Σε μια προσπάθεια να επιταχυνθούν οι συνομιλίες για κατάπαυση του πυρός με τη Ρωσία, η Ουκρανία και οι Ευρωπαίοι σύμμαχοί της έστειλαν απάντηση στον πρόεδρο Τραμπ για το προηγούμενο ειρηνευτικό σχέδιο της ομάδας του, όπως δήλωσε ο Γερμανός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς.

Ωστόσο, σύμφωνα με πληροφορίες από τις δύο πλευρές, εξακολουθούν να υπάρχουν σημαντικές διαφορές, ιδίως όσον αφορά το ουκρανικό έδαφος που η Μόσχα επιθυμεί να καταλάβει, κάτι που το Κίεβο αρνείται κατηγορηματικά να παραχωρήσει. Οι ΗΠΑ φέρονται να διατηρούν αμετάβλητη την αρχική τους πρόταση για ειρήνη.

Ο πρόεδρος της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, δήλωσε την Πέμπτη: «Η συζήτηση σχετικά με αυτές τις διαφορετικές θέσεις συνεχίζεται». Σημείωσε, επίσης, ότι οι ΗΠΑ έχουν ζητήσει να υπάρχει σαφής κατανόηση της κατάστασης των συνομιλιών μέχρι τα Χριστούγεννα.

Ο Μερτς εξέφρασε την ελπίδα να κανονίσει μια συνάντηση με τον Τραμπ το συντομότερο δυνατό, ακόμη και αυτό το Σαββατοκύριακο, για να συζητήσουν τις διάφορες προτάσεις.

«Η Ευρώπη θέλει να επιτύχει κατάπαυση του πυρός και να τερματίσει τις σφαγές στην Ουκρανία, να την εξασφαλίσει με ισχυρές εγγυήσεις ασφάλειας και να το κάνει διατηρώντας τα συμφέροντα ασφάλειας της Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένης της ενότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Οργανισμού Βορειοατλαντικού Συμφώνου», δήλωσε χαρακτηριστικά ο Merz.

Ο Τραμπ δήλωσε την Τετάρτη ότι οι Ευρωπαίοι τον είχαν προσκαλέσει να συναντηθεί με τον Ζελένσκι για συνομιλίες, αλλά δεν έχει αποφασίσει ακόμη αν θα αποδεχθεί την πρόσκληση.

«Αν θεωρήσουμε ότι αυτές οι συναντήσεις αξίζουν το χρόνο των ΗΠΑ αυτό το Σαββατοκύριακο, τότε θα στείλουμε έναν εκπρόσωπο», δήλωσε την Πέμπτη η εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου, Καρολάιν Λίβιτ, προσθέτοντας: «Είναι ακόμα αβέβαιο αν πιστεύουμε ότι μπορεί να επιτευχθεί πραγματική ειρήνη και ότι μπορούμε πραγματικά να προχωρήσουμε μπροστά. Ο πρόεδρος είναι εξαιρετικά απογοητευμένος και με τις δύο πλευρές αυτού του πολέμου».

Σύμφωνα με πηγές, σε μια τηλεφωνική συνομιλία την Τετάρτη, την οποία και οι δύο πλευρές χαρακτήρισαν ως τεταμένη, ο Τραμπ είπε στους ηγέτες της Γερμανίας, της Γαλλίας και της Βρετανίας ότι θα πρέπει να πιέσουν τον Ζελένσκι να αποδεχτεί τους όρους του ειρηνευτικού σχεδίου που έχουν υποβάλει οι ΗΠΑ, το οποίο προβλέπει ότι η Ουκρανία θα αποδεχτεί εκτεταμένες εδαφικές απώλειες και θα περιορίσει το μέγεθος του στρατού της.

Ο Τραμπ επανέλαβε την δημόσια κριτική του ότι ο Ζελένσκι δεν είχε καν διαβάσει το προηγούμενο ειρηνευτικό σχέδιο των ΗΠΑ και δεν έδωσε καμία ένδειξη ότι ήταν διατεθειμένος να αναθεωρήσει τους όρους που πρότεινε η Ουάσιγκτον.

Ο Ζελένσκι ανέφερε ότι η τρέχουσα έκδοση της συμφωνίας περιορίζει το μέγεθος του ουκρανικού στρατού σε 800.000 στρατιώτες, δηλαδή περίπου το τρέχον μέγεθός του.

Σύμφωνα με άτομα που συμμετείχαν στις συζητήσεις και επικαλείται ως πηγές η Wall Street Journal, το τρέχον κείμενο έχει αφαιρέσει τη διατύπωση από το αρχικό κείμενο των ΗΠΑ που αναφερόταν στην απόρριψη της ναζιστικής ιδεολογίας, η οποία θεωρήθηκε ευρέως ως αντήχηση της ρωσικής προπαγάνδας που στοχεύει την Ουκρανία.

