Ρωσικά κεφάλαια: Πού κρύβονται τα δισεκατομμύρια και γιατί σιωπούν οι χώρες;
Όταν ο Βέλγος πρωθυπουργός Bart De Wever εξέφρασε παράπονα για την απομόνωσή του στη σύνοδο κορυφής της ΕΕ, όπου μπλόκαρε ένα σχέδιο για δάνειο 140 δισ. ευρώ προς την Ουκρανία από τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία, άνοιξε ένα παράθυρο σε μια σκοτεινή αλήθεια.
Το σχέδιο βασίζεται κυρίως στα κεφάλαια του Euroclear, με έδρα στις Βρυξέλλες. Όμως, οι σύμμαχοι της G7 διαθέτουν περίπου 300 δισεκατομμύρια ευρώ σε δεσμευμένα ρωσικά κρατικά περιουσιακά στοιχεία, διάσπαρτα σε διάφορες δικαιοδοσίες. «Το πιο ‘παχύ κοτόπουλο’ είναι στο Βέλγιο, αλλά υπάρχουν και άλλα κοτόπουλα τριγύρω», είχε πει χαρακτηριστικά ο De Wever, υπονοώντας την απροθυμία άλλων χωρών να αναλάβουν το μερίδιο που τους αναλογεί.
Το Euronews προσέγγισε τις δυτικές χώρες που κατέχουν μερίδιο των περιουσιακών στοιχείων της Ρωσικής Κεντρικής Τράπεζας: Γαλλία, Λουξεμβούργο, Γερμανία, Ελβετία, Ηνωμένο Βασίλειο, Ηνωμένες Πολιτείες, Καναδάς, Ιαπωνία και Αυστραλία. Όλες αυτές οι χώρες έχουν ευθυγραμμιστεί με την προσπάθεια να περιοριστεί η πολεμική μηχανή του Κρεμλίνου.
Ειρωνικά, οι πιο σαφείς απαντήσεις ήρθαν από το Λουξεμβούργο και την Ελβετία. Το Λουξεμβούργο, σύμφωνα με μελέτη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, διατηρεί 10 έως 20 δισεκατομμύρια ευρώ σε ρωσικά κρατικά περιουσιακά στοιχεία. Ωστόσο, οι υπουργοί Οικονομικών και Εξωτερικών του Μεγάλου Δουκάτου ανέφεραν ότι «το ποσό των περιουσιακών στοιχείων της Κεντρικής Τράπεζας της Ρωσίας, που έχει δεσμευτεί αυτή τη στιγμή στο Λουξεμβούργο, είναι κάτω από 10.000 ευρώ».
Η Ελβετία επιβεβαίωσε ότι κατέχει 7,45 δισ. ελβετικά φράγκα (περίπου 8 δισ. ευρώ) σε ρωσικά κρατικά περιουσιακά στοιχεία σε εμπορικές τράπεζες. Η χώρα, μη μέλος της ΕΕ ή της G7, παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις και ανακοίνωσε ότι «το Ομοσπονδιακό Συμβούλιο θα καθορίσει τη θέση του λαμβάνοντας υπόψη το ελβετικό δίκαιο, συμπεριλαμβανομένου του διεθνούς δικαίου, τους στόχους εξωτερικής πολιτικής της Ελβετίας καθώς και τη διατήρηση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας, προκειμένου να αποφευχθούν ακούσιες συνέπειες για τις χρηματοπιστωτικές αγορές και τις μελλοντικές λειτουργίες της κεντρικής τράπεζας στο διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα».
Οι υπόλοιπες χώρες απέφυγαν να δώσουν συγκεκριμένα στοιχεία. Η Γερμανία, επικαλούμενη την προστασία δεδομένων και τη νομοθεσία κυρώσεων της ΕΕ, δήλωσε ότι δεν μπορεί να «αποκαλύψει τον όγκο ή την τοποθεσία των περιουσιακών στοιχείων της Ρωσικής Κεντρικής Τράπεζας».
