών συμβατές με την εξέλιξη της παραγωγικότητας, ώστε να αποφεύγεται η υπέρμετρη αύξηση του μοναδιαίου κόστους εργασίας που θα υπονόμευε την ανταγωνιστικότητα.

7. Αύξηση του ποσοστού συμμετοχής στο εργατικό δυναμικό γυναικών, νέων, μεγαλύτερων σε ηλικία και συνταξιούχων. Ένα συνεκτικό πλέγμα κοινωνικών και αναπτυξιακών παρεμβάσεων είναι απαραίτητο για την αντιμετώπιση του δημογραφικού προβλήματος: επενδύσεις σε ποιοτικούς και οικονομικά προσιτούς παιδικούς σταθμούς, θεσμοθέτηση ευέλικτων μορφών απασχόλησης, στήριξη της στέγασης νέων οικογενειών, ενίσχυση υπηρεσιών υγείας και φροντίδας. Επιδόματα σπουδών για παιδιά ή υποστήριξη στο σπίτι για νέες μητέρες ενισχύουν την οικογενειακή ασφάλεια. Η ενσωμάτωση μεταναστών και ο επαναπατρισμός Ελλήνων του εξωτερικού μπορούν επίσης να ενισχύσουν το ανθρώπινο κεφάλαιο.

Η Τράπεζα της Ελλάδος προβλέπει ρυθμό ανάπτυξης 2,1% για τα έτη 2025, 2026 και 2027, και υποχώρηση στο 2% το 2028. Αυτές οι προβλέψεις είναι ελαφρώς χαμηλότερες από τις κυβερνητικές για το 2025 (2,2%) και το 2026 (2,4%), αλλά υψηλότερες για το 2027 (1,7%) και το 2028 (1,6%). Οι ρυθμοί αυτοί υπερβαίνουν τον μέσο προβλεπόμενο ρυθμό ανάπτυξης της Ευρωζώνης, επομένως η χώρα παραμένει σε τροχιά σύγκλισης των εισοδημάτων.

Οι επενδύσεις προβλέπεται να αυξηθούν κατά 7,3% την περίοδο 2025-2026, έναντι της κυβερνητικής πρόβλεψης για 5,7% και 10,2%. Ωστόσο, μετά το τέλος του Ταμείου Ανάκαμψης, ο ρυθμός αύξησής τους θα μειωθεί το 2027-28.

Ο πληθωρισμός προβλέπεται να παραμείνει υψηλός στο 2,8% φέτος, αλλά θα υποχωρήσει αισθητά στο 2,1% το 2026. Θα παραμείνει αμετάβλητος στο 2,2% το 2027 και θα επιταχυνθεί εφάπαξ στο 2,5% το 2028, καθώς η επίδραση του διευρυμένου συστήματος εμπορίας ρύπων θα ενσωματωθεί στην ενεργειακή συνιστώσα του δείκτη. Η κυβέρνηση προβλέπει πληθωρισμό 2,6% για φέτος και 2,2% για τα έτη 2026 και 2027.