Σύμφωνα με δύο από τα άτομα, η πρόταση των ΗΠΑ απαιτούσε την ένταξη της Ουκρανίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση στις αρχές του 2027, ένα ζήτημα για το οποίο μπορούν να αποφασίσουν μόνο τα κράτη μέλη της ΕΕ. Οι περισσότεροι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι πιστεύουν ότι θα περάσουν χρόνια μέχρι η Ουκρανία να είναι έτοιμη να ενταχθεί.

Η Ουκρανία, στην αντιπρότασή της, πίεσε για μεγαλύτερο έλεγχο του πυρηνικού σταθμού Ζαπορίζια, του μεγαλύτερου στην Ευρώπη, τον οποίο κατέλαβε η Ρωσία στις πρώτες ημέρες του πολέμου.

Σύμφωνα με δύο διπλωμάτες, οι ΗΠΑ είχαν προτείνει ο σταθμός να λειτουργεί από κοινού από τις ΗΠΑ και τη Ρωσία, παρέχοντας ηλεκτρική ενέργεια τόσο στην Ουκρανία όσο και στη Ρωσία. Το Κίεβο επιθυμεί να έχει κοινό έλεγχο με τις ΗΠΑ, αποκλείοντας ή τουλάχιστον ελαχιστοποιώντας τον ρόλο της Ρωσίας.

Ο Ζελένσκι έχει δηλώσει στο παρελθόν ότι το Κίεβο συνεργάζεται με τους εταίρους του στις ΗΠΑ και την Ευρώπη για ένα πλαίσιο ειρήνης, εγγυήσεις ασφάλειας και σχέδια ανασυγκρότησης για την ρημαγμένη από τον πόλεμο Ουκρανία.

Το έδαφος και οι εγγυήσεις ασφάλειας παραμένουν τα κύρια σημεία διαφωνίας για την Ουκρανία. Ο Ζελένσκι υποστηρίζει ότι δεν έχει κανένα νομικό ή ηθικό δικαίωμα να παραχωρήσει έδαφος στη Ρωσία.

Η Μόσχα έχει απαιτήσει την αποχώρηση της Ουκρανίας από την ανατολική περιοχή του Ντονέτσκ, την οποία η Ρωσία δεν έχει καταφέρει να καταλάβει πλήρως με τη βία.

Ο Ζελένσκι δήλωσε ότι οι τρέχουσες συνομιλίες με τις ΗΠΑ σχετικά με τα εδάφη επικεντρώνονται σε αυτό που η Ουάσιγκτον αποκαλεί «ελεύθερη οικονομική ζώνη» και η Ρωσία «αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη» στο τμήμα του Ντονέτσκ που ελέγχεται από την Ουκρανία.

Εξέφρασε επίσης την ανησυχία της Ουκρανίας σχετικά με πιθανή ρωσική διείσδυση στην περιοχή, εάν η Μόσχα δεν αναγκαστεί να αποσυρθεί από τη ζώνη σε περίπτωση αποχώρησης της Ουκρανίας. Τόνισε ότι η Ουκρανία θέλει να παγώσει τις τρέχουσες θέσεις, αντί να αποσυρθεί. «Δίκαιο είναι να παραμείνουμε εκεί όπου βρισκόμαστε, δηλαδή στη γραμμή επαφής», δήλωσε χαρακτηριστικά.

Ορισμένοι διπλωμάτες που συμμετέχουν στις συνομιλίες αναφέρουν ότι η Ουκρανία ενδέχεται να είναι ανοιχτή στο να συζητήσει με την Ουάσινγκτον την ιδέα μιας αποστρατιωτικοποιημένης ζώνης στο Ντονμπάς, καθώς οι συνομιλίες συνεχίζονται.

Διπλωματικές πηγές ανέφεραν ότι το Κίεβο πιθανότατα θα πιέσει για να διατηρήσει υπό ουκρανική κυριαρχία οποιαδήποτε περιοχή από την οποία θα αποχωρήσει ο ουκρανικός στρατός ή τουλάχιστον να δοθεί στο Κίεβο σημαντικός ρόλος στη διαχείριση της περιοχής.

Ένας από τους διπλωμάτες ανέφερε ότι η Ουκρανία θα χρειαστεί επίσης ισχυρότερες διαβεβαιώσεις ότι οι ρωσικές δυνάμεις δεν θα μπορούν να εισέλθουν στη ζώνη. Αξίζει να σημειωθεί ότι το ουκρανικό έδαφος στο Ντονέτσκ περιλαμβάνει το Κραματόρσκ, μία από τις μεγαλύτερες πόλεις του Ντονμπάς.

Ο Ζελένσκι και η ομάδα του πραγματοποίησαν τηλεδιάσκεψη με ανώτερους στρατηγούς και αξιωματούχους των ΗΠΑ, μεταξύ των οποίων ο υπουργός Άμυνας Πιτ Χέγκσεθ, ο υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο και ο Στιβ Γουίτκοφ, κορυφαίος σύμβουλος του Τραμπ, για να συζητήσουν τις τελευταίες εξελίξεις σχετικά με τις εγγυήσεις ασφάλειας για την Ουκρανία.

