Μήπως ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν υπερεκτίμησε τις δυνάμεις του, προκαλώντας το ΝΑΤΟ; Είναι νωρίς να πούμε, αλλά οι ΗΠΑ και η Ευρώπη δείχνουν έτοιμες να πιέσουν ώστε να τερματιστεί ο πόλεμος στην Ουκρανία.

Πρώτη ένδειξη, η αλλαγή στάσης του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος έθεσε όρους για κυρώσεις κατά της Μόσχας, μετά την εισβολή ρωσικών drones στον πολωνικό εναέριο χώρο. Δεύτερη ένδειξη, η Κομισιόν φαίνεται να υποστηρίζει σχέδιο για αξιοποίηση των παγωμένων περιουσιακών στοιχείων της ρωσικής κεντρικής τράπεζας, ύψους 330 δισ. δολαρίων.

Ο Τραμπ περιέγραψε τους όρους σε επιστολή προς τα μέλη του ΝΑΤΟ, δημοσιευμένη στο Truth Social την Κυριακή: όλα τα μέλη του ΝΑΤΟ πρέπει να σταματήσουν την αγορά ρωσικού πετρελαίου και να επιβάλουν κυρώσεις στην Κίνα και την Ινδία.

Δεν είναι ξεκάθαρο αν ο Τραμπ είναι ειλικρινής ή προσπαθεί να αποφύγει την ευθύνη για την εγκατάλειψη της Ουκρανίας. Η ανάρτηση της Κυριακής φάνηκε περισσότερο ως επίθεση στους συμμάχους των ΗΠΑ. Σε δηλώσεις του, ο Τραμπ καυχήθηκε ότι οι ΗΠΑ δεν ξοδεύουν χρήματα για την άμυνα της Ουκρανίας, αλλά για πρώτη φορά χαρακτήρισε τη Ρωσία "επιτιθέμενη" χώρα.

Θεωρητικά, αυτό είναι πρόοδος. Οι σύμμαχοι μπορούν να προσπαθήσουν να ικανοποιήσουν τους όρους του Τραμπ. Η ΕΕ έχει ήδη μειώσει την εξάρτησή της από το ρωσικό πετρέλαιο από το 2022, αλλά αναγκάστηκε να κάνει εξαιρέσεις για την Ουγγαρία και τη Σλοβακία, χώρες με ηγέτες συμμάχους του Τραμπ που υποστηρίζουν το Κρεμλίνο. Οι δύο χώρες τροφοδοτούνται με ρωσικό πετρέλαιο μέσω του αγωγού Druzhba (Φιλία στα ρωσικά).

Ο Τραμπ έχει δίκιο ότι οι κυρώσεις για το πετρέλαιο δεν αποδίδουν. Τα έσοδα από το πετρέλαιο κάλυπταν το 30% έως 50% του κρατικού προϋπολογισμού της Ρωσίας. Η εξάλειψη αυτών των εσόδων θα δυσκολέψει τον Πούτιν να συνεχίσει τον πόλεμο, χωρίς σοβαρά οικονομικά μέτρα στον πληθυσμό του.

Η ρωσική οικονομία άντεξε καλά τις δυτικές κυρώσεις, αλλά αυτή είναι μια αποτελεσματική στιγμή για τις ΗΠΑ και την Ευρώπη να εντείνουν τις προσπάθειές τους. Καθώς ο Πούτιν αναδιαμόρφωσε την οικονομία για τον πόλεμο στην Ουκρανία, τα προβλήματα έχουν αρχίσει να συσσωρεύονται. Οι τράπεζες έχουν υπερφορτωθεί με επισφαλή χρέη για να συνεχιστεί η παραγωγή όπλων. Ο Κρεγκ Κένεντι, πρώην τραπεζίτης των ΗΠΑ, εκτιμά ότι το 42% έως 54% των ρωσικών αμυντικών δαπανών δεν περιλαμβάνεται στον προϋπολογισμό και ότι το εταιρικό χρέος αυξήθηκε κατά 71%, ή 446 δισ. δολάρια, από την έναρξη του πολέμου.

