Ο Γιάννης, ένας 38χρονος εργαζόμενος σε μικρή οικογενειακή επιχείρηση, με ετήσιο εισόδημα 12.000 ευρώ και χρέος 25.000 ευρώ στην εφορία, βιώνει την απόγνωση της αδυναμίας αποπληρωμής. Η υπάρχουσα ρύθμιση των 24 δόσεων είναι ανέφικτη, μια κατάσταση που μοιράζονται χιλιάδες Έλληνες, οι οποίοι επιθυμούν να πληρώσουν, αλλά οι οικονομικές συνθήκες τους το απαγορεύουν.

Η κυβέρνηση, αντιλαμβανόμενη την σκληρή πραγματικότητα που διαμορφώνει η ακρίβεια, εξετάζει αλλαγές. Οι αυξήσεις στις τιμές βασικών αγαθών, τα έξοδα στέγασης και ενέργειας, έχουν οδηγήσει πολλούς φορολογούμενους στην αδυναμία πληρωμής φόρων, όχι από πρόθεση, αλλά από ανάγκη. Οι απλήρωτοι φόροι έχουν ήδη φτάσει τα 7,2 δισ. ευρώ.

Το οικονομικό επιτελείο και η ΑΑΔΕ σχεδιάζουν μια νέα ρύθμιση οφειλών, προσαρμοσμένη στις ανάγκες του κάθε φορολογούμενου. Θα λαμβάνονται υπόψη το εισόδημα, η περιουσιακή κατάσταση και οι προσωπικές οικονομικές συνθήκες, δημιουργώντας μια πραγματικά «tailor made» λύση.

Μέχρι σήμερα, η έλλειψη ευελιξίας οφειλόταν στην απροθυμία των υπαλλήλων να εγκρίνουν εξατομικευμένες ρυθμίσεις, φοβούμενοι κατηγορίες για ευνοϊκή μεταχείριση. Παράλληλα, η προσπάθεια του νομοθέτη να αποτρέψει αθέμιτες συναλλαγές είχε ως αποτέλεσμα ένα άκαμπτο πλαίσιο, το οποίο, αν και στόχευε στη διαφάνεια, συχνά δημιουργούσε το αντίθετο αποτέλεσμα, εγκλωβίζοντας τους οφειλέτες.

Σήμερα, η φορολογική διοίκηση διαθέτει πληθώρα δεδομένων: εισοδήματα, τραπεζικές κινήσεις, περιουσιακή κατάσταση, οικονομική συμπεριφορά. Αυτά τα εργαλεία επιτρέπουν πιο ευέλικτες, δίκαιες και ασφαλείς ρυθμίσεις, οι οποίες μπορούν να ελεγχθούν, διασφαλίζοντας ότι κάθε απόφαση εξυπηρετεί το δημόσιο συμφέρον.

Στην πράξη, ο Γιάννης θα μπορούσε να δει το χρέος του κατανεμημένο σε δόσεις που ανταποκρίνονται στις δυνατότητές του, αποφεύγοντας την αδυναμία πληρωμής και τις κατασχέσεις. Ένας οφειλέτης με υψηλότερο εισόδημα ή περιουσία θα εντασσόταν σε ένα πιο «σφιχτό» πλάνο. Το νέο σύστημα θα είναι ψηφιακό, με αυτοματοποιημένες αξιολογήσεις, αλλά και δυνατότητα ανθρώπινης παρέμβασης για πολύπλοκες περιπτώσεις.

Στόχος είναι να «ξεμπλοκάρει» εκατοντάδες χιλιάδες φορολογούμενους που σήμερα αδυνατούν να ενταχθούν σε υπάρχοντα σχέδια και να μειώσει την αδικία προς όσους είναι συνεπείς. Χιλιάδες φορολογούμενοι θα μπορέσουν να δουν μια πραγματική λύση, ένα σχέδιο που σέβεται την οικονομική τους πραγματικότητα.

Σε πολλές χώρες της Ευρώπης, τα χρέη προς την εφορία αντιμετωπίζονται ανάλογα με τις δυνατότητες. Δεν υπάρχει συγκεκριμένος αριθμός δόσεων, αλλά οι ρυθμίσεις βασίζονται στην οικονομική ικανότητα των φορολογουμένων να υποστηρίξουν την αποπληρωμή.

Για παράδειγμα, στη Γερμανία, η φορολογική διοίκηση μπορεί να παραχωρήσει αναβολή πληρωμής ή εξόφληση με δόσεις, όταν ο φορολογούμενος αποδείξει ότι δεν μπορεί προσωρινά να εξοφλήσει.

Το νέο πλαίσιο της ρύθμισης περιλαμβάνει:
• Υποχρεωτική αίτηση με αναλυτική αιτιολόγηση.
• Αξιολόγηση εξατομικευμένη, που λαμβάνει υπόψη εισοδήματα, περιουσία και πιθανότητες αποπληρωμής.
• Καμία εγγύηση έγκρισης, καθώς η απόφαση είναι πλήρως διακριτική, χωρίς σταθερή διάρκεια δόσεων.

Στην Ισπανία, υπάρχει ρύθμιση οφειλών έως 50.000 ευρώ χωρίς εγγύηση, ενώ στη Γαλλία, το σύστημα είναι σύνθετο αλλά ευέλικτο, με εξατομικευμένα πλάνα δόσεων.

Το συνολικό χρέος στην εφορία ανέρχεται στα 112,5 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 27,3 δισ. θεωρούνται ανεπίδεκτα είσπραξης. Το πραγματικό χρέος ανέρχεται στα 85,1 δισ. ευρώ, με το μεγαλύτερο ποσοστό (48%) να προέρχεται από τον ΦΠΑ, όπου τα χρέη αγγίζουν τα 25 δισ. ευρώ.

Σχεδόν το σύνολο των οφειλών (96,5%) πηγάζει από την κατηγορία άνω των 10.000 ευρώ. Στο εύρος οφειλής άνω του 1 εκατ. ευρώ συγκεντρώνεται το 76,3% του συνολικού ληξιπρόθεσμου υπολοίπου και μόλις το 0,25% των οφειλετών. Αντιθέτως, το 90,4% των οφειλετών συγκεντρώνεται στις οφειλές έως 10.000 ευρώ, με το συνολικό τους ληξιπρόθεσμο υπόλοιπο να αγγίζει το 3,5% των συνολικών οφειλών.