Η Ιαπωνία, που πιστεύεται ότι κατέχει 25 με 30 δισεκατομμύρια ευρώ, ήταν εξίσου επιφυλακτική. «Η κυβέρνηση της Ιαπωνίας δεν αποκαλύπτει τις πληροφορίες σχετικά με τις λεπτομέρειες των κρατικών περιουσιακών στοιχείων της Ρωσίας που βρίσκονται στη χώρα, συμπεριλαμβανομένου του ποσού και των τοποθεσιών τους. Ως εκ τούτου, αποφεύγουμε να κάνουμε σχόλια σχετικά», ανέφερε το Τόκιο.
Η Γαλλία αρνήθηκε να σχολιάσει την αξία των περιουσιακών στοιχείων, παρότι ο πρώην υπουργός Οικονομικών είχε μιλήσει για δέσμευση 22,8 δισ. ευρώ. Το Υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ δεν απάντησε καν στο Euronews.
Αυτή η έλλειψη διαφάνειας αντιπαραβάλλεται με τη σαφήνεια του Βελγίου, όπου η Euroclear δημοσιεύει τακτικές εκθέσεις για τα ρωσικά κρατικά περιουσιακά στοιχεία. Η Euroclear δεσμεύεται από αυστηρότερα πρότυπα διαφάνειας σε σύγκριση με τις ιδιωτικές τράπεζες.
Οι σύμμαχοι της G7 δεν μπορούν να παράσχουν λεπτομερή ανάλυση των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων που ελέγχουν, γεγονός που δυσχεραίνει την προσπάθεια για το δάνειο αποζημιώσεων. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει αποφύγει ερωτήσεις σχετικά με το αν θα εξετάσει και άλλες πηγές πέρα από τη Euroclear.
Ο Δρ Szymon Zaręba, ερευνητής στο Πολωνικό Ινστιτούτο Διεθνών Υποθέσεων, αντιμετώπισε τα ίδια εμπόδια στην προσπάθειά του να εντοπίσει την αξία των περιουσιακών στοιχείων. «Κατά τη διάρκεια των άτυπων συζητήσεών μας με εκπροσώπους ορισμένων κρατών μελών της G7 και της ΕΕ, δεν λάβαμε καμία πληροφορία σχετικά με τους λόγους για τους οποίους τα δεδομένα σχετικά με το ακριβές μέγεθος των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων δεν είναι δημόσια διαθέσιμα», ανέφερε.
Ένα άλλο εμπόδιο είναι η διάκριση μεταξύ κρατικών περιουσιακών στοιχείων και ιδιωτικών περιουσιακών στοιχείων Ρώσων που έχουν υποστεί κυρώσεις. Η Βρετανία, ενώ υποστηρίζει το δάνειο των επανορθώσεων, έχει προκαλέσει σύγχυση σχετικά με τα περιουσιακά στοιχεία που κατέχει. Το Γραφείο Εφαρμογής Οικονομικών Κυρώσεων (OFSI) έχει καταγράψει 28,7 δισεκατομμύρια στερλίνες σε περιουσιακά στοιχεία, αλλά αυτός ο αριθμός δεν περιλαμβάνει τα κρατικά περιουσιακά στοιχεία.
Ο Καναδάς έχει «παγώσει ουσιαστικά» 185 εκατομμύρια δολάρια Καναδά σε ρωσικά περιουσιακά στοιχεία και έχει μπλοκάρει συναλλαγές 473 εκατομμύρια δολάρια Καναδά, αλλά δεν είναι σαφές πόσα ανήκουν στη Ρωσική Κεντρική Τράπεζα.
Η Αυστραλία, η οποία έχει μικρότερο ποσό, αρνήθηκε επίσης να παράσχει ανάλυση. «Δεν υπάρχουν ακριβή νούμερα. Τα μεμονωμένα κράτη μπορεί να έχουν κάποια ιδέα, αλλά υπάρχει πολύ λίγη δημόσια εποπτεία πάνω σε αυτό», δήλωσε ο Francis Bond.
«Δεν έχουμε δει ποτέ κάτι τέτοιο να προτείνεται. Και είναι μια απάντηση σε κάτι που θεωρείται ως μια εντελώς αξιοσημείωτη και ασυνήθιστη κατάσταση», εξήγησε, τονίζοντας τους νομικούς, οικονομικούς και πολιτικούς κινδύνους που εγκυμονούν.