Οι πιστώσεις προς τις αμυντικές βιομηχανίες, σε συνδυασμό με την έλλειψη εργατικού δυναμικού, έχουν αυξήσει τον πληθωρισμό, αναγκάζοντας την κεντρική τράπεζα της Ρωσίας να αυξήσει τα επιτόκια έως και 21%. Αυτό επιβραδύνει την ανάπτυξη, ενώ αυξάνεται το δημοσιονομικό έλλειμμα της κυβέρνησης.

Οι ουκρανικές επιθέσεις με drones και πυραύλους εναντίον δεξαμενών αποθήκευσης και διυλιστηρίων έχουν μειώσει την παραγωγή πετρελαίου της Ρωσίας. Αυτό, σε συνδυασμό με την προσπάθεια ΗΠΑ-Ευρώπης να μειώσουν τα έσοδα της Ρωσίας από το πετρέλαιο και έναν βιώσιμο τρόπο για την Ευρώπη να χρηματοδοτήσει την άμυνα της Ουκρανίας, θα μπορούσε να αλλάξει τους υπολογισμούς του Πούτιν.

Ωστόσο, όλα αυτά παραμένουν υποθετικά. Ο Τραμπ δεν έχει υλοποιήσει ακόμη τις απειλές του κατά της Ρωσίας. Η επιβολή δασμών 100% στις εξαγωγές από την Κίνα και την Ινδία είναι πιο εύκολη στα λόγια παρά στην πράξη. Η ΕΕ παραμένει διχασμένη ως προς την κατάσχεση των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων, ιδιαίτερα το Βέλγιο, όπου φιλοξενούνται τα περισσότερα δεσμευμένα κεφάλαια.

Οι αναφορές ότι η Κομισιόν κατέληξε σε μηχανισμό για την αξιοποίησή τους είναι ενθαρρυντικές. Το σχέδιο θα μετατρέψει τα χρήματα σε δάνεια, τα οποία θα αποπληρωθούν στη Ρωσία μόλις καταβάλει τις αποζημιώσεις που θα κριθούν αναπόφευκτες από επιτροπή διορισμένη από τον ΟΗΕ.

Η ανησυχία είναι ότι όλα αυτά δεν αποτελούν μια συνεκτική στρατηγική για να σταματήσει ο Πούτιν τον πόλεμο, αλλά κάτι ad hoc και εύθραυστο. Για να πειστεί ο Πούτιν να σταματήσει τον πόλεμο, πρέπει να πιστέψει ότι οι δεσμεύσεις της Ευρώπης και των ΗΠΑ να υποστηρίξουν το Κίεβο "για όσο διάστημα χρειαστεί" είναι ακλόνητες.

Ο Τραμπ δεν είναι αδιάλλακτος. Η Ευρώπη στερείται πόρων και υπόκειται σε πολιτικούς περιορισμούς, καθώς οι κεντρώοι ηγέτες αντικαθίστανται από λαϊκιστές της ακροδεξιάς που βλέπουν τον Πούτιν ως σύμμαχο. Σε αυτούς περιλαμβάνονται ο Βίκτορ Όρμπαν της Ουγγαρίας και ο Ρόμπερτ Φίτσο της Σλοβακίας, αλλά και ηγέτες της Εθνοσυνέλευσης στη Γαλλία, του κόμματος Reform στο Ηνωμένο Βασίλειο και του AfD στη Γερμανία.

Ο Πούτιν έχει δίκιο ότι ο χρόνος στην Ουκρανία τελειώνει. Μπορεί να τελειώσει και για τον ίδιο, αλλά μόνο αν ο Τραμπ και η Ευρώπη αποφασίσουν να δράσουν.

*Ο Marc Champion είναι αρθρογράφος της στήλης Bloomberg Opinion και καλύπτει θέματα που αφορούν την Ευρώπη, τη Ρωσία και τη Μέση Ανατολή. Προηγουμένως ήταν επικεφαλής του γραφείου του Wall Street Journal στην Κωνσταντινούπολη.