Οι εποχές αλλάζουν και μαζί τους η οικονομία και τα εργαλεία που χρησιμοποιούμε στις καθημερινές μας συναλλαγές, οι επιχειρήσεις του χρηματοπιστωτικού τομέα, οι επενδύσεις, ακόμα και το ίδιο το χρήμα!

Οι ηλεκτρονικές συναλλαγές είναι κάθε είδους μεταφορά χρήματος που γίνεται με ψηφιακό τρόπο, όπως με χρεωστική ή πιστωτική κάρτα, Internet ή Mobile Banking, ψηφιακό πορτοφόλι στο κινητό ή μέσω ΑΤΜ. Το ψηφιακό πορτοφόλι, όπως το Google Pay ή το Apple Pay, διευκολύνει τις ανέπαφες συναλλαγές.

Όλες οι ψηφιακές κινήσεις καταλήγουν στην κίνηση φυσικού χρήματος μεταξύ των παρόχων, των διατραπεζικών συστημάτων, των τραπεζών και των κεντρικών τραπεζών. Το ψηφιακό ευρώ είναι ένα νέο νόμισμα που θα «κοπεί» παράλληλα με το φυσικό ευρώ, έχοντας την ίδια ισοτιμία.

Τα κρυπτονομίσματα (π.χ. Bitcoin) έχουν διχάσει τις κεντρικές τράπεζες, οι οποίες τα θεωρούν επενδυτικά προϊόντα και όχι νομίσματα, καθώς δεν εκδίδονται από αυτές, δεν ελέγχονται από ρυθμισμένες αγορές και δεν αντιπροσωπεύουν κάποια αξία. Αντίθετα, τα stablecoins θεωρούνται νομίσματα, καθώς η αξία τους είναι συνδεδεμένη με μια σταθερή αξία, όπως ο χρυσός (π.χ. USDT με το δολάριο).

Το e-wallet αντικαθιστά το παραδοσιακό πορτοφόλι. Βρίσκεται στο κινητό ή σε άλλες συσκευές, όπως τα smartwatches. Εκεί αποθηκεύουμε κάρτες, εισιτήρια, ταυτότητα, δίπλωμα οδήγησης, επαγγελματικές κάρτες, εκπτωτικά κουπόνια και κάρτες επιβράβευσης.

Με μερικά «χτυπήματα» στο κινητό, τα χρήματα μεταφέρονται άμεσα από λογαριασμό σε λογαριασμό (instant payments). Οι άμεσες πληρωμές επιτρέπουν την επιβεβαίωση της συναλλαγής και την άμεση χρήση των χρημάτων. Στην Ελλάδα, το δημοφιλέστερο μέσο είναι το IRIS, ιδιαίτερα δημοφιλές στους νέους. Από 1η Νοεμβρίου, η δυνατότητα άμεσης πληρωμής μέσω IRIS θα επεκταθεί σε όλα τα καταστήματα.

Το "Αγόρασε τώρα, πλήρωσε μετά" (BNPL) είναι ένας νέος τρόπος πληρωμής σε δόσεις, σαν πιστωτική κάρτα της γενιάς Ζ, επιτρέποντας πληρωμές σε 3-4 «άτοκες» δόσεις για ακριβά είδη. Έχει επεκταθεί σημαντικά, ακόμα και σε σουπερμάρκετ, λειτουργώντας υποστηρικτικά στις πωλήσεις των καταστημάτων.

Το tokenization αντικαθιστά ευαίσθητα δεδομένα με ένα «token», όπως στην περίπτωση της χρεωστικής κάρτας στο ψηφιακό πορτοφόλι. Έτσι, εξασφαλίζεται μεγαλύτερη ασφάλεια στις συναλλαγές, αφού τα στοιχεία της κάρτας δεν κοινοποιούνται στον έμπορο.

Από το 2023, η ΕΚΤ υλοποιεί το έργο του ψηφιακού ευρώ, με στόχο την ψηφιοποίηση του φυσικού χρήματος. Η νομοθέτησή του αναμένεται εντός του 2026 και η έναρξη χρήσης του προς τα τέλη του 2029. Το ψηφιακό ευρώ στοχεύει στην απεξάρτηση της ευρωζώνης από τις αμερικανικές εταιρείες καρτών πληρωμών, χωρίς να αντικαταστήσει πλήρως το φυσικό χρήμα.

Μία ψηφιακή τράπεζα ή neobank είναι μία fintech που παρέχει τραπεζικές υπηρεσίες. Δημοφιλέστερη neobank στην Ελλάδα είναι η Revolut, με περίπου 1,5 εκατ. πελάτες. Στις αρχές Σεπτεμβρίου ξεκίνησε τη λειτουργία της και η Snappi, ελληνική neobank με έδρα τα Ιωάννινα, η οποία φιλοδοξεί να γίνει η τράπεζα επιλογής για τους νέους 18-35 ετών.

Οι μικροπιστώσεις είναι δάνεια έως 25.000 ευρώ για επιχειρήσεις και ελεύθερους επαγγελματίες χωρίς πρόσβαση στον τραπεζικό δανεισμό. Το 2024 δόθηκαν περίπου 300 μικροδάνεια, συνολικού όγκου 4-5 εκατ. ευρώ, ενώ σε εξέλιξη είναι το Ταμείο Μικροπιστώσεων με προϋπολογισμό 80 εκατ. ευρώ.

Fintech είναι οι καινοτόμες εταιρείες τεχνολογίας που ασχολούνται με την παροχή χρηματοοικονομικών υπηρεσιών.

Τα κρυπτονομίσματα, βασισμένα στην τεχνολογία blockchain, έχουν μπει στη ζωή μας από τις αρχές της δεκαετίας του 2010. Σήμερα, η αξία ενός bitcoin υπολογίζεται λίγο κάτω από τα 94.000 δολάρια. Τα stablecoins, πιο δημοφιλή τα τελευταία χρόνια, είναι συνήθως συνδεδεμένα με την αξία ενός πραγματικού νομίσματος.

Ως Exchange-Traded Fund ή ETF ορίζεται ένα «καλάθι» με επενδυτικά προϊόντα, δημοφιλές σε επενδυτές χωρίς εξειδικευμένη γνώση. Το ETF του S&P 500 προσελκύει τις περισσότερες επενδύσεις παγκοσμίως, μειώνοντας σημαντικά το ρίσκο.