Προσπαθώντας να κατανοήσουμε την ανθεκτικότητα της ρωσικής οικονομίας έπειτα από σχεδόν τέσσερα χρόνια πολέμου, πρέπει να αναγνωρίσουμε την πλήρη αποτυχία των δυτικών κυρώσεων.

Όπως σημειώνει ο Άαρον Κρόλικ στους «New York Times», «Η Ρωσία διεξάγει διασυνοριακό εμπόριο εκατοντάδων δισ. δολαρίων και ένας λόγος που τα καταφέρνει είναι ότι τα απαραίτητα για τη ροή των κεφαλαίων χρηματοπιστωτικά ιδρύματα δεν εντοπίζονται και δεν τιμωρούνται». Αυτό υποδηλώνει ότι οι ΗΠΑ και η Ευρώπη δεν επιθυμούν να τιμωρήσουν τις δικές τους, ούτε καν τις κινεζικές τράπεζες που παραβιάζουν τις κυρώσεις.

Εκτός από την προώθηση της ρωσικής ενέργειας προς τη Δύση μέσω Κίνας και Ινδίας, ο Πούτιν εκμεταλλεύεται την πολιτική απομονωτισμού του Τραμπ για να ενισχύσει τους δεσμούς με το Πεκίνο και το Νέο Δελχί.

Στην πρόσφατη σύνοδο του Οργανισμού Συνεργασίας της Σαγκάης, έγινε εμφανής η μετατόπιση του οικονομικού κέντρου βάρους από τη Δύση προς την Ανατολή. Ενδεικτική ήταν η συμφωνία για τη δημιουργία αγωγού που θα μεταφέρει 50 δισ. κυβικά μέτρα αερίου από τη Σιβηρία στην Κίνα, ένα έργο που, σύμφωνα με τους «Financial Times», «θα βοηθήσει τη Μόσχα να αντισταθμίσει την απώλεια αγορών στην Ευρώπη».

Πράγματι, η ρωσική οικονομία δείχνει σημάδια κόπωσης. Μετά την εντυπωσιακή ανάπτυξη του 2023 και του 2024 (4,1% και 4,3% αντίστοιχα), η αύξηση του ΑΕΠ προβλέπεται να περιοριστεί στο 1,5% φέτος, ενώ η ίδια η Μόσχα έχει προϋπολογίσει 2,5%. Ο Στέφαν Γκρεφ, διευθύνων σύμβουλος της Sberbank και στενός συνεργάτης του Πούτιν, εκτίμησε ότι «η οικονομία βρίσκεται σε τεχνική στασιμότητα» και ζήτησε την ταχύτερη μείωση των επιτοκίων.

Η Κεντρική Τράπεζα έχει ήδη μειώσει σημαντικά το βασικό επιτόκιο από το 21% που είχε φτάσει για να ελέγξει τον πληθωρισμό, ο οποίος επίσης περιορίστηκε στο 8,8%. Οι ειδικοί προβλέπουν επιτόκιο 14% στο τέλος του έτους.

Όπως δήλωσε στη «Wall Street Journal» ο Αλεξάντερ Γκαμπούεφ, διευθυντής του Carnegie Russia Eurasia Center στο Βερολίνο, «Τα προβλήματα συσσωρεύονται, αλλά η οικονομία δεν οδεύει ακόμα προς τον γκρεμό». Ο ρώσος εμιγκρές εκτίμησε ότι η οικονομία μπορεί να υποστηρίξει την πολεμική προσπάθεια της Μόσχας για τουλάχιστον 18 με 24 μήνες ακόμα.

Ανεξάρτητα από το πόσο εύκολα μπορεί να καταρρεύσει ένα ανελεύθερο καθεστώς για οικονομικούς λόγους, η Δύση θα μπορούσε να επισπεύσει τη διαδικασία αν φρόντιζε, για παράδειγμα, να υποχωρήσει η τιμή του Brent από τα 60 στα 20 δολάρια το βαρέλι. Αλλά ούτε αυτή η επιλογή, ούτε η τιμωρία όσων παραβιάζουν τις κυρώσεις, συζητούνται σοβαρά.

Αντί να αναζητούν τρόπους για να πλήξουν ουσιαστικά την «οικονομία του πολέμου» του Πούτιν, τα κυβερνητικά επιτελεία ΗΠΑ και Ευρώπης προτιμούν να αυξάνουν τους δικούς τους αμυντικούς προϋπολογισμούς. Όπως θα έλεγε ο σύμβουλος του Κλίντον, Τζέιμς Κάρβιλ, «Είναι η πολιτική και όχι η οικονομία ηλίθιε». Ή μήπως τελικά είναι η πολιτική που εξυπηρετεί οικονομικά συμφέροντα;