Η Γκόλι Κούχκαν, μια 25χρονη γυναίκα από το Ιράν, βρίσκεται αντιμέτωπη με την εσχάτη των ποινών για τη δολοφονία του συζύγου της, ο οποίος, σύμφωνα με τις καταγγελίες, την κακοποιούσε. Για να γλιτώσει την εκτέλεση, θα πρέπει να συγκεντρώσει ένα ιλιγγιώδες ποσό, 10 δισεκατομμύρια τομάν, μέχρι τον Δεκέμβριο, προκειμένου να αποζημιωθεί η οικογένεια του θύματος.

Τα τελευταία επτά χρόνια, η Γκόλι Κούχκαν ζει με την σκιά του θανάτου στις φυλακές του Γκοργκάν, στο βόρειο Ιράν. Ήταν μόλις 18 ετών όταν συνελήφθη, τον Μάιο του 2018, για τον φόνο του συζύγου της και καταδικάστηκε σε qisas, μια μορφή εκδίκησης ίσης βαρύτητας, όπως προβλέπει ο ισλαμικός νόμος.

Ακτιβιστές για τα ανθρώπινα δικαιώματα τονίζουν ότι η υπόθεση της Κούχκαν αναδεικνύει τον άδικο τρόπο με τον οποίο το ιρανικό σύστημα αντιμετωπίζει τις γυναίκες και τις μειονότητες. Επισημαίνουν ότι στο Ιράν οι παιδικοί γάμοι είναι νόμιμοι και η ενδοοικογενειακή βία δεν τιμωρείται αποτελεσματικά από τον νόμο, αφήνοντας τις γυναίκες εκτεθειμένες.

Ο Μαχμούντ Αμίρι-Μογαχαντάμ, από την οργάνωση Iran Human Rights (IHR) με έδρα τη Νορβηγία, εξέφρασε την έντονη καταδίκη του για την θανατική ποινή στο Ιράν, τονίζοντας την δραματική αύξηση των εκτελέσεων. «Η Κούχκαν ανήκει σε μια εθνοτική μειονότητα, στους πιο ευάλωτους ανθρώπους της ιρανικής κοινωνίας», δήλωσε. «Η καταδίκη της συμβολίζει την χρήση της θανατικής ποινής από τις ιρανικές αρχές για να σπείρουν τον φόβο, καθώς και τις διακρίσεις που οδήγησαν σε αυτή την τραγική κατάσταση».

Σύμφωνα με την IHR, η Κούχκαν υπέστη σωματική και ψυχολογική κακοποίηση για πολλά χρόνια.

Την ημέρα του θανάτου του συζύγου της, η Κούχκαν τον βρήκε να χτυπά τον πεντάχρονο γιο τους. Σε μια απεγνωσμένη προσπάθεια, κάλεσε έναν ξάδερφό της για βοήθεια. Όταν εκείνος έφτασε, ξέσπασε καβγάς που είχε ως τραγική κατάληξη τον θάνατο του συζύγου. Η ίδια κάλεσε ασθενοφόρο και ενημέρωσε τις αρχές, αλλά τόσο εκείνη όσο και ο ξάδερφός της συνελήφθησαν.

Κατά τη διάρκεια της ανάκρισης, χωρίς την παρουσία δικηγόρου και υπό μεγάλη πίεση, υπέγραψε ομολογία ενοχής, παρόλο που είναι αναλφάβητη. Μόνο αργότερα διορίστηκε δικηγόρος από το δικαστήριο.

Παρόλο που το δικαστήριο της επέβαλε ποινή θανάτου δια απαγχονισμού, σύμφωνα με το ιρανικό δίκαιο, η οικογένεια του θύματος έχει το δικαίωμα να χαρίσει τη ζωή της κατηγορουμένης, με αντάλλαγμα την καταβολή «χρημάτων του αίματος» (diya), μια αποζημίωση που καταβάλλεται σε περιπτώσεις ανθρωποκτονίας ή σοβαρών σωματικών βλαβών.

Οι αρχές κατέληξαν σε συμφωνία με την οικογένεια του θύματος: η ζωή της Κούχκαν θα σωθεί και θα αποφυλακιστεί, εφόσον καταβάλει 10 δισεκατομμύρια τομάν και εγκαταλείψει την πόλη του Γκοργκάν. Ωστόσο, είναι ελάχιστα πιθανό να της επιτραπεί οποιαδήποτε επαφή με τον 11χρονο πλέον γιο της, ο οποίος μεγαλώνει με τους παππούδες του από την πλευρά του πατέρα.

Η Ζίμπα Μπακτιάρι, μέλος της οργάνωσης Bramsh που υπερασπίζεται τα δικαιώματα των γυναικών του Μπαλουχιστάν, δηλώνει ότι η υπόθεση της Κούχκαν δεν είναι μεμονωμένη. «Οι γυναίκες στο Ιράν, στοχοποιούνται από το καθεστώς. Κανείς δεν γνωρίζει την ύπαρξή τους, κανείς δεν ενδιαφέρεται και οι φωνές τους δεν ακούγονται. Οι γυναίκες δεν έχουν δικαιώματα, οφείλουν να υπακούν στους συζύγους τους και στερούνται εκπαίδευσης. Οι οικογένειες παντρεύουν τα κορίτσια τους από φτώχεια, επειδή δεν μπορούν να τα θρέψουν».

Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, το Ιράν εκτελεί τον μεγαλύτερο αριθμό γυναικών παγκοσμίως. Το 2024, τουλάχιστον 31 γυναίκες εκτελέστηκαν για αδικήματα που σχετίζονταν με ναρκωτικά, δολοφονίες ή υποτιθέμενα αδικήματα κατά της ασφάλειας του κράτους, σημειώνοντας τον μεγαλύτερο αριθμό των τελευταίων 15 ετών. Μέχρι στιγμής, το 2025, έχουν ήδη εκτελεστεί τουλάχιστον 30 γυναίκες.