Στην Ευρώπη επικρατεί ανησυχία ότι, χωρίς σαφήνεια σχετικά με τον ρόλο που θα διαδραματίσουν οι ΗΠΑ στην προστασία της Ουκρανίας από μια μελλοντική ρωσική επίθεση, οι ευρωπαϊκές πρωτεύουσες δεν θα είναι σε θέση να καθορίσουν τις δεσμεύσεις τους και θα είναι πιο δύσκολο για τον Ζελένσκι να εξασφαλίσει υποστήριξη για μια ειρηνευτική συμφωνία.

Οι Ευρωπαίοι έχουν προειδοποιήσει την Ουκρανία να είναι προσεκτική όσον αφορά τις παραχωρήσεις σε θέματα εδαφικής επικράτειας, έως ότου υπάρξει σαφήνεια σχετικά με τον ρόλο των ΗΠΑ.

Σε ανάρτησή του στο X την Πέμπτη, ο Ζελένσκι δήλωσε ότι είναι «απαραίτητο αυτό το έγγραφο για τις εγγυήσεις ασφάλειας να παρέχει συγκεκριμένες απαντήσεις σε ό,τι απασχολεί περισσότερο τους Ουκρανούς: ποιες ενέργειες θα αναλάβουν οι εταίροι εάν η Ρωσία αποφασίσει να ξεκινήσει εκ νέου την επιθετικότητά της». Είπε ότι οι δύο πλευρές συμφώνησαν ότι θα υπάρξει «σαφής κατανόηση» σχετικά με αυτό στο εγγύς μέλλον.

Ο Ζελένσκι, ο οποίος επίσης συμμετείχε την Πέμπτη σε τηλεδιάσκεψη με περίπου 30 άλλους ηγέτες από την ομάδα των προθύμων που υποστηρίζουν το Κίεβο, έχει από καιρό δηλώσει ότι ως πρόεδρος δεν μπορεί να αποφασίσει μονομερώς για την τύχη των ουκρανικών εδαφών.

«Πιστεύω ότι αυτή η ερώτηση θα απαντηθεί από τον λαό της Ουκρανίας, με τη μορφή εκλογών ή δημοψηφίσματος», είπε. Προς το παρόν, είπε, η κατάσταση εξαρτάται από τις ένοπλες δυνάμεις: «Τι μπορεί να αποτρέψει ο ουκρανικός στρατός, πώς μπορεί να αντισταθεί, πού μπορεί να καταστρέψει τον κατακτητή».

Σύμφωνα με δημοσκόπηση που διεξήχθη από το Διεθνές Ινστιτούτο Κοινωνιολογίας του Κιέβου στις αρχές του φθινοπώρου, το 54% των Ουκρανών αντιτάχθηκε στην παραχώρηση εδαφών, ακόμη και αν αυτό σήμαινε τη συνέχιση του πολέμου και έθετε σε κίνδυνο την ανεξαρτησία της χώρας, σε σύγκριση με το 38% που ήταν ανοιχτό σε ορισμένες εδαφικές παραχωρήσεις.

Την Πέμπτη στις Βρυξέλλες, οι κυβερνήσεις των κρατών μελών της ΕΕ έκαναν το πρώτο βήμα προς ένα πιθανό δάνειο ύψους περίπου 105 δισ. δολαρίων για την Ουκρανία, με βάση τα δεσμευμένα περιουσιακά στοιχεία της ρωσικής κεντρικής τράπεζας. Συμφώνησαν να διατηρήσουν τα ακινητοποιημένα περιουσιακά στοιχεία παγωμένα επ’ αόριστον, αντί να ανανεώνουν τις κυρώσεις κάθε έξι μήνες.

Οι ηγέτες της ΕΕ θα συναντηθούν την επόμενη εβδομάδα και αναμένεται να λάβουν τελική απόφαση σχετικά με τη χορήγηση του δανείου αποζημίωσης, το οποίο θα καλύψει τα δύο τρίτα του προϋπολογισμού και των στρατιωτικών δαπανών της Ουκρανίας για τα επόμενα δύο χρόνια.

Σύμφωνα με δημοσίευμα της Wall Street Journal, το οποίο επικαλείται αξιωματούχους, ο αμερικανός απεσταλμένος του προέδρου των ΗΠΑ, Στιβ Γουίτκοφ, θα συναντηθεί με τον πρόεδρο της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, και Ευρωπαίους ηγέτες στο Βερολίνο αυτό το Σαββατοκύριακο.

Η εφημερίδα αναφέρει επίσης ότι ο Γουίτκοφ θα συναντηθεί επίσης με «ομολόγους του» από τη Γαλλία, τη Βρετανία και τη Γερμανία την Κυριακή και τη Δευτέρα, πιθανώς συμβούλους ασφαλείας του προέδρου Μακρόν, του πρωθυπουργού Στάρμερ και του καγκελάριου Μερτς.