Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ ανακάλυψαν ότι ο εγκέφαλος μεταμορφώνεται σε πέντε διακριτές φάσεις κατά τη διάρκεια της ζωής, με καθοριστικές στιγμές στις ηλικίες των 9, 32, 66 και 83 ετών. Η μελέτη, που εξέτασε περίπου 4.000 άτομα έως 90 ετών, φώτισε τις μεταβολές στις συνδέσεις μεταξύ των εγκεφαλικών κυττάρων.

Οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι ο εγκέφαλος παραμένει σε μια «εφηβική» κατάσταση μέχρι τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας των 30, όταν θεωρητικά φτάνουμε στο απόγειο της ζωής μας.

Σύμφωνα με την έρευνα, οι πέντε φάσεις του εγκεφάλου είναι οι εξής:

Η καθηγήτρια Αλέξα Μούσλι δήλωσε στο BBC: «Ο εγκέφαλος αναδιαμορφώνεται συνεχώς. Δυναμώνει και αποδυναμώνει τις συνδέσεις χωρίς σταθερό μοτίβο. Έχει διακυμάνσεις και φάσεις αναδιαμόρφωσης».

Ενώ ορισμένοι μπορεί να βιώσουν αυτά τα ορόσημα νωρίτερα ή αργότερα, οι ερευνητές τονίζουν την αξιοσημείωτη σαφήνεια με την οποία αυτές οι ηλικίες ξεχώρισαν στα δεδομένα.

Παιδική ηλικία: Η πρώτη φάση χαρακτηρίζεται από την ταχεία ανάπτυξη του εγκεφάλου. Σε αυτό το στάδιο, η λειτουργία του εγκεφάλου δεν είναι ιδιαίτερα αποδοτική. «Λειτουργεί σαν παιδί σε πάρκο, εξερευνώντας ελεύθερα αντί να κινείται απευθείας από το σημείο Α στο σημείο Β».

Εφηβεία: Γύρω στα εννέα, ο εγκέφαλος εισέρχεται σε μια περίοδο αυξημένης αποδοτικότητας. Αυτή η φάση συνδέεται επίσης με τον υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης διαταραχών ψυχικής υγείας.

Η έναρξη της εφηβείας στην ηλικία των εννέα ετών δεν προκαλεί έκπληξη. Ωστόσο, αυτή η φάση διαρκεί πολύ περισσότερο, φτάνοντας μέχρι τις αρχές της δεκαετίας των 30.

Αυτή είναι η μοναδική περίοδος όπου το δίκτυο νευρώνων γίνεται πιο αποτελεσματικό. Η Μούσλι σημείωσε ότι αυτό επιβεβαιώνει προηγούμενες μετρήσεις της εγκεφαλικής λειτουργίας που υποδηλώνουν ότι κορυφώνεται γύρω στα 30, αλλά πρόσθεσε ότι είναι αξιοσημείωτο το γεγονός ότι ο εγκέφαλος παραμένει σε αυτή τη φάση για πάνω από δύο δεκαετίες.

Ενηλικίωση: Ακολουθεί μια περίοδος σταθερότητας, η μακρύτερη φάση της ζωής, που διαρκεί τρεις δεκαετίες.

Οι αλλαγές είναι πιο σταδιακές σε σύγκριση με την προηγούμενη φάση, με τις βελτιώσεις στην αποδοτικότητα του εγκεφάλου να αντιστρέφονται. Η Μούσλι τόνισε ότι αυτό συνάδει με τη «σταθεροποίηση της νοημοσύνης και της προσωπικότητας» που πολλοί παρατηρούν ή βιώνουν.

Πρόωρη γήρανση: Ξεκινώντας στα 66, αυτή η φάση δεν σηματοδοτεί μια απότομη παρακμή. Αντίθετα, παρατηρούνται αλλαγές στα μοτίβα συνδέσεων του εγκεφάλου. Παρόλο που η μελέτη εξέτασε υγιείς εγκεφάλους, αυτή είναι επίσης η ηλικία που αρχίζουν να εμφανίζονται η άνοια και η υψηλή αρτηριακή πίεση, επηρεάζοντας την υγεία του εγκεφάλου.

Όψιμη γήρανση: Στην ηλικία των 83 ετών, εισερχόμαστε στο τελικό στάδιο. Υπάρχουν λιγότερα διαθέσιμα δεδομένα για αυτή την ομάδα, καθώς η εύρεση υγιών εγκεφάλων για σάρωση ήταν πιο δύσκολη. Οι αλλαγές στον εγκέφαλο είναι παρόμοιες με εκείνες της πρώιμης γήρανσης, αλλά πιο έντονες.